Македонија опасно се задолжува

Министерот за финансии Зоран Ставрески од денеска ја почнува потрагата по пари во странство

Соња Маџовска

Македонија опасно се задолжува со тоа што втора година издава еврообврзница со висока камата од 10 отсто, место да склучи аранжман со ММФ и да плаќа драстично помала камата од 1,5 отсто. Опозицијата жестоко реагира на намерите на Владата во време на ваква криза да ја задолжува државата со високи камати. Но, не само опозицијата, туку и експертите постојано укажуваат дека власта, место да се плаши од контролата на монетарците, треба итно да склучи аранжман со Фондот. Официјално, бруто надворешниот долг на државата изнесува 3,8 милијарди евра, или 58,7 отсто од БДП, што е блиску до критичната граница што ја посочуваат некои економисти, со која земјата ќе влезе во повисока зона на задолженост. Мисијата на ММФ минатата седмица и' понуди помош на земјава, но власта и натаму тврдоглаво опстојува на ставот дека државава треба да се задолжи со емисија на еврообврзница. Опозицијата прашува дали доколку кој било владин функционер треба да земе кредит за купување стан, куќа или за реновирање би избрал да се зајми за камата од 1,5 отсто, или ќе сака да плаќа пет пати поскапо. Инаку, Владата воопшто не чека, и покрај острите критики на опозицијата и на експертите, па и најавите дека емисијата на еврообврзницата ќе се случи дури кон крајот на јуни, така што министерот за финансии Зоран Ставрески од денес ја почнува потрагата по пари во странство. Тој во наредните неколку дена ќе одржи серија средби со инвеститори од Европа за планираното издавање на еврообврзницата. Првото роуд-шоу ќе се одржи денес во Цирих и во Виена, утре ќе продолжи во Франкфурт и во Минхен, а ќе заврши на 12 мај во Лондон. Издавањето на еврообврзницата ќе ја менаџираат банките Кредит свис и ХСБЦ. Поранешниот министер за финансии Трајко Славески, кој ја задолжи државата со ланската еврообврзница со камата од речиси 10 отсто, на својот наследник му порача дека воопшто не се поволни условите за емисија на еврообврзница, а цената што ќе треба да се плати на име камата е превисока. Според него, постои опасност и да нема интерес за нашата еврообврзница. Експертите веќе порачаа дека овие месеци не се вистински момент за издавање еврообврзница поради високите камати, што се подгреаја под притисок на случувањата во Грција. Ставрески, пак, верува дека годинашното задолжување ќе биде по пониска камата од ланското. „Верувам дека ќе можеме да издејствуваме што е можно пониска каматна стапка, во однос на висината на еврообврзницата и на каматната стапка, тоа е пазарно сензитивна информација за која министерот за финансии не може да коментира“, изјави неодамна Ставрески. Од СДСМ тврдат дека поради тоа што минатата година Владата, место да склучи аранжман со ММФ, се задолжи со скапа еврообврзница се плаќаат 47 милиони евра повеќе за камата. А со оглед на тоа што сумата на годинашното задолжување ќе биде од 200 д�� 300 милиони евра, цехот само за камати може да ја чини државава над 50 милиони евра повеќе.

„Место задолжување кај ММФ со камата од 1,5 проценти годишно, се оди на нова еврообврзница. Ако најновото задолжување биде со износ од 200 милиони евра, со каматна стапка од околу 10 отсто, со рок на враќање од три години, за камата би платиле 51 милион евра повеќе“, изјави изминатиов викенд потпретседателот на СДСМ, Зоран Јовановски. Тој порача дека власта со парите од приватизацијата на ЕСМ, оставени од СДСМ, предвреме отплатила долгови со каматна стапка од 6 отсто, а сега се задолжува со каматна стапка од околу 10 проценти. Потпретседателот на СДСМ ја повика Владата да каже уште колку остана непотрошено од лани земените 175 милиони евра и за што се потрошени, како и за што ќе се трошат парите од новото задолжување во странство. Според СДСМ, само за две години, во 2008 и во 2009 година, бруто-долгот на земјата кон странство е зголемен за една милијарда евра. Со реакција се огласи и владејачката ВМРО-ДПМНЕ.

Тие тврдат дека каматата за годинашната еврообврзница ќе била пониска од 10 отсто, а долгот на државата не растел, туку напротив се намалувал.

„СДСМ тврди дека новата еврообврзница ќе има камата од 10 отсто. Им порачуваме дека грешат и набрзо ќе може да се уверат во тоа“, велат од ВМРО-ДПМНЕ. Од оваа партија уверуваат дека долгот на државата бил намален за 250 милиони евра. „Доколку во 2005 година долгот изнесуваше 1,849 милијарди евра, а заклучно со март годинава тој изнесува 1,601 милијарди евра“, велат од ВМРО-ДПМНЕ. А официјалните податоци од Народна банка на Македонија покажуваат дека бруто надворешниот долг на државата изнесува 3,8 милијарди евра, или 58,7 отсто од БДП. Во овој долг влегува и долгот на државата, но и на компаниите и на банките. Надворешниот долг само на државата изнесува 1,3 милијарди евра, а заедно со внатрешниот долг достигнува околу 2,2 милијарди евра. (С.М.)