Кошмар ја зафати Грција пред Божик
Со традиција од бунтот против хунтата од 1973 година, студентите се единствениот коректор во монолитното општество
Димитар Чулев
Премиерот Костас Караманлис ги повика политичките лидери во Грција на единство во изнаоѓање најадекватни мерки за справување со најжестоките студентски безредија што почнаа минатата недела во студентскиот кварт Егзархија, Атина. Едно момче на 15 години загина и тоа им дава поинаква димензија на студентското движење и на традиционалниот отпор на власта кон безредијата кои од годините на хунтата во 1970-тите редовно се случуваат секогаш кога младата популација ќе процени дека власта, на овој или оној начин, бега од ветеното.
На Караманлис не му е лесно. Неколку стотици демонстранти се судрија со полицијата пред грчкиот парламент, а лидерот на социјалистичката опозиција, Јоргос Папандреу, побара избори за окончување на четиридневните безредија. Полициските сили, кои формираа кордон пред парламентот, стоеја на своите позиции кога насобраните, многу од нив фрлајќи камења, се обидоа да се пробијат за да маршираат кон законодавниот дом. Демонстрантите, главно студенти, неколку пати се прегрупираа за да ги пробијат полициските редови, носејќи шамичиња поради солзавецот. „Единственото нешто што може да го понуди оваа влада е да поднесе оставка и да ја побара пресудата кај народот“, рече Папандреу на партиски состанок во парламентот. „Бараме власт“.
Премиерот Костас Караманлис вчера се состана со политичките лидери, меѓу кои и Папандреу, за да побара од нив да се обединат против безредијата и предупреди дека демонстрантите кои се закануваат дека ќе ја соборат неговата влада не може да очекуваат попустливост. „Никој нема право да го користи овој трагичен инцидент како изговор за насилнички чинови“, рече тој.
Ова е лошо време за Караманлис, на кого му се случуваат безредија во моментот кога во 300-члениот парламент има тенко мнозинство од само 151 седиште, а владата по неколку случаи на заминување и враќање на пратеници држи тенко мнозинство. Но, тоа е друга приказна.
Францускиот шеф на дипломатијата Бернар Кушнер вчера изрази загриженост од демонстрациите и насилството, што од саботата ја зафатија Грција, пренесе агенцијата Франс прес. -Сакам да ја изразам нашата загриженост, загриженоста на сите од развојот на настаните во Грција, рече Кушнер пред комисијата за надворешни работи на францускиот парламент.
-Со големо внимание ги следиме овие настани, додаде тој.
Грција четврти ден е зафатена од улично насилство, по смртта на 15-годишно момче, кое во саботата беше застрелано од полицијата
Министерството за надворешни работи вчера им препорача на граѓаните на Република Македонија во наредните денови да избегнуваат престој во поголемите грчки градови со оглед на насилните протести и демонстрации што се одржаа минатите денови во повеќе грчки градови, пред се во Атина, Солун и Трикала, како и можноста за нивно продолжување.
Како што е објавено на веб страницата на МНР, доколку патувањето и престојот се неминовни, се апелира граѓаните да се однесуваат крајно внимателно и да ги избегнуваат градските центри каде се одржуваат демонстрации или каде има знаци за немири или насилства.
Еден полицаец е обвинет за убиство на тинејџерот Григоропулос. Полицијата јави дека полицаецот истрелал три предупредувачки куршуми откако нивниот автомобил бил нападнат од 30 млади луѓе во саботата, но очевидци јавија дека тој пукал директно во него. Грчките медиуми го критикуваа начинот на кој се справува владата, која има незначително мнозинство, од едно место, во парламентот. „Пламени беснееја додека владата гледаше“, пишува дневниот весник „Катимерини“.
Она што се случи во саботата во Атина е фасцинантен пример за балкански прилики за тоа како реагира јавноста на погрешните чекори на власта. Ако се изземе смртта на 15-годишниот Александрос Григоропулос, студентите во атинскиот студентски град, попознат како Егзархија, демонстрираа против заморот на материјалот од владеењето на Караманлис. Во општеството, кое е монолитно по национална, јазична и верска линија, само студентите и синдикатите во Грција со децении наназад, а и сега покажуваат дека се коректор на владеењето на едната или на другата династија во евидентно двопартискиот систем. Безредијата од Атина се проширија во Солун, Трикала, Патрас, Крф, но и во Лондон, Берлин, Париз, каде што студентите од дијаспората ги нападнаа грчките дипломатско-конзуларни претставништва со намера да ја притиснат власта да направи нешто за пеглање на социјалните разлики. Атинскиот весник „Елефтерос типос“ ги одбележа протестите со ударен наслов „Во милост на анархијата“.
Познавачи на грчкото студентско движење за „Утрински весник“ тврдат дека не може да се направи никаква паралела меѓу студентските безредија во 1973, оние во 1991 година, кои западниот печат ги обележа како најсилни, или сегашните. Тоа се изолирани случаи, вели грчки новинар за „Утрински весник“. Но, факт е дека Балканот нема такво силно студентско движење како што е грчкото, а Грција, без оглед на негативните ефекти и реакции на власта на студентските протести, се' уште демонстрира висок степен на демократија. На 14 ноември 1973 година, студентите од Политехничкиот универзитет се кренаа против режимот на тогашната хунта, односно на полковниците предводени од Пападопулос, кој од 1967 до 1974 година владееше со Грција со механизми како оние на јужноамериканските диктатори. Бунтот на студентите почна на 14 ноември и заврши на 17 истиот месец, кога тенкови на воената хунта насилно влегоа и го спречија гласот на студентите.
Од тој период, велат извори на „Утрински весник“, кампусот на Политехничкиот универзитет во Атина и областа Егзархија, каде што се случи убиството на 15-годишниот Александрос Глигоропулос, има специјален автономен статус. Дознаваме, полицијата во тој дел од грчката престолнина има статус на статист: студентите имаат право да ја навредуваат, да ја напаѓаат, да ја провоцираат, меѓутоа припадниците на полицијата не смеат да одговорат на ниеден начин. Можеби изгледа неверојатно, но студентите за грчки прилики и во услови кога се соочуваат со евентуална идна приватизација на факултетите, но и со несигурност што ќе прават по завршувањето на студиите, претставуваат сила од која власта стравува.
Грчки дипломат, кој сакаше да остане анонимен, за „Утрински весник“ изјави дека безредијата можеби ќе завршеа и истиот ден доколку еден од полицајците не изгубил нерви и не стрелал во младиот Григоропулос.
Декемвриските настани излегуваат надвор од вообичаената шема во и околу 17 ноември, кој е прогласен за национален училиштен распуст во Грција во чест на загинатите 24 лица во 1973 година. Светски агенции не навлегуваат во суштината на настаните, туку бегло информираат држејќи се до фактот дека убиството на Александрос Григоропулос било катализатор за насилството, но дека причините се невработеноста, зголемувањето на животните трошоци, заостанатите пензиски реформи и проширувањето на јазот помеѓу богатите и сиромашните. Студентите како челна сила ја критикуваат власта на Константин Караманлис за 28-те милијарди евра пакет-поддршка за грчките власти кои се обидуваат да излезат од кредитната криза.
Вчера, додека се подготвуваше овој текст, во Грција не беше извесно како ќе помине погребот на убиениот Александрос Григоропулос, но затоа во информативните блокови се зборуваше за ширење на протестите.
Анархистите, ултралевите комунисти и нивните радикални напади на власта се дел од политичкото милје на Атина. Дали овој пат власта ќе може да ги амортизира нападите, кои можеби излегуваат надвор од традиционалната шема, е прашање на политичката умешност на Костас Караманлис. Овој кошмар пред Божик е најголемото искушение за премиерот. |
