Претходен број

Чарлс Купчан

Името ќе се реши за време на Буш

Интервју со директорот во Советот за безбедност на поранешниот претседател Бил Клинтон

Од нашиот известувач
Борис Георгиевски

Оклахома Сити - Чарлс Купчан е актуелен професор по меѓународни односи на Универзитетот „Џорџтаун“ и експерт за европски прашања во влијателната невладина организација Совет за меѓународни односи во Вашингтон. Како поранешен директор за европски прашања во американскиот Совет за безбедност во администрацијата на претседателот Бил Клинтон, се смета за добар познавач на состојбите на Балканот, а во неговото поле на експертиза влегуваат и НАТО и Европската унија.

Како го оценувате Самитот на НАТО во Букурешт од аспект на одлуките што беа донесени во однос на проширувањето на Алијансата и другите актуелни прашања, имајќи ја предвид агендата на актуелната американска администрација?

Мислам дека Самитот беше делумно успешен, затоа што администрацијата на Буш успеа да оствари дел од своите цели, но беше одбиена за некои други прашања. Во однос на Авганистан и зголемувањето на трупите таму, администрацијата успеа да ги оствари своите замисли, исто така и во однос на ракетниот одбранбен систем. Исто така, доживеа два клучни неуспеха. Првиот беше дека Македонија не доби покана, а вториот беше блокадата за приближувањето на Украина и на Грузија кон Алијансата поради блокадата од дел од европските сојузници.

Какво е чувството во Вашингтон по ваквите одлуки во Букурешт и отфрлањето на македонската кандидатура?

Постои разочарување во Вашингтон, не само поради Македонија туку и поради Украина и Грузија. Веројатно и чувство дека НАТО е во фаза на зголемени тензии и поради тоа е потешко да се постигнат истиот консензус и солидарноста кои некогаш постоеја. Не мислам дека одлуката во Букурешт за Македонија беше голем неуспех. Мислам дека тоа беше несреќна одлука, но убеден сум и, ако се погледне реално, мислам дека станува збор само за одложување и ништо повеќе. Оптимист сум дека овој проблем со Македонија брзо ќе се реши.

Македонија не доби покана за членство во НАТО поради грчкото вето. Како го коментирате тоа?

Мислам дека не е добро тоа што проблемите околу името го спречија приемот на Македонија во НАТО. Мислам дека Македонија целосно заслужува да биде во актуелниот бран на проширување со Албанија и со Хрватска и сметам дека е многу важно за регионот во време кога се појавуваат нови нестабилности поради отцепувањето на Косово од Србија и влијанието на тоа отцепување врз српската политика. По таквите настани беше потребно стабилизирање и сметам дека доколку сите три земји добиеја покани, тоа ќе беше некаква гаранција за безбедноста. Сепак, верувам дека прашањето за името ќе биде решено во не толку далечна иднина и дека вратата на НАТО ќе и' биде отворена на Македонија преку тие преговори.

Дали американската администрација ќе остане инволвирана во преговорите за името со истиот интензитет како и пред Самитот?

Да, мислам дека Вашингтон ќе остане инволвиран и ќе продолжи да работи на решавање на проблемот и ќе ги поддржува напорите за изнаоѓање решение. Фактот дека за време на Самитот се говореше за решавање на овој проблем пред Буш да си замине од функцијата сугерира дека постои временска рамка за решавање на проблемот пред да дојде следниот претседател во Белата куќа.

Гледате ли решение за спорот со името меѓу Македонија и Грција?

Не го следам проблемот доволно одблизу за да знам кои се опциите, но ми се чини дека единствено во прашање е името и тоа не би требало да биде преголем проблем за да се дојде до решение што би ги задоволило обете страни.

Доколку проблемот, сепак, не се реши и Македонија не добие покана, како ќе се одрази тоа врз стабилноста на земјата и на регионот?

Прво, мислам дека проблемот ќе се реши и дека Македонија ќе му се придружи на НАТО и тоа ќе се случи релативно брзо. Доколку, сепак, се случи некое одложување, тоа нема да претставува некој голем проблем за Балканот, затоа што мислам дека регионот се движи во вистинската насока. Единствена непознатост во регионот е Србија и дали изборите во мај ќе ја приближат оваа земја до Русија или до ЕУ. Но, мислам дека Македонија неповратно се движи по западниот пат и само прашање на време е кога земјата ќе влезе во НАТО и во ЕУ.

Американската администрација најави дека ќе потпише билатерален воено-технички договор со Македонија со кој, на некој начин, ќе ја гарантира безбедноста на земјата. Имате ли информации за каков договор станува збор и што можеме да очекуваме од него?

Мислам дека во Вашингтон на овој билатерален договор се гледа како на симболичен чекор за да и' се компензира на земјата поради тоа што не беше вклучена во бранот проширување во НАТО. Моментно нема надворешни закани со кои Македонија се соочува и како резултат на тоа гаранциите од САД би требало да се доволни за земјата да остане на цврста и безбедна позиција до решавањето на проблемот со името и нејзиното конечно вклучување во НАТО.