Државата не знае зошто не се продаваат дворовите

Освен цената, причина за слабиот интерес е и долгата и комплицирана процедура

Билјана Ангеловска

Со пролонгирањето на рокот за откуп на дворовите до јануари 2011 година, но уште повеќе со одлуката за намалување на цената на квадрат земјиште на само едно евро, Владата, всушност, како да влече очајнички потези за да ги натера граѓаните да ги купат дворовите под и околу своите куќи во кои живеат и по повеќе од педесет години. Впечаток е дека Владата, сепак, нема јасна слика за причините за досегашниот слаб одѕив на граѓаните за откуп на дворовите. Како да се сака само што побрзо да се продаде земјата и да се соберат пари по која било цена, без притоа да се направи детаљна анализа за досегашниот тек на продажбата и за проблемите со кои се судираа граѓаните при обидот да ја почнат процедурата за откуп.

„Немаме податок колку земјиште досега е откупено, но станува збор за анализи што треба да ги дадат овие податоци“, рече завчера министерот за финансии, Зоран Ставрески, потврдувајќи на тој начин дека Владата практично допрва ќе ги утврдува причините за досегашната слаба продажба на државното изградено земјиште.

Колку и да изгледа популарна цената од 61 денар за квадратен метар дворно место, по се' изгледа, голем дел од граѓаните и натаму тешко ќе се одлучат да почнат постапка за приватизирање на земјиштето. Доколку Владата направеше детаљна анализа на досегашниот тек на приватизацијата на градежното земјиште, лесно ќе ги констатираше трите главни причини за незаинтересираноста на граѓаните: цената на земјиштето, долгата и комплицирана процедура и нејаснотиите во законот.

Државата сигурно успеа да отстрани една пречка при откупот на дворовите. Намалувањето на вредноста на квадратот несомнено ќе го зголеми процентот на продадени дворови. Но, тоа нема да значи ништо доколку не се направи обид да се поедностави постапката за приватизирање на дворовите. Имено, за да се откупи земјиштето, покрај барањето, секој заинтересиран граѓанин треба да достави уште куп други документи: фотокопија од лична карта, акт врз основ на кој е здобиено правото на користење на земјиштето, што значи тапија, пресуда, договор, решение или одлука, потоа имотен лист од катастарот на недвижности или поседовен лист од катастарот на земјиштето, уверение за движење на имотот, копија од катастарски план, извод од урбанистички план, елаборат за нумерички податоци и писмена изјава за непосредно физичко владение на градежното земјиште и начинот на плаќање. Граѓаните реагираат дека е потребно многу време, но и знаење за да се комплетира целата оваа документација. Велат дека доколку државата навистина има намера чесно да го продаде земјиштето, треба да ја поедностави процедурата и да ги приложи готови сите потребни податоци за земјиштето, а не луѓето дополнително да ангажираат стручни фирми, кои во нивно име ги обезбедуваат неопходните документи и елаборати.

Паралелно со овој проблем државата мора да ги реши и нејаснотиите со кои се судираат станарите од колективните станбени згради. Бидејќи, според законот, и тие ќе треба да поднесат барање за откуп на дворната површина на зградата. Законските одредби велат дека барањето може да биде поединечно, или колективно, во зависност од тоа како ќе се договорат станарите, додека цената што треба да ја платат се утврдува сразмерно на сопственичкиот дел на станот. Тоа значи дека оној кој има стан од 50 квадратни метри ќе плати сразмерно пониска цена од сопственикот на стан од 80 квадрати. Сепак, според неофицијалните податоци од подрачните единици на Министерството за финансии, тоа воопшто не се спроведува во практика, бидејќи досега ниту некој куќен совет, ниту, пак, поединец-станар поднел барање за откуп на дворното место на некоја зграда. Експертите велат дека е невозможно физички да се подели дворот на некоја зграда, дури тоа да бидат и идеални делови, односно во случај на станови со идентична квадратура, а не, пак, ако становите во зградата имаат различна големина. Дури некако и да се реши тоа, никој од надлежните не знае да каже како ќе се подели дворот, кому кој дел ќе му припадне. Исто така, останува и дилемата дали на тие сега веќе сопствени делови граѓаните ќе можат да подигнат, на пример, привремен објект, како гаража, трафика и слично.