Владата ќе го проверува одливот на капитал

Владата се изјасни по драматичните информации во јавноста: Ќе го проверува одливот на капитал од земјава кон Грција. Министерот Ставрески порача дека будно ќе се следи работењето на странските компании и ќе се проверува како доаѓа до одлив на пари во матични земји

Маја Томиќ


Владата предупредува дека отсега нема повеќе да толерира состојба на повлекување македонски капитал од компании кои работат во земјава и селење во нивните матични држави. Посебно нема да дозволи тоа да бидат средства земени како банкарска позајмица од некоја домашна банка.

„Тоа се ризични пласмани и Владата ќе биде отсега многу внимателна за да не дојде до слични ситуации. Ќе го следиме будно работењето на странските компании и ќе провериме дали и по други основи е забележан одлив на значителни средства во нивните матични земји“, изјави вицепремиерот и министер за финансии Зоран Ставрески, на вчерашната прес-конференција, не прецизирајќи какви точно мерки планира Владата за да ја спречи појавата на одлив на големи суми на пари од земјава. Тој нагласи дека засега, освен кај грчки компании, не е регистриран друг одлив на капитал од странски фирми кои работат во земјава.

Ставрески потсети дека во овој случај станува збор за ризични пласмани и токму затоа Народна банка бара од банките да се заштитат при давањето кредити на странските фирми кои потекнуваат од земји со лош бонитет, како што е Грција.

Всушност, оваа реакција на Владата доаѓа по неодамнешната информација од Народна банка дека грчки фирми за осум месеци од годинава одлеале од Македонија 70 милиони евра. Или според оцените од централната банка, сумата е во висина од еден отсто од македонскиот бруто-домашен производ, кој се проценува на околу 7 милијарди евра. Познато е дека одливот може да се направи на два начина, или со префрлање на дивидендата или во вид на кредити.

Иако, од НБМ не сакаа да ги посочат имињата на грчките компании, деновиве во медиумите се објавија три имиња, „Веро“, „Окта“ и Пиварница „Скопје“. Неофицијално, „Веро“ зел кредит од околу 10 милиона евра од Стопанска банка, а „Окта“ од 5 милиони евра од друга банка и тие пари ги префрлиле во своите матични компании во Грција, „Веропулос“ и „Хеленик петролеум“, како авансно плаќање. Пиварницата, пак, како што пишуваат медиумите, од своја сметка одлеала кон Грција сопствени средства од остварен профит.

Неодамна во НБМ објаснија дека одлевањето на капиталот досега е исклучиво од нефинансискиот сектор, бидејќи не можат да се ограничат таквите текови. Од банкарскиот сектор нема таков случај, бидејќи кога станува збор за банките, има законска бариера за одлевање на капиталот. Или, нашите банки не можат кон своите матични банки да издвојат повеќе капитал од 10 отсто од вкупниот капитал. Исто така, како што објаснија во НБМ, домашна фирма во странска сопственост тешко може да префрли пари во банка во странство, бидејќи за таква операција е потребен соодветен основ, за што се врши плаќањето. Но, рекоа дека е можно да земе кредит од наша банка и потоа да и' даде кредит на своја матична фирма, како на пример, во Грција.

За да се спречат навреме овие трансакции, НБМ пред околу два месеца донесе одлука според која за такви ризични пласмани нашите банки мора да издвојат резервација од 25 отсто од вредноста на кредитот, ако парите се одлеваат во земји со шпекулативен, односно банкрот - кредитен рејтинг, каков што е оној на Грција во моментов. Со тоа, сметаат во НБМ, на банките нема да им се исплати да им позајмуваат пари на компании кои потоа ќе ги одлеат во странство.

„Ние го следиме тоа, имаме податоци и знаеме кои компании ги кредитираат своите матични фирми. Но, тоа не е невообичаено, бидејќи имаше период кога матичните компании ги кредитираа своите подружници тука“, посочија од НБМ.

Инаку, според официјалните податоци на централната банка, од 2006 до 2012 година, заклучно со септември годинава, странските компании во земјава повлекле околу 860 милиони евра, а по основ на инвестиции донеле во државата 2 милијарди евра.