„Кенгурски скок“ со ЕУ и НАТО

За неколку години земјава може да добие милијарди евра странски инвестиции и фондовски пари

Соња Маџовска

Македонија не може да се одлепи од дното гледано економски, по влез на странски инвестиции и раст на бруто домашниот производ, се' додека не влезе во НАТО и во Европската унија. Ова го велат сите, и политичарите и експертите. Не можеме да се споредуваме ниту со земјите од регионот, а за подалеку не можеме ниту да помислиме да отидеме, на пример, да се споредуваме со земјите од Југоисточна и Централна Европа. Пратеникот Стојан Андов прогнозира дека влезот во НАТО и во ЕУ за неколку години ќе и' донесе на земјава милијарди евра и неколкудецениски скок и на политички и на економски план.

„Вле��увањето во НАТО носи сосема друг рејтинг за земјата на безбедносен план и ги отвора вратите за стабилни и крупни компании, кои имаат пазар. Тие не доаѓаат на терени каде што не е НАТО, па затоа е потребно да влеземе. Тогаш може да се очекуваат да дојдат и позвучни банки што ќе донесат поевтин капитал.

Со влезот во НАТО и штом ќе почнат претпристапните преговори со ЕУ, од една страна, ќе се видат недостатоците што ги имаме, но реформите во тие секторите ќе бидат поддржани со средства од ЕУ-фондовите. Тука се мисли на инфраструктурната обезбеденост и државната администрација, каде што сме најслаби. А тоа се клучни сектори кои ќе повлечат развој.

Тие се неповртани средства, но не можеме да ги обезбедиме ако не сме таму. Ако влеземе во НАТО и почнеме преговори и ако корупцијата и организираниот криминал се сведат на минимум, ќе дојдат пари со кои ќе прескокнеме децении. За неколку години парите што ќе дојдат ќе се бројат во милијарди евра“, вели Андов.

Тој смета дека моментно земјава собира трошки и заостанува далеку во однос на другите земји во економскиот развој. Андов вели дека поради сла��иот рејтинг што го има Македонија, Владата не може да обезбеди средства ниту преку издавање еврообврзница.

И оние што се директно поврзани со странските бизнисмени, кои доаѓаат во земјава и го испитуваат теренот, па се до склучување на договори со нив, од консултантските куќи, велат дека на странските компании не им се толку важни профитот и ниските даноци, како што мисли Владата, туку каде го носат бизнисот и колку им е сигурен капиталот. „Кога некој сака да донесе пари однадвор, сака да ги елиминира сите ризици. Но, правата работа што им е најважна е политичкиот ризик, а даноците и профитот се последни. Инвеститорите кои доаѓаат во земјава се жалат на судството, администрацијата, и затоа влезот во НАТО и во ЕУ за нив ќе значат усогласеност и контрола со нивните директиви, односно дека не може секоја власт да се однесува како што сака, да се менуваат постојано законите. Ние и пред кризата немавме инвестиции. Сите земји што влегоа во НАТО и во ЕУ имаа зголемување на инвестициите. Факт е дека во Албанија и во Хрватска инвестициите по нивниот влез во НАТО им се зголемија драстично, или 1 спрема 10, во споредба со претходниот период. Тогаш за нив се заинтересираа големите корпорации“, вели Љубица Рубен од консултантската куќа „Менс легис“.

Дипломатите велат дека најдрастичен е примерот за зголемување на инвестициите во Бугарија, по нивниот влез во НАТО и во ЕУ. Ако во 2003 и 2004 година во оваа земја инвестициите достигнувале од 1 до 2 милијарди евра, од 2005 година тие се искачуваат на 3,2 милијарди евра, а врвот го достигнуваат во 2007 година со 8,6 милијарди евра инвестиции, но тоа е годината кога Бугарија станува членка и на Европската унија. Е после веќе поради кризата почнува да опаѓа нивото на инвестиции, во 2008 година на 6,5 милијарди евра, а во 2009 година на 3 милијарди евра. Истите извори велат дека поради кризата, странските инвеститори не си заминале од земјата, но веќе не ја реинвестираат добивката во Бугарија, туку ја праќаат во нивната матична земја. И за Хрватска се слични податоците. Огромен раст на странските директни инвестиции оваа земја бележи по влезот во НАТО, во 2007 и 2008 година, по 3,6, односно 4,1 милијарди евра. Минатата година во Хрватска, пак, имаше драстичен пад на инвестициите, и изнесуваа само 1,8 милијарди евра. Овие земји во тој период бележеа и високи стапки на економски раст, Бугарија и Албанија достигнаа раст на БДП од над шест отсто. (С.М.)