Број 3388  среда, 22 септември 2010
прва страница Архива контакт редакција маркетинг претплата
Втора страница
На прво место
Политика
Македонија
Економија
Хроника
Едиторијал
Мислења
Писма
Свет
Култура
Спорт
Скопје
Забава
Хороскоп
Што прават денеска








Site Meter

Мислења

Пропагандни проекции на Ставрески

Ден Дончев

Македонската јавност заслужува да има прв човек за финансии на чии проекции ќе може да им се верува

Најавениот оптимизам од министерот за финансии, Зоран Ставрески, за економски раст од 3,5 отсто за 2011 година е ист со оптимизмот на оваа власт, која најавуваше раст од 5,5 отсто за 2009 година. Со напомена дека се работи за истата Влада, за истата национална економија и за слични услови на стопанисување со глобална економија, која с��' уште се наоѓа во ранлива ситуација - се поставува прашањето колку може да се верува во проекциите на Ставрески? Спектакуларните промашувања на проекциите на власта за економските текови од 2008 до 2010 година не даваат голема надеж дека овој пат министерот Ставрески ќе излезе во право.

Ама, за да не се правда власта со изговори дека злобниците им ги матат успешните предвидувања, треба да се потсети дека до април 2009 (непосредно пред првиот од трите ребаланси на буџетот за таа година) Ставрески се држеше на стапка на раст од 5,5, отсто. Реалноста го натера да го смени своето мислење. Уште при првиот ребаланс, Ставрески ја намали својата проекција на еден отсто раст за 2009 година. Кога малку потоа излегоа податоците за пад на бруто домашното производство (БДП) од 1 отсто за првиот квартал од 2009 година, Ставрески помпезно и' соопшти на македонската јавност дека најтешкото е зад нас и дека македонската економија, сепак, ќе оствари раст од еден отсто за 2009 година. Како што е веќе познато, крајниот исход за 2009 година беше пад на БДП од 0,7 отсто.

За Република Македонија би било одлично ако се исполнат проекциите на Ставрески за наредните три години. Ќе имавме среќа ако можевме реално да очекуваме раст далеку повисок од 3,5 отсто, зашто економскиот раст е единствениот начин преку кој ќе може да се решат двата најранливи проблема на македонското општество: невработеноста и сиромаштијата. Но, проблемот на Ставрески е изгубениот кредибилитет и паушалниот третман што го има кога ја објавува најважната проекција. Како може да се верува на проекциите на Ставрески за 2012 и 2103 година (три години однапред), кога тој има промашувања во проекциите на многу пократок рок?

Доколку Ставрески сака да си го врати кредибилитетот што треба реално да го има еден министер за финансии кога најавува проекција за раст на БДП на државата, тој мора да биде далеку потемелен во своето образложение околу претпоставките и причините зошто би се остварил растот. Најавувајќи проектиран раст од 3,5 отсто за 2011 година и 5 отсто раст за 2012 и 2013 година, речиси единствено суштинско нешто што го кажа Ставрески е дека услов за остварување на овие проекции е зајакнување на конкурентноста и зачувување на макроекономската стабилност преку одржување низок и контролиран буџетски дефицит.

Зајакнување на конкурентноста е општ термин што сам по себе ништо не значи. Каде смета Ставрески дека треба да се зајакне конкурентноста, поточно во кои економски сектори и кое би било очекуваното позитивно влијание врз БДП поради оваа зајакнување? Анализата на конкурентноста на земјите во светот покажува дека некои се конкурентни на глобално ниво само во одредени економски сектори. Така, и Република Македонија може да биде конкурентна само во одредени економски сектори. Едноставна анализа на конкурентноста на македонското стопанство, мерено преку извозниот потенцијал на домашните фирми, покажува дека Република Македонија има потенцијал во следните индустрии: металургија и метралопреработувачка, нафтена индустрија, рударство, прехранбена индустрија, вклучувајќи земјоделски производи и пијалаци, тутун, тутунски производи и градежни материјали. Значи, Ставрески не може да зборува за „зајакнување на конкурентноста“ како општ термин. Тој може да зборува за „зајакнување на конкурентноста“ на посочените економски сектори кои се лидери на македонскиот извоз. Во тој случај, редно ќе беше Ставрески да обелодени кои конкретни мерки и чекори ќе бидат преземени од Владата во наредните три години за да се подобри конкурентноста на овие сектори и кои ќе бидат придобивките и резултатите мерени преку очекуваниот придонес за зголемувањето на БДП.

Ставрески, исто така, напоменува дека е неопходно зачувување на макроекономската стабилност преку одржување низок и контролиран буџетски дефицит. Дали за Ставрески ова е гаранција дека Република Македонија ќе постигне висока стапка на економски раст? Фактите покажуваат дека од 2003 до 2009 година, просечната стапка на буџетскиот дефицит изнесуваше 0,65 проценти. Но, и покрај овој низок и контролиран буџетски дефицит, просечната стапка на раст на БДП за овој седумгодишен период изнесуваше 3,6 отсто. Меѓутоа, интересно е дека единствена година која излезе надвор од овој седумгодишен просек на БДП и буџетски дефицит - беше 2009 година. Лани, во услови кога Република Македонија имаше буџетски дефицит од 2,7 проценти (речиси четири пати повисок од седумгодишниот просек) воедно беше и единствената година во која имаше пад на БДП. Во услови кога ��ладата проектира буџетскиот дефицит кој и понатаму треба да остане на ниво од околу 2,5 отсто, се поставува прашањето дали македонската економија ќе има капацитет да расте над седумгодишниот просек, па дури и дали ќе може да се приближи до овој просек, какви што се проекциите на Ставрески за периодот од 2011 до 2013 година?

Аргументот е дека даночната политика на оваа Влада во последните три години значително ги зголеми вкупните даночни приливи во буџетот. Со други зборови, приватниот економски сектор е пооптоварен со плаќање даноци кон државата од кога било во минатото. Секое зголемување на вкупното даночно оптоварување на приватниот сектор неминовно резултира со намалување на средствата што се на располагање на приватниот сектор за обратен капитал и за инвестирање. Намалениот пристап, пак, значи дека се намалува капацитетот на приватниот сектор кон зголемување на реалната економската активност како и инвестиции, кои се единственото нешто што може да придонесе за зголемување на стапката на раст на БДП.

Затоа, редно е Ставрески да излезе и темелно да ги образложи сите причини и параметри врз кои тој ги темели своите проекции за раст на БДП во наредните три години. Македонскиот бизнис-сектор заслужува да знае точно под какви околности се очекува да се движи македонското стопанство, со цел да можат да донесат соодветни бизнис-планови и проекции за нивните фирми. Македонската јавност заслужува да има прв човек за финансии на чии проекции ќе може да им се верува, без разлика дали во одреден момент тие проекции се позитивни или негативни или помалку или повеќе добри.

Економските проекции се првенствено математичка наука и тие се точни доколку се темелат врз реалната ситуација во која се наоѓа македонската економија. Економските проекции во никој случај не треба да бидат пропагандно оружје на власта.

(Авторот е економски аналитичар)


#
Статијата е прочитана 1282 пати.

Испрати коментар

Од: Трпе
Датум: 22.09.2010 14:12:41
Кумот Ставре,а отвори уста и нешто каже,треба да се знае дека многу лаже.А кој лаже се знае за што е способен.Така го учеле во странското училиште кој самиот знае од кој ред припаѓа ова што го има учено.Или човекот мора да говори ова што го сонувал пастирот,Ако не го слуша веднаш ке го исфрли од стадото.
Од: aleksandar sv.nikole
Датум: 22.09.2010 15:45:46
gospodine ekspert ako bese poaren sto ne napravi nesto prethodno????gospodine doncev...najlesno e da se sedi doma i da se komentira i kritikuva...i vie ste ispeana pesna,zatoa podobro gledajte si ja vasata rabota i prestanete so prazni prikaski!nikoj ne vi veruva!
Од: goran
Датум: 22.09.2010 16:03:15
potpolno se soglasuvam so gospodinot den doncev. siguren sum deka kako ekspert po finansii vo vladata na OBEDINETI ZA MAKEDONIJA.ke ja izvadi makedonija od ovaa kriza vo koja sto ne odnesoa gruevski i familija.
Од: Вардар-А
Датум: 22.09.2010 23:51:13
Нема да може оти и него ќе го фати законот законот за лустрација и тоа тој е од најлошиот ков. Срам да му е.
Од: Koki
Датум: 23.09.2010 08:36:07
Covekov e daleku od analiticar. Jas sum partiski neopredelen ama sum razocaran toa sto Utrinski angazira lugje bez kredibilitet. Kolku sto primetuvam gospodinot Doncev samo prepisuva nesto sto veke e kazano vo Utrinski ili Dnevnik i pravo da vi kazam kojznae sto ima od skolo sto i ne e bitno ama ne gledam od nego nesto konkretno da predlozi tuku samo kopira drugi napisi. Pozdrav do Utrinski
Од: МАЈКА
Датум: 23.09.2010 09:55:58
не му ја знам стручноста, но многу ми кажува неговата невидена АРОГАНЦИЈа. А таа е симптом на неспособност и комплекси, а со тоа, нормално, е замена на аргументи. Оттука, скептик сум за неговите идеи, знаење, способност.

Најди! во Утрински
Насловна
Тиквешански
Озаконето лихварство
Лихварите да се гонат, а не да се легализираат
Убавиот товар на Саркози
Голата Кајли причина за смеа
Учебници од СФРЈ
Ги слуша ли полицијата апелите на ИВЗ?
Крвава облека ја помати свеченоста во „Идризово“
Вербална војна меѓу Скопје и Атина
Карикатура
Стил






Macedonian paradox: Pessimism fails to dent PM's support
Izetbegovic causes surprise in Bosnian vote
Fidesz in full control after victory in Hungarian local elections