Претходен број

Неочекувано поништен тендерот за „Чебрен“

Владата се фалеше дека до крајот на годинава ќе избере меѓу РВЕ и „Вербунт“: од отворањето на понудите на тендерот

Владата не дава прецизни објаснувања зошто се решила на таков чекор за проектот вреден 500 милиони евра

Маја Томиќ

Најголемата инвестиција на Владата во енергетскиот сектор, како што самата ја квалификуваше, ќе тргне од почеток. Идната недела ќе се распише нов тендер за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ на Црна Река. Наместо претходниот конечно да заврши со избор на најповолната од двете понуди, германската РВЕ и австриската „Вербунт“, работите се враќаат назад.

Веста за одлуката ја соопшти вчера министерот за економија, Фатмир Бесими, иако само на дел од медиумите, чии телефони наводно му биле познати на Министерството. Според Бесими, како што е познато, на тендерот биле доставени две понуди, на РВЕ и на „Вербунт“, но Владата констатирала дека има отстапувања од тендерските критериуми, а тие биле во врска со рокот на концесија и со утврдувањето на учеството на ЕЛЕМ во овој проект.

„Овие отстапувања оневозможија да се направи евалуација и споредување на понудите, за да се најде најсоодветниот и најдобриот понудувач. Затоа Владата одлучи да го повтори тендерот“, изјави Бесими и додаде дека компаниите се веќе информирани за таа одлука. Следниот тендер ќе бил многу попрецизен, се обврза Бесими, а концептот ќе остане ист.

Во услови на се' поголем недостиг од струја и растечка зависност на земјата од увоз на електрична енергија, како и континуиран раст на цената на струјата во регионот, Владата наместо да ги забрза тендерите за нови енергетски објекти, таа ги стопира, реагираат експерти. Иако самата Влада постојано потенцира дека енергетиката е еден од нејзините приоритети за развој на економијата.

Кога Бесими летоска ја презеде по втор пат функцијата министер за економија, за медиумите изјави: „Реално, има услови за реализација на зацртаните енергетски проекти. Веднаш треба да се оди на инвестирање во производствените капацитети во хидро и во термоцентралите, како што се ’Чебрен‘ и ’Галиште‘“.

Владата поништи тендер за кој досега не кажа ниту збор дека имало какви било проблеми со барања за отстапки во тендерот. Во октомври од владиниот кабинет изјавија дека изборот на инвеститор за „Чебрен“ и за „Галиште“ не е заглавен, како што се мисли во јавноста, нема никакви пречки за негово реализирање и многу скоро Владата ќе донела конечна одлука. Слични беа констатациите од Владата и во почетокот на септември годинава, кога имаше изјави од типот: „��еновиве ќе се одлучува за најдобрата понуда меѓу РЕВ и ’Вербунт‘, на чија евалуација интензивно работи комисија од Министерството за економија и само се чека владините министри да дадат зелено светло“.

Според неофицијални извори, тендерот е поништен затоа што компаниите сакале Владата да направи некои отстапки од веќе дадените услови во тендерот. Наводно, РВЕ побарала и да му се надоместуваат загубите кои ќе настанат поради намалените дотеци на вода во акумулациите, но не со исплата на пари, туку со продолжување на рокот на концесијата, што за Владата било неприфатливо. Исто така, РВЕ сакала да го намали и процентот на учество на државата во целиот проект. Таа имаше понудено во јавното партнерство, државата преку ЕЛЕМ да учествува со 47 проценти, а концесијата да изнесува 39 години. Австриската „Вербунд“, пак, понудила учество на ЕЛЕМ од 33 отсто и 50-годишна концесија. Според тендерот, заедно со ХЕЦ „Чебрен“ и ХЕЦ „Галиште“, инвеститорот под концесија ја добиваше и ХЕЦ „Тиквеш“, на што реагираа домашните експерти, бидејќи со тоа државата губи значаен капацитет, наместо да биде во ќар.

Сега поништениот тендер за хидроцентралите првично требаше да заврши на крајот на 2007 , но работите се пролонгираа и Владата годинава пред избори требаше да ја избере подобрата понуда меѓу РВЕ и „Вербунт“. Вредноста на проектот се проценуваше на 500 милиони евра и тој се ценеше за досега најголем во енергетиката. Централите требаше да почнат да се градат следнава пролет и да завршат по седум години. Моќноста на „Чебрен“ се очекуваше да биде 330 мегавати, а на „Галиште“ 193 мгв. Годишното производство на струја требаше да изнесува 1.100 гигават-часа, колку што е моментално вкупната струја од хидроцентралите во земјава.

Германската РВЕ уште во април годинава се прогласи за фаворит. Тогаш претставници на компанијата, заедно со претставници на Владата и на локалната власт, во Прилеп и во Кавадарци го промовираа проектот и идеите за инвестирање, потенцирајќи дека се подготвени да вложат над 500 милиони евра, што беше сигнал дека Владата веројатно веќе се определила за изборот на РВЕ.

И додека Владата прави фати - пушти со значајни тендери и од разни причини ги одолжува инвестициите, во соседството проектите во енергетиката се одвиваат со несмалено темпо. Агенциите објавија дека Италија ќе инвестира 2,5 милијарди евра во развојот на енергетиката во Албанија, за што премиерите на двете земји, Силвио Берлускони и Сали Бериша, потпишаа неколку билатерални спогодби во Тирана. И соседна Бугарија интензивно работи на изградбата на нуклеарката „Белене“. Сопственик на 49 од капиталот е германската РВЕ, која ќе инвестира во централата четири милијарди евра. Таа ќе произведува 14.000 ггвч. струја годишно.