РОМАН НА ГОДИНАТА

Стража

Милован Стефановски

Денеска објавуваме извадок од романот „Стража“ од Милован Стефановски, издание на „Табернакул“

4. Зимска перуника

Додека не ја искачи угорнината од десната страна на Орлов Камен, додека не ги заобиколи големите карпи и не дојде на патеката над нив, на местото од каде што се гледаше дел од патот што се спушташе од Стража кон Кичево, Коста Пуле ниту го поткуси чекорот, ниту се обѕрна да види дали се' што стави на лесата е останато врз неа. А прибра се': и свое, и Младеново. Не остави ништо ни во отворот на спилата во која, не дај Боже, ноќеска можел глава да остави единствениот потомок на Коруновци; и од чистинката пред карпата кадешто се распосла со ранецот, како на пролетен излет да е. Како да не е коложег, денеска како да не е Бадник, утре како да не е Рождество Христово - Божик.

Најпосле застана, ги спушти краевите од гранките со кои ја влечеше лесата, здивна. На неколку чекори пред него и Лак застана. Другите загари заминаа некаде, по срната ш��о ја виде кај долот, можеби се вдадоа. Првин ги удри една од друга цокулите, за да го истресе снегот од нив, за да сети дека нозете што се внатре се негови и - се заврти да види што положи на дебелата снежна покривка. Нешто од товареното да не се стркалало, да не паднало, да не пропаднало во недогледната белина. Од влечењето по неразгазениот снег лесата беше закосена, како болнички кревет кај зглавјето беше поткрената. Одоколу, од нејзините рабови, снегот како бел чаршав насекаде се ширеше, цела палнина ја прекриваше! „Хм!“, неволно дувна низ носот Коста Пуле. Не! Не можеше да ја заборави белината на болничкиот кревет што му го зацрни животот, откако опаката болест му ја зеде Борка. Откако ракот му ја зеде жената што ја сакаше и му ја даде самотијата што ја мразеше. И по десет години, ете, најчесто се сеќаваше на тоа што најмногу сакаше да го заборави.

„Еј, Младене! Јуначиште! Тука ли си?“, колку да му избега на тегобниот потсет, колку во невреме да не го поземе минатото. Коста Пуле со грлен глас подвикна. Дури откако се навали над него, откако со сопствената сенка му го прекри лицето оставајќи го зимското сонце да го бие по грбот, Младен Корун го подотвори првин едното, потем другото око. Бликна синевина. Истата боја од небото како да беше пресликана. Во неговите очи како да беше преточена. Само кога и можел Младен да се види себеси: под главата ранецот на Коста; од двете страни торбите под мишки; пушата среде како трета нога: кундакот на стомак, цевката - од колена до петите. „Јуначиште со пушка меѓу нозе!“, не можеше да додржи, кисело се насмевна Коста Пуле. По се' што претрга утрото воопшто не му беше до смеење, ама се насмевна.

„Ти, кој си?“, одеднаш праша Младен Корун. Праша стрелајќи со синото од очите.

„Коста од Пулевци, од горно маало!“, омекна, веднаш се разблажи киселата насмевка на небриченото лице на касапот.

„Кај ме носиш? Писмата морам да... писмата да ги... однесам!“.

„Кои писма?“.