Отворени кон сите, но, главно, кон Исток

Какви потези влече македонското раководство пред јунскиот самит на ЕУ

Соња Крамарска


Македонија ќе ги продлабочува економските врски со Казахстан и со Азербејџан - пренесе вчера државната информативна агенција МИА известувајќи за учеството на претседателот Ѓорге Иванов на конференцијата за Азија, што вчера се одржа во Истанбул. Иванов, според вестите што пристигнаа од Босфор, го претставил генералниот правец на македонската надворешна политика „отвореност кон сите“, за кој досега официјално никој не проговорил дома.

Интересно е што таквите најави пристигнуваат само неколку седмици пред јунскиот самит на ЕУ, од кој Македонија очекува датум за преговори, кој формално
треба да се најде на маса, а кој неформално ќе биде блокиран од грчкото противење поради нерешениот проблем со името. Откако државното раководство ја напушти идејата за паралелно водење на преговорите со ЕУ и преговорите со Грција за името, поради нејзина неизводливост, на аналитичарите дома не им преостана ништо друго освен да бројат колку пријатели доби Македонија на Исток, а колку изгуби на Запад.

„Потребно е да придобиете што повеќе од големите земји-членки на ЕУ на ваша страна за да може да издејствувате сценарио за паралелно водење на преговорите со ЕУ и со Атина“, предупредија неодамна неколку западни дипломати, откако вицепремиерот за европски прашања Васко Наумовски во Скопје ја изнесе таквата идеја. Дипломатите, како што пренесоа медиумите, отворено прашаа колку лидери на големите земји-членки на ЕУ ја посетиле Македонија во изминатиот период и колку покани на адреса на Груевски и Иванов пристигнале од европските поважни метрополи за да им направат посета.

Но, билансот што претседателот и премиерот го имаат на своите веб- страници за остварените посети во странство и за странските лидери што дошле во премиерска или во претседателска посета на Скопје е разочарувачки.

Од странските државници, кои географски или политички и' припаѓаат на европската заедница, официјална посета на Скопје во изминатата половина година имале претежно гости од регионов или од семејството на поранешните комунистички земји, со кои Македонија ја дели судбината на транзицијата. Тоа се потпретседателот на српската влада Млаѓан Динкиќ, претседателот на Романија Трајан Басеску, министрите за надворешни работи на Израел - Авигдор Либерман и на Бугарија - Николај Младенов.

Во својство на претседавач со ЕУ Македонија во мај ја посети и шпанскиот шеф на дипломатијата Мигел Анхел Моратинос, а поттикнат од проблемот со азилантите во ургентна посета во март дојде и премиерот на Белгија Ив Летерм. Претходно дојде и министерот за надворешни работи на Унгарија Петер Балаш.

Обесхрабрува и податокот дека највисокото политички ниво на посета на странски официјални личности на Македонија во последните седум-осум месеци се шефови на дипломатии или министри за европска соработка. Таков беше случајот и со Франци��а, која го испрати министерот за имиграција Ерик Бесон, од Велика Британија во ноември ни гостуваше министерката за меѓународна одбрана (од претходната влада) Ен Тејлор, а од Австрија министерот за европски и меѓународни работи Михаел Шпинделегер.

Од поважните посети на Груевски на странство е онаа на Чешка каде што се сретна со премиерот Хан Фишер и со претседателот Вацлав Хаус, потоа на Словенија на покана од премиерот Борут Пахор, па на Турција и на Финска, како и посетите кон крајот на минатата година на Лондон и на Даблин. Во Даблин шефот на македонската Влада беше дочекан на премиерско и претседателско ниво, а во Велика Британија највисокото место до каде што стаса беше спикерскиот офис на Долниот дом на Парламентот и министерот за Европа.

Впечатокот на критизерите на Груевски е дека македонската надворешна политика, чиј главен креатор е тој, не направи многу за придобивање на симпатиите на поголемите земји од Европа во спорот со Грција. Колку за илустрација, во ушите на македонската јавност се' уште одѕвонува изјавата на романскиот претседател Трајан Басеску дадена среде Скопје пред еден месец.

„Ве молам да не ја сфатите мојата посета како експлицитна поддршка на Македонија во спорот со Грција. Романија сака да има добри односи и со Македонија и со Грција и ќе прифати секакво решение што ќе договорат двете земји“, рече Басеску на големо изненадување на политичкиот естаблишмент, кој ја вбројува Романија на високо место на листата на пријателски земји.

Во една таква вкупна слика на билансот во надворешно-политичките односи на Македонија речиси до милиметар се вклопуваат контроверзните посети на високи државни делегации предводени од премиерот Груевски на Мароко (во мај) или, пак, на Египет и на Израел каде што по отворањето на амбасада во Тел Авив, комплетното државно раководство престојуваше во одделни посети. На македонската надворешно-политичка агенда високо место зазема и Турција со заемни посети меѓу двете земји.

Сето тоа ја прави логична вчерашната изјава на претседателот Ѓорге Иванов дека генералниот правец на македонската надворешна политика ќе биде „отвореност кон сите“. Во тој дух Иванов денеска се среќава со принцот на Кувајт Ал-Ахмед Ал-Џабер Ал-Сабах, а наскоро ќе ги пакува куферите и за посета на Азербејџан и на Казахстан, со кои, рекол вчера тој, Македонија има државен интерес за засилување на дипломатските односи. Кој е тој интерес и дали наскоро ќе биде обелоденет во јавноста останува да видиме, бидејќи развлекувањето на евроатлантските интеграции на Македонија веќе поттикнува непријатни прашања до државните раководители да кажат која е алтернативната стратегија. (С.К.)