Постојат и добри капиталисти

На 1 февруари наредната година, два месеца пред планираното, 85 илјади вработени на „Бош“ ќе добијат зголемување на платата

Добри капиталисти - се' уште постојат и такви. Кај лиферантот за автомобилска индустрија „Бош“, 85 илјади вработени на 1 февруари наредната година, два месеца пред договорено, ќе добијат зголемување на платата од 2,7 проценти. „Нашите соработници во кризата му беа лојални на претпријатието, прифатија кратења на платата. Оттука, за мене е израз на фер-однос ние да и' оддадеме признание на лојалноста и сега предвреме да ги зголемиме платите“, вели Волфганг Малхо, раководител на персоналниот оддел во групацијата „Бош“.

Во текот на кризата и други германски претпријатија се обидоа да го задржат долгогодишниот персонал и се послужија со инструментот „скратена работа“: вработените добиваат помали плати за намален обем на работа и додаток од државата. Сега, во време на подем, повторно се напушта „скратената работа“, дури се вработува и дополнителен персонал, што доведе до „германското чудо со вработувањето“, на што други земји гледаат со завист.

Ова не се совпаѓа со сликата за претприемачи што единствено се стремат кон профит и најавуваат масовни отпуштања од работа - и покрај растечката добивка, а за тоа добиваат пофалби од своите акционери. Таквото краткорочно максимирање на добивката, Ханс-Паул Биркнер, претседател на Управниот одбор на „Бостон консалтинг груп“, и онака го смета за еднострано. Особено семејните претпријатија со долга традиција, вели тој, имаат силна претприемачка филозофија „... која е насочена кон муштериите, но и кон вработените, кон севкупното опкружување, општината во која функционираат; тука има една силна поврзаност и високо чувство на одговорност“.

Таа претприемачка филозофија се пренесува од генерација на генерација и е од клучно значење и кај интернационализацијата, смета Биркнер, оти малите семејни претпријатија честопати прераснуваат во концерни што дејствуваат глобално.

Токму во такви фирми од пред повеќе од десет години се води дебата за културата на негување на вредности. Волшебниот збор гласи „споделени“ или „заеднички вредности“.

„Во онаа мера во која претпријатието дејствува интернационално мора да изнајде некоја заедничка база на вредности. Тоа не значи сите да бидат еднакво платени, туку да има пристојни, прифатливи работни услови, да бидат испорачувани пристојни производи со добар квалитет, како на странските пазари, исто така, и на домашниот пазар“, објаснува Ханс-Паул Биркнер.

Во канонот на вредности спаѓа и себесфаќањето како дел од општеството, и тоа не само во производните погони дома. Најголемиот светски хемиски концерн БАСФ, на пример, е деловно активен во Африка, но дава и конкретен придонес за училишното образование на тамошните деца. За тоа зборува Џон Фелдман, член на раководството на концернот.

„Ние спонзориравме проект со кој децата добија пластична подлога за пишување, бидејќи немаа училишни клупи на кои ќе можеа да учат да пишуваат. Подлогите си ги носат со себе на училиште, а можат и да им ги предадат на браќата и на сестрите, кога тие ќе одат на училиште. Тоа е многу успешен проект со едноставни средства“.

Во изминатата криза многумина видоа крај на капитализмот и побараа нов систем. Ханс-Паул Биркнер од „Бостон консалтинг груп“, меѓутоа, предупредува избрзано да не се отпишува пазарното стопанство.

„Не смееме да заборавиме дека изминатите 20 години беа една од најуспешните фази во историјата на стопанството, но и на општеството“.

Во тој временски простор во светот беа создадени 800 милиони работни места, иако еден дел од нив повторно беа загубени за време на кризата.