Македонија најнеатрактивна на балканскиот пазар на недвижности

Различни процеси се случуваат на пазарите на недвижен имот во земјите од поранешна Југославија. Нивната еволуција е одредена од географската позиција, зависно дали имаат излез на море или не. Како резултат на тоа, најпривлечна за странските инвеститори е Црна Гора. Покрај тоа, економската криза го ослаби интересот, а ситуацијата ја влошува и законодавството на повеќето балкански земји, кое не дозволува странци да инвестираат во голем обем.

Најмалата република од поранешна Југославија, Црна Гора, парадоксално, е најпривлечна за туристите и за инвеститорите. Сепак, со една забелешка, градежниот бум, пред се', од руските олигарси, му даде преголема вредност на заливот Бока Которска, една од најневеројатните природни творби на антички и средновековни градови, православни манастири и цркви, како и многубројни заливи и мали острови поврзани со брегот преку насипи. На Црногорците им е дозволено да градат, практично, насекаде. Како резултат на тоа, на брегот почнаа да никнуваат хотели од висок ранг, апартмански комплекси, луксузни вили „а ла империја“ и многу објекти и хаотични градби без претензии за архитектонска совршеност. Сепак, не успеаја во уништувањето на земјата, бидејќи пејзажот е толку неверојатен и фасцинирачки што дури и куќите во стилот на амбар изгледаат како оригинални структури. Денес на пазарот во Црна Гора куќичка во лагуната Пржно, Будвански Залив, чини од 3.400 до 3.600 евра за квадратен метар. Куќа во Лустица од 130 м2 со базен, на пазарот се продава за 130.000 евра. Стан од 32 м2 со поглед кон море и приватен паркинг чини 55.000 евра. Нова куќа од 250 м2 со поглед кон море во Зелениот појас се продава за 380.000 евра.

Ако пазарот на недвижности во Црна Гора го развиваа Русите, Хрватска за себе ги избра Британците. Жителите на Фоги Албион, како во случајот со Бугарија, ја избраа Хрватска како економска опција без амбициозни проекти. Таму нема толкав број објекти од луксузна категорија. На пример, во едно од одморалиштата на Хрватска, Кварнер Нови Винодолски, дури минатата година се изгради првиот и единствениот елитен комплекс во областа Нови СПА, лоциран на самото крајбрежје. Досега најскапите понуди во Хрватска можат да се најдат во Дубровник, каде што цената на објект од прва класа достигнува до 6.000 евра за м2, но побарувачката не е премногу голема. Повеќето купувачи се заинтересирани за објекти по цена од 2.000 до 2.500 евра за м2. Генерално, економската криза не го заобиколи ниту балканскиот регион. Различно е само тоа што цените на недвижниот имот тука почнаа да паѓаат во зимата 2009 година, и како и насекаде, неизедначено, некаде од 15 до 30 отсто, а некаде цели 40 отсто. Дел од експертите тврдат дека настанала стабилизација, други, пак, сметаат дека во наредните две години нема да има зголемување на цените и поради тоа не треба да се брза со изборот. Словенија, пак, посебно ја сакаат западните пензионери, бидејќи животниот стандард е доволно висок. Скијачките одморалишта се лоцирани на десет минути возење од главниот аеродром и 50 минути од јадранскиот брег. Во Словенија никогаш немало поевтино сместување. Досега цените за станови и за вили беа споредливи со оние што се нудеа во Западна Европа. Така, денес куќи со површина од 300 м2 во Љубљана, главниот град на земјата, се продаваат за над 750.000 евра, стан во централната област од 40 м2 достигнува цена од 115.000 евра, а од 104 м2 чинат 416.000 евра.

Најголемите купувачи во светот моментално, Русите, за разлика од граѓаните на ЕУ и на САД, не се љубители на недвижниот имот во Словенија, бидејќи за да купат нешто, треба да регистрираат компанија или некој правен ентитет. Процедурата се чини едноставна, но потребни се дополнителни трошоци, а тука е и чувството дека тоа не е ваш сопствен дом. Со истите проблеми се соочуваат оние што сакаат да купат имот во Македонија, но со еден исклучок, постојат тешкотии ако сакаат да го сторат тоа странци. Пазарот на недвижен имот во земјата, првенствено резиденцијалниот, е фокусиран само на домашните клиенти. Земјата сериозно заостанува зад своите соседи. Што се однесува до цените, стан во главниот град, Скопје, од 27 м2 може да се купи и за 13.500 евра, а стан од 50 м2 за 25.000 евра. Кога ќе се сумираат податоците, просечната цена на еден квадратен метар на секундарниот пазар во Македонија моментно изнесува 500 евра, но новите градби се поскапи. Странските државјани, сепак, немаат ограничувања и пречки за купување резиденцијален имот во Босна и Херцеговина, бидејќи никој не прашува ниту го потврдува изворот на парите. Цените се видливо пониски отколку во другите земји на Балканот. На пример, трикатна куќа од 450 м2 со гаража достигнува цена од 290.000 евра. Станови во близина на ски-одморалиштето на планината Влашиќ можат да се купат за 1.500 евра по м2.

Меѓу оние што ја открија Србија има и купувачи на недвижен имот. Луѓето се убедени дека иднината на земјата е во руралниот туризам и сега инвестираат во тоа. Кога се купува стан или куќа, нема никакви ограничувања, доволно е само да се има пасош. На пример, куќа од 320 м2 во централна Србија во близина на манастирот Жича, во одморалиштето Матарушка Бања, се продава за 50.000 евра. Куќичка од 110 м2 во Богутоваце се нуди за 55.000 евра. Цените за станови во урбаните области се значително пониски отколку европските. Како инвестиции можат да се разгледуваат и српските бањи, познати по минералните извори и лековитата кал. (Н.Р.)