Насловна

Долгот незаприливо расте, каде ќе не' однесе?

Надворешниот бруто-долг на земјава се искачи на 4,477 милијарди евра, заклучно со март годинава, објави НБМ

Александрија Стевковска
Соња Маџовска

Вкупниот долг на државата незапирливо расте. Нивото на задолженост од над 60 отсто од домашниот бруто производ, заклучно со март годинава, според експертите се' уште не е критично, но тие предупредуваат дека е веќе вклучено црвеното светло на тревога, со оглед на тоа дека натамошен раст на долгот ќе ја одведе државата во банкрот. Податоците што вчера ги објави Народна банка на Македонија покажуваат дека во првите три месеци од годинава вкупниот надворешен долг достигнал 4,477 милијарди евра, од кои јавниот долг зафаќа 1,651 милијарда евра, а на приватниот долг отпаѓаат 2,826 милијарди евра. Зголемувањето за три месеци кај државниот долг е за 230 милиони евра, а кај приватниот сектор за 130 милиони евра. Кај јавниот долг не се вкалкулирани парите од ММФ. Тие ќе се појават во мајските извештаи.

Податоците од централната банка покажуваат дека долгот расте и на двата фронта, јавниот и приватниот. Со овие нагорни движења на долгот тој зафаќа над 60 отсто од БДП, од кој процентот на јавниот долг изнесува 22,11 отсто, а приватниот 37,8 отсто. Колку за споредба, на крајот од 2010 година јавниот долг бил 20,5 отсто од БДП, а приватниот 39,12 отсто, процент што сега е намален, но во апсолутен износ е зголемен.

Мислење на експертите е дека вкупниот долг од март наваму е уште повеќе пораснат, со оглед на тоа дека во меѓувреме се повлекоа парите од ММФ. „Во податоците на НБМ за движењето на нивото на долг, не се содржани податоците за април-мај кога се трошеа парите од ММФ, што ќе го зголеми долгот. Како и да е, растот на долгот е логична последица на обидот на Владата да го масовизира растот, а го сервисира со задолжени пари. Најлесно е да се задолжуваме без акумулирање чисти пари и лошо е што задолжувањето не е од прилив на надворешни инвестиции. Овој модел, можеби, функционира на краток рок, но не може да поминува бесконечно. Кога и да е, долгот ќе треба да се сервисира“, вели професорот на Универзитетот за туризам и менаџмент, Зоран Ивановски.

Според него, растот на нивото на долг е негативен од аспект на зголемување на ризичноста на земјата за нови задолжувања, а го доведува во опасност и натамошното сервисирање на долговите, со оглед на послабиот прилив на пари во државното кесе. И професорот Мирољуб Шукаров смета дека алармот е вклучен, што значи дека Владата треба да направи детаљна анализа. „Македонија е далеку од оние критични земји, како што се Шпанија, Португалија, Британија, ама со 60 проценти надворешен бруто-долг во однос на БДП, влегуваме во зоната на поголема задолженост. Не сме веќе умерено задолжени. Македонија треба сериозно да размисли и да направи анализа, бидејќи опасноста од зголемување на долгот е тука. Ѕвоната веќе ѕвонат. Треба да се види што е причината за ваквото зголемување. Јасно е дека не е проблем само јавниот долг. Тој колку толку се контролира, барем кога се гледаат официјалните податоци. Но, загрижува вкупната сума, приватниот долг заедно со јавниот “, вели Шукаров. Според него, Владата треба да изготви анализа, особено околу конкурентноста на македонската економија во насока на зголемување на извозот за да се види во кој правец се движи македонската економија. „Сега има поволни ветрови, поради цените на светските берзи, но, сепак, не може да бидеме задоволни од структурата на економијата што создава голем трговски дефицит, кој се покрива со дознаките. Треба да се смени и кредитната политика и да се поддржат извозните компании што можат да ја повлечат економијата“, вели Шукаров.

Во мај Владата го зголемила долгот за 200 млн. евра

Вкупниот долг на централната Влада во мај се искачил на 1,89 милијарди евра, во споредба со април кога тој изнесуваше околу 1,67 милијарди евра. Ова покажува дека Владата во мај го зголемила долгот за 200 милиони евра. Овие податоците вчера доцна попладне беа објавени на веб-страницата на Министерството за финансии. Во нив стои дека заклучно со првиот квартал од годинава вкупниот долг на централната Влада изнесувал 1,9 милијарди евра. (Ек.Р.)