Намалување на даночните приливи за 2010 година под две милијарди евра ќе биде вонреден успех на Владата, а со тоа и вонреден стимул за реалната економија
Деновиве и формално треба да биде донесен вториот ребаланс на буџетот за оваа година. За поздравување е што Владата конечно се соочи со овој неизбежен момент, иако неопходноста од овој ребаланс беше сосема јасна уште минатиот април кога во Собранието се гласаше за првиот ребаланс на буџетот. Како и да е, скратувањето на буџетските расходи за дополнителни 70 милиони евра претставува олеснување на даночниот товар за реалниот економски сектор на Македонија, кој и така е под огромен притисок поради економската рецесија и драстично намалената ликвидност во стопанството.
Кумулативниот ефект од првиот и од вториот ребаланс на буџетот ќе биде околу 260 милиони евра кратење на предвидените приходи и расходи за 2009 година. Оваа корекција е повеќе од десет отсто од првично планираниот буџет и реално претставува спектакуларно промашување во предвидувањата на сите кои го планираа буџетот, но и на оние што слепо го изгласаа во Собранието.
Интересно е што истовремено со најавениот втор ребаланс, Владата конечно ја коригира од позитивна во негативна стапката на економски раст за 2009 година. Сега Владата прв пат предвидува пад на бруто-домашното производство за 0,6 отсто. За потсетување, пред само една година Владата предвидуваше стапка на раст од шест отсто. Со ребалансот во април ваквото предвидување го намали на еден отсто, за сега да се намали на минус 0,6 отсто. Но, и овој минус може да се смета за оптимизам, иако е нејасно зошто Владата бега од реалноста. Доколку располагаат со информации, кои не им се општо познати на јавноста или на економските аналитичари, треба да ги изнесат за да ни стане јасно на сите. Во меѓувреме, фактот дека македонската економија ќе има пад на бруто-домашното производство за 2009 година за најмалку два отсто, ќе биде уште едно спектакуларно промашување на економистите на Владата.
Добро ќе беше за македонската економија доколку Владата ги скратеше вкупните расходи за оваа година за дополнителни 100 милиони евра. Се разбира, ваквиот потег ќе беше лош за владиниот сектор, но сигурно ќе беше одличен потег за приватниот, односно реалниот економски сектор. Всушност, ова на некој начин претставува и вековна дилема. Што повеќе моќ се акумулира во рацете на државата, толку потешко таа моќ се враќа во рацете на народот. Последниве три години Владата на Република Македонија акумулираше дополнителна економска моќ вредна над една милијарда евра, пари на граѓаните со кои исклучително располагаше таа. Првичниот буџет на приходи за 2009 година беше предвиден на рекордно ниво од 2,5 милијарди евра. Во споредба со вкупните приходи од 1,8 милијарди евра во 2006 година, Владата планираше да собере 700 милиони евра повеќе приходи за оваа год��на, во споредба со 2006 година. Се разбира, „приходите“ во буџетот се севкупното даночно оптоварување што сите граѓани на Македонија, на директен или на индиректен начин, и' го плаќаат на државата. Имајќи предвид дека буџетот за 2009 година беше планиран врз целосно промашената премиса (претпоставка) за економски раст од шест отсто, Владата и немаше друг избор освен да ги скрати планираните расходи. Но, и покрај кратењето на првично планираните приливи и расходи за 260 милиони евра, севкупните буџетски приливи оваа година ќе бидат 450 милиони евра поголеми од 2006 година. Поинаку гледано, Владата ќе собере 25 отсто повеќе даноци во 2009 година, споредено со 2006 година. Секој граѓанин може сам да си одговори на прашањето дали неговите лични примања и стандардот на живеење се подобрени за 25 отсто во посочениот период.
Но, ова веќе е минато. Минатото не може да се коригира, иако може да влијае на иднината. За четири месеци оваа календарска година ќе заврши. Во меѓувреме економистите во Владата сигурно почнале да размислуваат за буџетот за 2010 година. Во тој контекст и со надеж дека ќе се направи најдоброто што може да се направи за граѓаните на оваа држава, да се надеваме дека владините економски планери ќе бидат значително поуспешни во предвидувањата за 2010 година, отколку што беа за оваа година.
Прво, пред се', мора да се направи многу посериозна анализа за случувањата во глобалната економија и за потенцијалните ефекти врз Македонија, во споредба со онаа што се случи лани. Во моментите кога првичните сериозни потреси на глобалната економија се случуваа во септември и во октомври минатата година, претставници на Владата даваа изјави пред македонските медиуми дека глобалната финансиска криза нема да влијае врз македонската економија. Се разбира, исходот веќе им е познат на сите. Во тој контекст, опасна е констатацијата на премиерот Никола Груевски дека Македонија ќе почне да излегува од кризата според принципот поврзани садови, бидејќи тоа почна да се случува кај високоразвиените држави. Пред се', мора да бидеме свесни дека како што Америка го предводеше светот во глобалната рецесија, така Америка и ќе го извлече. Не е спорно дека американската економија покажува знаци на заздравување. Третиот и четвртиот квартал од оваа година со сигурност ќе бидат позитивни за американската економија. Причините за таквиот раст се огромните фискални стимулативни мерки, кои беа преземени од американската влада, како и екстремното олеснување на монетарната политика од Американската централна банка. Но, поради огромните комплексни прашања и проблеми, кои доведоа до првичната рецесија, најлоша од Втората светска војна наваму, многу е дискутабилно како во овој момент ќе се развива економијата на САД во 2010 година. Поради тоа, големи се шансите глобалната економија да има низок раст во 2010 година. Според логиката на поврзани садови, како што беше опишано од премиерот, а имајќи предвид дека глобалните економски текови се случуваат со задоцнување во Македонија, големи се шансите дека нема да има некои посебни позитивни прелевања од глобалната економија кон нашата во наредната година.
Доколку оваа констатација излезе точна (шансите за тоа се големи), тогаш фискалната политика на Владата за 2010 година станува круцијална за економскиот опстанок на приватниот сектор, односно за реалната економија. Време е оваа Влада да покаже фискална зрелост, несебичност, мудрост и претпазливост и драстично да ги скрати своите приходи за 2010 година, односно да го намали севкупното даночно оптоварување на приватниот сектор. Секое намалување на вкупните даночни приливи за 2010 година под две милијарди евра ќе биде вонреден успех на Владата, а со тоа и вонреден стимул за реалната економија. Секој износ над 2,2 милијарди евра би бил поразителен, додека некоја средина од 2,1 милијарда евра би била релативно неутрална за македонската економија.
Се разбира, ваков потег на кастрење бара храброст, но и подготвеност на Владата да ја намали својата реална економска моќ на сметка на зголемувањето на реалната економска моќ на приватниот сектор. Всушност, во услови на пазарно стопанство и глобализација, приватниот сектор е локомотива на економијата. Брзината со која може да оди локомотивата во 2010 година зависи од количеството енергија што Владата е подготвена да го даде. Но, кога таа енергија на локомотивата зависи од даночното оптоварување, повеќе товар секогаш значи помала брзина. Помалку товар значи дека ќе пристигнеме побрзо и подалеку!
ti be prijatele koga mozese da gi namalis cenite na tel uslugi,ne gi namali,a sega solis pamet -vo genot ni e da se pravime pametni,a koga ke ima prilika prvo da se natupanime so pari i sega prodavanje pamet so ukradeni pari od siromav narod.
Од: verag
Датум: 02.09.2009 12:28:07
Да бараме од оваа Влада зрелост,несебичност,мудрост и претпазливост е премногу. Единствено што ја засега е рејтингот на премиерот.Се плашам дека слаби ни се чансите за излез од кризата.
Од: Bitola troa skolovan
Датум: 02.09.2009 12:50:00
Стварно дојде времето за размислување на новиот буџет,ке биде доста интересно кога ке го видиме приодот на желби и паушални процени за развојот на економијата.
Ова ќе го презентирам само преку еден прост пример што се случи во Битола:ЈП Водовод даде предлог а градското собрание го прифати поскапувањето на водата за цели 110или не знам колку %.На лугето толку им требале пари.
По ова во Битола ни ветар не завеа а камоли некој да се запраша што со тие пари без отчет на потребите и план и програма каде ќе се трошат.
Истото ке биде и со новата проекција на новиот Буџет.Коската не се испушта лесно.
Од: дими61
Датум: 02.09.2009 15:16:16
Нешто ги нема вмро -ците да коментират.За нив никој ништо не знае и кој ја критикува владата е издајник и антимакедонец.И сега кога и владата мора да ги признае бројките ( иако мислам дека статистика не дава точни бројки за да на ј а урниса ептен владата) и дека економијата ни отиде во аут нешти ги нема за коментар.Мада од тоа немаме корист зошто на секој паметен му беше јасно со мг. Груевски што не чека во економијата.
Ден Дончев
