Си велам

Македонија темен вилает

Ерол Ризаов

Кадифената диктатура прераснува во режим

Македонија се претвара во темен вилает каде што граѓаните живеат во страв. Навидум демократските избори и вревата во повеќепартискиот парламент се само покритие за прикривање пред домашната и светската јавност на нашата кадифена диктатура, која непречено од никој помина во тоталитарен режим со сериозни ограничувања на човековите права и слободи и со смртен удар врз медиумските слободи.

Правната несигурност на граѓаните и злоупотребата на партизираните судови и полицијата заедно со сите институции на системот се драматично секојдневје. Еве докази за овие тврдења за кои како и секогаш досега ќе бидам обвинет од партиските војници и од разни други трабанти. Станува збор само за најтазе примери кои се' уште ги памети нацијава склона кон амнезија. На 6 јуни, на нецели 100 метри од македонскиот премиер, на градскиот плоштад „Македонија“, во центарот на Скопје, човек во најблиското опкружување на претседателот на Владата, припадник на специјалната полиција, брутално до смрт го претепа Мартин Нешковски, момче на 21 година кое сакало да ја прослави изборната победа на својата партија и да се качи на бината. Најмалку пет лица во високата хиерархија на Министерството за внатрешни работи знаеле дека станува збор за убиство на млад човек од специјалец, но молчеле речиси два дена. Со тоа станале соучесници. Досега, според критериумите на македонското обвинителство и судство, никој не е обвинет за обид за прикривање убиство, освен директниот убиец кој на социјалните мрежи веќе има обожаватели. Арогантниот и лицемерен однос на власта кон ова злосторство, а особено кон обидот за забошотување ги има сите елементи на застрашување на јавноста. Со специјална војна е уништено нешто најдрагоцено што го има едно општество. А тоа е бунтовниот дух на младите, нивното чувството за правда, нивната слободоумност и природен отпор кон загрозата на демократијата.

Кои се другите одлики на режимите. Сите што знаат да читаат весници без ничија асистенција гледаат дека критички пишуваат кон злоупотребите на власта само два-три дневни весници и еден неделник. Само две телевизии со национална концесија се со видлива неутралност. Во македонските редакции никогаш немало ваков некрофилски амбиент. Во ниту еден систем во ниту една криза новинарите не биле изложени на таков жесток притисок како сега. Веќе сите новинари и уредници соочени со својата егзистенција и со интересите и определбите на газдите знаат што проаѓа, што не проаѓа, што може, што не може да се пишува. Како еден заеднички главен уредник да ги подготвува вестите и ставовите на сите медиуми.

Најгледаната телевизија во Македонија згасна во директен трауматичен пренос. Возбудите траеја додека имаше слика и тон. Сега владее вселенско спокојство и катастрофална тишина. Од целата оваа рашомонијада на политика и криминал, најзагрижувачки е неспорниот факт што го знаат и децата во Македонија - А1 телевизија и нејзиниот газда Велија Рамковски до 2008 година немаа проблеми ниту со неплатени даноци, со неплатените долгови и со незаконската концентрација на медиуми. Власта на Никола Груевски, како и претходните, не само што го толерираа сето ова туку и дебело го плаќаа македонскиот медиумски магнат. Откако се раскина бракот од интереси, почна војната, во која досега сите битки ги добива власта. Повеќе пати јавно прашувавме зошто кога имаше чиста позиција да се санкционира кршењето на законот, тоа не се направи иако на очиглед на целата јавност Велија Рамковски беше сопственик на телевизија и на печатени медиуми. Тоа не е направено ни тогаш ни сега, само од една единствена причина. Власта ќе мораше да ги казни своите апологети што имаат и телевизија и весници. Кај Груевски не поминува тоа.

Кај што нема можности за обвинување, за непријателско здружување, како кај претседателот на Уставниот суд, Трендафил Ивановски, и кај невладиниот сектор, предводен од Владимир Милчин, ќе се применат методите на јавен линч со злоупотреба на Законот за лустрација. Оттогаш нема противуставни закони, а мирно е и во невладиниот сектор. Владее пакс - отомана. Жигосаните сами се бранат. Восхитувачка храброст на интелектуалните елити.

Еве едно наградно прашање. Дали некој нешто ќе му уриваше на Фијат Цановски дека украл метар и пол во висина кога дошол до седум ката, а има да се гради уште 20 ката, ако останеше во коалиција со власта. Боже пази, инспекторите да сонуваа таква работа, ќе се разбудеа во кошмар. Сега кога Цановски помина во опозиција, тоа е борба против криминалот. Тоа е битка на правната држава која не се води за метар и пол над земја, туку под земја, додека не се погреба противникот.

Или што мислите во кој општествено-политички и правен систем судските одлуки наместо судовите, ги носи парламент. Амнестија, како политичка одлука, е можна по судска пресуда. Таков случај на амнестија без судење имаше во Јужна Африка, но злосторниците мораа јавно, на радио, пред комисија, да сведочат и да го признаат злосторството. Во спротивно, нема амнестија. Во кои политички системи партиски се контролира работата на советите за радиодифузија? Каде се инсталираат невладини институти и организации со пари од буџетот за да ги напаѓаат медиумите дека треба балансирано да известуваат за власта и за опозицијата? Во која демократска земја кој професионален медиум прави баланс меѓу власта и опозицијата? Се знае сегде, освен кај нас, колкава е одговорноста на актуелната власт, а колкава на опозицијата.

И уште еден најтазе пример за мецедонише цуштенде. Видете ја интонацијата на Мартин Протоѓер кон „Утрински весник“. Зошто толкава лутина, бес и јавна нетрпеливост за една сосема професионална новинарска љубопитност, но и на целата јавност каква што е оставката на генералниот секретар на партијата на власт. Се согласувам целосно со Мартин Протоѓер дека е неопходна должна внимателност кога се известува јавноста за оставка од здравствени причини. Но, сепак, мора да признае дека збунува големата мистичност и штуро соопштение до јавноста. Чуму камења по колегите со кои Протоѓер до вчера работеше заедно и кои секогаш професионално и би рекол со респект ги третирале неговите политички активности. Каде ваква оставка поминува молкум без оглед кои се причините. Тоа е можно само во тоталитарни општества. Зошто лага дека „Утрински“ има 1.500 примероци тираж. Ич не е за фалење, ама тиражот на „Утрински“ во слободна продажба е трипати поголем од некои омилени весници на власта, а посетеноста на интернет на „Утрински“ е над 50.000 влеза дневно. За жал, од тоа се' уште не се живее. Но, во Македонија многу добро се живее од пеење оди, од апологетство и величање на власта. Тоа и Протоѓер, и јас и голем дел од јавноста добро го знаеме.