Седмиот печат

За проституција со розови очила

Сунчица Уневска

„Ирина палм“ на белгискиот режисер Сем Гарбарски е постар филм, кој во 2007 година на Берлинскиот фестивал ја имаше својата премиера во главна конкуренција. Она што е интересно, е дека овој филм се уште е привлечен за публиката и се уште се дистрибуира низ светот. Кај нас овој филм играше во текот на овој месец и иако веќе се прикажуваше и на телевизија, сепак, повторно успеа да предизвика интерес. И не случајно. Уште од неговата берлинска премиера, оваа драма-комедија за една жена која е подготвена да направи се за да го спаси својот внук, па дури и да се занимава со еден вид проституција, покажа дека умее така да ги освои гледачите, умее да орасположи и да ве направи сентиментални, иако истовремено и да предизвика контроверзни размислувања околу својата содржина.

Имено, „Ирина палм“ има еден неверојатен спој на конзервативна, клиширана приказна, а од друга страна, на приказна која невино навлегува во светот на пороците и се занимава со еден затскриен свет на проституција. Но, Гарбарски и сценаристите Мартин Херон и Филип Бласбанд тоа го прават со многу шарм, со многу духовитост, со патетика и на крај, со Маријана Фејтфул во главната улога, некогашната смела поп и рок дива, која без оглед како изгледа сега, се уште го носи ореолот на рокенролот, на она што значи смелост, ослободување и поигрување со границите. Во таа смисла, авторите успеваат одлично да го вклопат сето тоа и да направат забавен филм, откачен, смешен и неодолив со својата позитивна енергија и добронамерност.

Формулата на филмот е таква, што без сомнение може да освои секого. Тоа е пред се, приказна за жртвувањето, приказна за љубовта и за семејството, тоа е приказна за една чувствителна и морална личност, која се што прави го прави со душа и со целосна посветеност. Интересно е дека, кога средовечната Меги во очај ќе се нафати во еден бар преку дупка во ѕидот да ги задоволува мажите, тоа воопшто не е нешто што го менува тонот на филмот, ниту неговата намера. Екстремните ситуации во него само му даваат дух и комичност, но никако не и непријатност или вулгарност. Таа невиност и задршка успеваат овој филм да го направат питок и многу привлечен, да биде палав, но не груб, да биде порочен, но не вулгарен, да биде откачен, но сето тоа во закрила на семејството и љубовта кон него.

Покрај тоа, Меги и во филмот и надвор од него успева многу лесно да ги освои сите. Нејзиниот лик е така замислен, што таа дури и тогаш кога ја работи највалканата работа, се однесува како светица, а вие и верувате. Па и тогаш кога е палава, и тогаш кога воспоставува посебен однос со сопственикот на барот, кого го игра Мики Манојловиќ, и кога ќе се спротивстави на љубопитноста на своите другарки и соседи. Меги дури успева да го измени и валканиот свет од кој станува дел, внесувајќи се во него целата, и барајќи и онаму каде што е невозможно, парче душа и емоции.

Но, иако комично, авторите тоа го прават со сосем добро дозирано чувство на реалност, па и покрај тоа што публиката се забавува, од друга страна до неа непогрешливо допира онаа човечност која е вградена во базата на филмот. Затоа и делува толку шармантно и невино, затоа и ве освојува, затоа што поседува топлина, добрина и љубов. Сето ова звучи патетично, и навистина е, но сепак не одзема од неговата добра забава.

Дури и на крајот, кога сте свесни дека тоа не е голем филм, ниту пак дека Маријана Фејтфул (и покрај номинацијата за европската награда) глуми добро, останувате со позитивно чувство кон него. Мики Манојловиќ е маестрален, како и секаде, додека Маријана Фејтфул е само одличен избор, со својот добродушен изглед и топлина, но и секако, со ореолот од минатото, иако баш и не може да ги долови емоциите. Таа цело време изгледа и се однесува исто, но факт е дека има неверојатен шарм и фантастично се вклопува во ликот.

Всушност, тоа и е целта на овој филм, да испорача многу позитивна енергија. И му успева, а на што друго, ако не на формулата за семејството, на формулата за љубовта кон своите деца и жртвата за нив. Но, има тука и нешто друго. Меги ја има моќта и во лошото да биде позитивна и целосна, и да направи и бизарното да не изгледа лошо и валкано. Позитивното чувство и чистината, па дури и моралноста, без оглед на содржината на филмот, се нешта со кои авторите така патетично, но и така добро, ни порачуваат дека се зависи од ставот кон животот и, се разбира, од нашиот избор.