Адријана Алачки

Готвам исто како што љубам

Издаде традиционален македонски готвач со кој ја открива и својата животна филозофија

Валентина Тодоровска

„За мене готвењето е како и сакањето - чиста хемија. Емоции во воздухот, копнежот во непцата, страст, давање без очекување... Така љубам, така готвам“, ја започна приказната за својот готвач, традиционален, македонски, неговата авторка, фолк-уметничката Адријана Алачки.

Хероината на нашиот текст вели дека се' започнува и се' се врзува за храната. Најлирскиот дел од љубовта, на некажаното, премолченото. Кај Адријана храната буди асоцијации за безгрижноста и детството. Се сеќава на миризбата, речиси сочна и опиплива. Сестра и' меси кифли и тоа ја буди од најслаткиот утрински сон. Или зелникот на мама Милка. Она нејзиното вешто, од око земање мерки, играње со тестото во бесконечен исконски танц на месење. Или, пак, каденките на свекрвата и долгите муабети... Секој рецепт е нешто како реликвија на сеќавање, љубов и пријателство.

„Всушност, таа моја љубов кон нашата стара, македонска кујна резултираше со овој готвач“, продолжува Адријана, „низ смеење раскажувајќи и за времето кога сето тоа се забележуваше и на нејзината става. Денес има сосема поинаква фигура, но страста кон храната е останата, ама исконтролирана. И така, лека полека, истражував, се распрашував меѓу роднините, пријателите, драгите лица, од сите барав некој рецепт. И сите тие ми помогнаа да го направам овој готвач, почеток на едно големо и убаво гастрономско патешествие“.

Готвачот има 400 страници, околу180 рецепти сместени во поглавја за салати, предјадења, макала, пинџури, зимници, тестенини, пити, супи, чорби, манџи, главни јадења и десерти. Ќе дознаете што е жетварска салата, свекрвино око, аргатска закуска, како се приготвува макало од грав, кумановски зелник, ама и вардарско грне...

Околу една година, колку што траеше процесот на создавање на готвачот, кујната на Адријана беше работна просторија. Таму се работеше, се готвеше, се сервираше и фотографираше. Со помош на ќерка си Грациела, синот Благоја, фотографиите на Александар Горгиевски, дизајнот на Пол Адамс, јадењата се готвеа и се' се токмеше тимски и мераклиски.

„Вистинско задоволство ме следеше сите денови, како да нижам бисери од ѓердан за кој знам ќе го носи ќерка ми, ама и нејзините другарки, и тука и надвор од Македонија. Секој рецепт со свој марифет, со своја историја. Најтешко ми беше со прилепскиот ширден, зашто секоја жена си кажуваше својата верзија научена од својата мајка. На крај пресуден беше рецептот на мојата пријателката Весна Крстевска“.

И така, приказните од готвачот ескалираа во прекрасно јадење приготвено со љубов. А, нашата традиционална гастрономија за база го има кромидот, пиперот, доматот и лукот. Адријана раскажуваше за големиот интерес на странците за нашата кујна што се случуваше во склоп на семинарот за македонскиот фолклор.

Г-ѓа Алачка верува дека нејзиниот готвач ќе има убав и долг живот и сигурна е дека приказната нема да заврши на првото издание. Нејзините настапи во етносело во Младо Нагоричане нема да и' попречат да им зготви нешто на најмилите - на децата, сопругот, родителите, пријателите... Љубовта на софрата може да омекне и најтврдо срце.

Асоцијација на долгата традиција

„Во суштина, главната инспирација за книгата беше заразниот ентузијазам на Адријана. Колку успеав не знам, но концепт ми беше да креирам нешто естетски стилизирано со асоцијација на долга традиција. Нешто старо со минимален акцент на современост, нешто ’user friendly‘. Важен дел од книгата е апликација на везот што ја дизајнирав пред неколку години ексклузивно за семејството Алачки (веќе го има на ‘Маседониан пеарл фолк-семинар’ и на ЦД-обвивката на Адријана и Горан). По неколку проекти што ги архивирам под наслов ’За Македонија‘, не сум толку сигурен дали уште се сметам за Англичанец, многу пријатели ми велат дека сум „најголем Македонец од сите нас!“ Благодарение на пријателството, почит и љубов кон Адријана (и кон македонскиот грав, се разбира), комбинирано со толкав ентузијазам, напор и динамика ’Македонски традиционален готвач‘ беше еден природен извор на креативност. Максимално сум и' благодарен на Адријана што сум дел од ова голема авантура која штотуку започнува...“

Струмичка татлија

Потребни состојки: 1 кг младо несолено сирење, 13 јајца, 800-900 г шеќер, 200 г бело брашно, 2 пакетчиња ванилин шеќер, 1 пакетче прашок за печиво, 3 супени лажици масло за јадење.

Начин на приготвување: во длабок сад за месење го дробиме сирењето со рака или со виљушка. Во посебен сад ги матиме јајцата заедно со шеќерот. Кога ќе се направи густа пенеста смеса, ја претураме во садот кај сирењето и промешуваме со лажица. Потоа ги додава��е брашното, маслото, ванилин шеќерот, прашокот за печиво и си замесуваме со рака, како што месиме тесто. Измесеното тесто го ставаме во намрсено и со брашно посипано тавче бр. 32 и со рака рамномерно го распоредуваме по целото тавче. Татлијата ја печеме во загреана рерна на температура од 150°С. Времетраењето на печење ќе го одредиме на следниов начин: кога ќе забележиме дека татлијата на површината ќе зафати убава жолта кора и краевите ќе се заруменат, тогаш е испечена. Ја вадиме од рерна и ја оставаме да се излади. Ја сечеме по желба, во зависност од формата на тавчето. Се приготвувала за сите пригоди, празници, домашни слави и за семејните неделни ручеци. Овој рецепт за татлија потекнува од Струмица и Струмичко и најавтентично ја приготвувале домаќинките од овој крај.

Полнет кромид

Потребни состојки: 8 големи главици кромид, 300-500 г домашни колбаси, 4-5 чешниња лук,1 китка магдонос,1 филџан за кафе лебни трошки (или сув леб),1 филџан за кафе млеко,1 филџан за кафе масло за јадење,1 говедска коцка за супа вода и сол по потреба.

Начин на приготвување: главиците кромид се лупат и се ставаат да се варат 5 минути во солена вода. Така сварени се вадат и се оставаат да се исцедат и да се оладат. Потоа со мала лажичка или сo нож се длабат во средината. Средината што ќе се извади ситно се сечка и се пропржува во тава на загреано масло околу 5 минути, колку да омекне и кромидот да добие стаклеста боја. Потоа се додаваат ситно исечканите домашни колбаси, истолчениот лук и лебните трошки или сувиот леб (кој претходно го потопуваме во млекото). Сето тоа добро се пржи и на крај се додава исечкан магдонос.

Главиците кромид во издлабената средина се полнат со приготвениот фил. Се редат во земјана тава една до друга исправени со отворот нагоре. Остатокот од филот се реди околу кромидот на дното од тавата.

Говедската коцка за супа ја ставаме со 2,5 дл вода да проврие. Полнетиот кромид во тавата го прелеваме со приготвената супа. Потоа ја ставаме тавата да се пече во загреана рерна на 250°С околу 45 минути. Повремено ја отвораме рерната за да провериме да не загори кромидот. Ако забележиме дека кромидот подгорува, тогаш ја намалуваме температурата на 200°С. Тавата е готова кога кромидот ќе омекне, ќе поцрвени и течноста од тавата ќе испари. Се служи топло со гарнир од варен ориз, варен компир и салата по вкус.