Мислења

Доста со Европа, ќе газиме националистички!

Ивор Мицковски

Груевски ја има вкалкулирано или ја има пресметано отворената конфронтација со Западот и со ЕУ

Како е можно секогаш кога државава губи и е понижена, секогаш кога институциите ја покажуваат својата неспособност и нефункционалност, ВМРО-ДПМНЕ да добива и да се обидува да поентира? Кога нашиот народ ќе ја разбере оваа болна и тажна логика на функционирање кај власта?

Се' може да се стави на жртвениот олтар, секоја неодговорност е прифатлива, секоја штета и секој срам на македонската држава е поднослив доколку ВМРО-ДПМНЕ се повика на својот лажен патриотизам и обвини некој друг за сопствените грешки.

Зар можеше да биде поинаку и во последните два случаи поврзани со неуспешниот попис и по извештајот на Европската комисија за катастрофалните состојби во земјата?

Ќе почнам со ред. Пописот е одговорност на актуелната власт, на администрацијата која таа ја регрутира, на договорот кој Груевски го има направено со Ахмети. Внимавајте, Груевски и Ахмети направиле договор слично како и за хашките случаи (кои народот не ги заборава), се договориле попишувањето да се одвива фалсификаторски, со приложување на фотокопии, наместо со оригинални документи. Фалсификатот кој требал да биде диригиран, одеднаш се претвора во фалсификаторска трка помеѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ кој повеќе ќе попише. На Груевски и Ахмети им беа потребни речиси две недели и 14 милиони евра фрлени во ветер за да сфатат дека претерале со фалсификатот и дека Македонија ќе испадне земја со приближно 4 милиони жители.

И тука настапува херојскиот момент. Груевски ја согледува можноста по којзнае кој пат да ја спаси Македонија и државните интереси. За потврда на искрените намери, Груевски го прекинува пописот на ден кога се слави државен празник (кој и онака не го слави) и на само еден ден пред извештајот на Европската комисија, извештај кој и онака не го признава. И погледнете колкава е расипаноста на нашиот премиер. Вели, прекинавме фалсификат! И како може да му се забележи што било, човекот е апсолутно во право. Но, потоа следува и спинот!

За фалсификатот виновни биле Албанците и некои други фактори, за потоа ВМРО да се нурне во минатото, нивна вечна инспирација за бегање од одговорноста и за да ја обвинат опозицијата дека направила фалсификат во 2002 година. Неколку работи не се јасни во целата работа. Ако Албанците се виновни, а Груевски е патриот, тогаш зошто ВМРО не излезат од коалицијата со фалсификаторите? Втора работа, ако опозицијата навистина направила фалсификат во 2002 година, зошто власта не направи реален попис за да ги докаже таквите тврдења и зошто не презеде мерки против наводните одговорни во овие 6 години колку што е на власт?

Опасноста од оваа власт не лежи само во бегањето од одговорноста или во лажните и паушални обвинувања до сите останати, во повикувањето на минатото. Тоа што суштински е драматично е што оваа власт е подготвена да ја понижи државава, да ја направи нефункционална, да ги жртвува меѓуетничките односи, да ги загрози законите и државните интереси, само за да се претстави како патриотска и народна.

Уште пострашно е тоа што допрва ќе произлезе по Извештајот на Европската комисија за состојбите во Македонија. ЕУ повеќе не може да замолчи пред систематското уништување на критичките медиуми и на слободата во земјава. Повеќе не може да се премолчат катастрофалните состојби во судството, полицијата, администрацијата, недостатокот на владеење на правото и безочната партизација на општеството. Не случајно името беше оставено за на крај. Името одамна не е ексклузивен проблем за Македонија, ниту пак повеќе е најголемиот и затоа се смешни тезите на ВМРО-ДПМНЕ и на нејзините медиуми дека Европа зборува за реформи заради притисок околу името. Вистината е дека сите помали проблеми станаа огромни и дека денес Македонија е земја која не исполнува минимални стандарди за да се нарече демократска или европска држава.

Македонија на Груевски предолго време беше во пат-позиција, позиција на декларативни реформски политики и на тивка шестгодишна конфронтација со Европа и со светот. Таа позиција стана неиздржлива и најдобар доказ за тоа е нервозната и непријателска реакција на премиерот до еврокомесарот Филе. Јас повеќе пати сум тврдел дека лошите политики на власта дополнително ќе се радикализираат и дека Груевски ја има вкалкулирано или ја има пресметано отворената конфронтација со Западот и со ЕУ. Очигледно, дојдено е тоа време. Сега прашањето е дали ДУИ е подготвена да го следи премиерот преку тој Рубикон? Мислам дека нема, сакам да верувам дека нема, но тогаш се отвара еден уште поголем проблем.

Кога еднаш ќе се отворат картите и маските ќе паднат, тогаш ВМРО-ДПМНЕ ќе биде приморан повторно да се надева на 2008 година и да заигра најотворено и единствено на емотивната и на националистичка карта. Тогаш нема да има повеќе декларативни европски напори или мизерни договори со коалицискиот партнер. Тогаш, Груевски ќе го повика македонскиот народ на обединување и на конечна пресметка со внатрешниот непријател, со опозицијата и со Албанците, како и со надворешниот непријател - Грција и Европската унија. Токму затоа, веќе во подолг период, се гради евроскептицизмот и забележуваме драматичен раст на националниот адреналин. Затоа секој ден слушаме дека ЕУ се распаѓа, дека Грција ќе банкротира, дека Европа е грчки зет, дека сакаат да се промениме. Јасно е дека овој ирационализам не може да трае вечно, но во кратко време може да произведе огромни политички поентирања и огромни долгорочни штети.

Крајниот ризик е да дојдеме во ситуација каде најголемата албанска партија нема да сака повеќе да соработува со мнозинската македонска партија. Тогаш ВМРО-ДПМНЕ ќе мора да оди на избори, но без шанси за албански партнер. Тогаш Груевски ќе го врати дискурсот и расипаната теза - дајте ни 61 пратеник за да не владее СДСМ кој би им дал се' на Албанците. Внимавајте, тие тези би излегле од партијата која со Ахмети го договори затворањето на хашките случаи, која го договори знамето и јазикот, која договори пописен фалсификат, која секојдневно дава концесии заради партиски интереси.

И покрај тоа, Груевски е подготвен да ги жртвува и да ги расипе меѓуетничките односи, исто како што свесно ги жртвуваше нашата демократија и институции, а со тоа и нашата европска идина, со единствена цел да се прикаже како патриот и, нормално, да остане на власт. Ова сценарио дека Груевски ќе одбере најдиректно да се исконфронтира со Европа и да бара виновници во ЕУ, да го направи соживотот невозможен, е нешто што не знам кога, но евентуално ќе се случи. Нормално, под услов електоратот да не ги пресмета или да не ги сфати ризиците од влошување на меѓуетничките односи и ризиците од напуштање на европската агенда.

Комбинацијата на Груевски меѓу декларативни заложби за пат кон ЕУ и големиот националистички проект за исправање на македонскиот р’бет, за рестартирање на неговиот идентитет, е нешто што до сега му успеваше и му одеше во прилог. Две во основа спротивставени идеи, едната декларативна, другата реална, се вкрстуваа во политиката на власта. Европска иднина со ретрограден национализам. Разумот и здравата логика со ирационалното и со виртуелното. Сите крајности добиваа еден чуден микс. Но, веќе реков, на таа фаза и доаѓа крај, маневарскиот простор на власта се стеснува, таа ќе мора да одбере еден пристап.

И мојата надеж лежи во следното. Кога конечно ќе паднат маските, кога секој ќе мора да пресмета што долгорочно добива или губи, дека тогаш е можно расположението на електоратот нагло да се промени, народот да се освести и да изигра многу помудро и позрело од потребите и од пресметките на Груевски. Можеби тоа ќе биде моментот на будење, наглото освестување кое денес ни е потребно повеќе од што било друго. До тогаш, секој наш државен пораз, секој срам, неспособност и неуспех наместо да ја повикуваат власта на одговорност и промена, ќе го градат нејзиниот лажен патриотизам и ќе повикуваат на поголема неодговорност.

(авторот е аналитичар од СДСМ)