Претходен број

Си велам...

На Груевски нема кој да му каже

Ерол Ризаов

Најзначајната мерка на успешноста на една политика е крајниот резултат

Никола Груевски се определи да влезе во историјата како прв македонски премиер кој ги отворил јавно најболните прашања во односите со соседна Грција - правата на македонското малцинство и за имотите. Груевски брзо ќе се увери дека многу е полесно тие прашања да се отворат отколку да се затворат во интерес на Македонија. Писмото до премиерот Караманлис драматично ја оддалечи Македонија од стратегиските интереси. Со тоа се остварува не нашата, туку главната стратегиска цел на Грција - Македонија никогаш да не биде членка на Европската унија и на НАТО.

Граѓаните на Македонија може да добијат за кратко мала доза на гордост и достоинство со отворањето на прашањата за правата на Македонците во Грција и за имотите на Егејците, но тоа е само привидно, бидејќи со ваквата политика се загрозуваат уште повеќе правата на македонското малцинство во Грција и на можноста за враќање на имотите или за добивање двојно грчко-македонско државјанство. По писмото на Груевски до Караманлис, сега е уште потешко да се биде Македонец во Грција. А по најавениот одговор на Караманлис грчките милитанти и шовинисти, најголеми во Европа, ќе се охрабрат за слободна тортура врз македонското малцинство.

Повеќемина јавни личности во Македонија се' погласно прашуваат дали од блиската околина на Груевски има некој храброст да му каже на премиерот што е најважно во политиката. На домашните, дури и најдобронамерни критичари, тој не им верува, ги нарекува грчки платеници. На опозицијата уште помалку. На пријателите во светот, исто така. Ќе мора Груевски да се соочи и со некој на кого му верува, кој не му е полтрон и медиумски мегафон. Ќе мора на Груевски некој близок, ако има три чисти, да му каже која е вистинската мерка за успешноста на една власт и една политика. Дали е тоа само висок рејтинг и голема доверба која како што доаѓа, така и си оди, или во способноста да се покренат позитивни општествени политички промени, навреме да се насетат глобалните неминовни историски процеси и со реформи тие да се забрзаат. Груевски мора да дознае дека оцената за успешна политика е во квалитетот на животот на граѓаните, благосостојбата и среќата. Македонија без Европа не може да стигне до таа цел. И поблиската и подалечната историја на Европа е преполна со примери на популарни владетели кои имале огромна поддршка во јавноста, победувале на избори со огромно мнозинство,нивни слики се носеле на митинзите и им се пееле оди, а ги довеле своите земји на работ на пропаста и својот народ во голема сиромаштија и изолација. И обратно, политичари кои ја загубиле власта како тврди легалисти, нехаризматични дури и омразени, а кои подоцна историјата ги ставила на пиедесталот на најзаслужните државници за својата земја. Само примерите од нашата поблиска околина на Милошевиќ и на Туѓман јасно кажуваат како еден српски лидер со огромна поддршка заврши трагично во Хаг и како еден не баш сакан претседател како Туѓман создаде стабилна Хрватска и и' ги отвори европските перспективи. Науката и светските политички теоретичари, по одредена историска дистанца мошне прецизно одговориле на прашањата што е најважно во политиката и што е тоа успешна политика.

Според сите нив , речиси без исклучок, најзначајната мерка за успешноста на една политика е скорот, односно крајниот резултат, кој мора да ги содржи главните елементи на среќен живот на граѓаните: мир, стабилност, развој и демократија. Само овие клучни предуслови овозможуваат благосостојба, економски напредок, висок личен и општествен стандард, правна држава. Македонија не може да ги оствари овие цели без членство во ЕУ и во НАТО, како што тоа не можеа ни Грција, ни Словенија, ни Бугарија, ни Романија, а како што не можат ни Хрватска, ни Србија, ни БиХ, ни Црна Гора...

Сегашните историски околности и реални односи на силите, колку и да е тоа неправедно и болно, јасно укажуваат дека оваа генерација македонски политичари не може да се избори Македонија да влезе во Европската унија и во НАТО со уставното име. Можеме вината оправдано да ја префрлуваме на Грција која е нашата најголема пречка и кочничар на патот кон евроатлантските интеграции, можеме да и' се лутиме на Бугарија за сличната византиска политика и лажна солидарност, можеме да им се лутиме на Европската унија и на администрацијата во Брисел, и на Америка и на Џорџ Буш и да докажуваме дека не се искрени во намерите да и' се помогне на една онеправдана земја на чија страна е и меѓународното право и правдата, но од сето тоа нема никакво фајде. Успешноста на една политика е и во тоа да се убедат центрите на моќ, големите сили, Европската унија и Брисел, и Вашингтон, и сите наши пријатели дека Македонија е подготвена за достоинствен компромис и толеранција и дека во оваа фаза од нејзиниот развој во интерес на сопствената иднина може да отиде до една како што веќе нашите политичари ја нарекоа црвена линија под која не се може. Сите соседни земји и земји со кои во едно време живеевме во заедничка држава: Словенија, Хрватска, БиХ, Србија, Црна Гора, Косово, па и Албанија, особено Бугарија, Романија и Грција, во своите политички активности на патот до Европската унија и НАТО успеале да го привлечат интересот на големите сили и успеале да најдат свои заштитници и свои промотори, пред се' во Германија, Англија, Франција, Америка, но не помалку и во Русија, во Кина, во Јапонија и во Канада. Без цврста поддршка на овие големи земји нема остварување на македонските евроинтеграции. Македонија мора да најде свој силен партнер кој цврсто ќе застане зад неа.

Македонските политичари, за жал, за целиот период на оваа транзиција работеа многу бавно, а често и погрешно. Не успеаја да пробудат решителен интерес ниту кај големите сили, ниту кај нашите соседи. Вината е и кај нас. Не може само друг да биде виновен што Македонија не ги реализира сопствените стратегиски цели.

Премиерот Никола Груевски со својот нов мандат и значајна поддршка има извонредна шанса уште во првата година од својот мандат да ги реши најгорливите и најтешките прашања од македонските стратегиски интереси. Меѓутоа, со пор��ките што ги праќа до соседите и до Европската унија и до Америка само ја оддалечува Македонија од тој пат. Колку сме подалеку од НАТО и од Европската унија, Груевски е толку популарен во Македонија. Набргу Македонија, по оваа логика, ќе почне да се оддалечува и од Америка или, поверојатно, Америка ќе не' заборави, бидејќи последните вести што доаѓаат од Белата куќа, по писмото на Груевски до Караманлис, се лоши за Македонија и понаклонети на Грција. Шпекулативни се вестите дека Џорџ Буш во септември ќе направи спектакуларен обид да ги реши одеднаш блискоисточното, кипарското и македонското прашање. Поверојатно е дека Џорџ Буш од септември ќе почне со пакување на своите куфери за заминување на својот ранч.

Македонија изгледа станува се' поосамена.

А, можеби тоа е и крајната цел. Груевски инсталира по „револуционерен“ пат, како комунистите по Втората светска војна, нова политичка и бизнис-елита, како типична конзервативна десница. Членството во НАТО и преговорите со ЕУ можат сериозно да го спречат тој процес кој не е еволутивен, туку насилен. Затоа на Груевски му е потребна изолација уште еден период и апсолутна власт. Покрај парламентот, Груевски ги сака под контрола и институцијата претседател на државата, Врховниот суд, Уставниот суд, целата судска власт, монетарната власт, медиумите, локалната власт. Во тоа успева, бидејќи малкумина кои му се спротивставуваат лесно ги отстранува. Европа гледа и засега молчи. Опозицијата е во кома. Во парламентот заседава само власта. Груевски одлучува сам.

Македонија од кадифена преминува во стабилна диктатура.