Претходен број

ЕДИТОРИЈАЛ

Во економијата врие - новата Влада на потег

Нина Нинеска - Фиданоска

Кој ќе биде министер за финансии, а кој за информатичко општество? Колку и кои ресори ќе ги добие ДУИ, а од кои нема да се откаже ВМРО-ДПМНЕ? Кој ќе остане, а кој ќе си замине од својата министерска фотелја?

Во сенка на ваквите партиски и кадровски преговори, кои разбирливо во изминатиот период го окупираа најголемиот дел од агендата на премиерот Никола Груевски, не престанаа да се таложат економските, подобро кажано вистинските проблеми што ги мачат граѓаните, а со кои новиот владин состав ќе мора да се зафати час поскоро. Откако веќе и официјално се објави дека „интегративците“ на Ахмети ќе станат дел од извршната власт, а новата персонална структура на владиниот кабинет е речиси комплетирана, сега веќе нема изговори и Владата итно мора да и' се посвети на економијата. Таму состојбите се дојдени до точка на вриење и без одложување мора многу умешно да се изменаџираат сите сериозни економски закани. Без разлика што тие генерално не се случуваат по нејзина вина, туку се последица, главно, на светските стравотни ценовни шокови, Владата е таа што мора да ги решава проблемите.

Не треба да се биде одличен економист за да се посочат предизвиците на патот на економскиот тим на Груевски. Инфлацијата е дефинитивно прва на листата. Колку и да сака власта да ја претстави како безопасна и како увезен феномен, за кој таа не била виновна, мора да биде свесна дека двоцифрениот пораст на цените кој ни се повторува веќе неколку месеци едноподруго, е многу сериозна работа со која нема играње. Само малку треба инфлацијата да излезе од контрола и да се отвори инфлациониот вител. За потоа работите да се вратат во нормала ќе бидат потребни многу посилни рестрикции и загуби отколку ако се реагира навреме.

Во исти пакет со инфлацијата доаѓа и секојдневниот застрашувачки раст на цената на нафтата. Вредноста на црното злато секојдневно соборува нови рекорди, а што е уште потрагично, во светски рамки на повидок нема ама баш никаков позитивен сигнал или најава од главните играчи за смирување н�� ценовниот удар. Напротив, прогнозите на аналитичарите се дека до крајот на годинава цената на нафтата би можела да се искачи дури и до фантастични 200 долари за барел.

Трговскиот дефицит е само една од алките во целиот македонскиот маѓепсан круг. Само за првите пет месеци од годинава земјава „набилда“ минус во размената со светот од „добри“ 1,1 милијарди долари. Главната причина, секако, е скапата нафта од која Македонија е целосно увозно зависна, но тоа не ја ублажува опасноста што со себе ја носи високиот дефицит. Ако така продолжи да расте, земјава можеби ќе треба пак да се задолжува за да ја покрие таа финансиска празнина.

Стравот од девалвација, исто така, не е работа што треба да се запостави, и покрај тоа што централната банка тврди оти нема апсолутно никаква опасност од промена на сегашниот курс на денарот. Граѓаните и фирмите веќе воопшто не штедат во домашна валута, туку сите нивни депозити ги претвораат во евра. Очигледно е дека луѓето од нешто се плашат. Од што - можеби и самите не можат прецизно да одговорат, ама факт е дека немаат којзнае каква доверба во макроекономската стабилност, зад која Владата целосно застана, барем декларативно.

Фактите се тие, бројките се јасни и статистички измерени и потврдени. Сега на новата влада е да одбере какви чекори ќе преземе за да ги изменаџира овие опасности. Ќе продолжи ли со политиката на игнорирање и на преземање парцијални мерки со кои само благо им се олеснува маката на одредени категории граѓани или, пак, ќе оди на похрабри потези, останува на неа да одлучи. Само како потсетување - за двојно пониска инфлација од околу 4 проценти, во моќната и богата Европска унија веќе се запалени сите црвени светла на тревога.