Претходен број

Си велам...

Не е Бајрам, Бранко е

 Ерол Ризаов

Бајрамското обраќање на премиерот Груевски се претвори во фарса

Никола Груевски е првиот македонски премиер кој на најголемиот муслимански празник Рамазан-бајрам им се обрати на сите граѓани на Република Македонија. Извонреден политички, и не само политички потег. Беше тоа одлична шанса Груевски да се промовира во современ европски политичар, атипичен за цела Југоисточна Европа. Тамам си реков дека ова е полн погодок, конечно ќе бидеме сведоци на еден рафиниран добар и корисен политички популизам кој можеше да му донесе и на Груевски, и на Македонија, и на домашната, и на меѓународната сцена, големи поени - од сето тоа ништо. Бајрамското обраќање на премиерот Груевски се претвори во фарса. Уште од првата минута на обраќањето се виде дека вистинскиот повод не е Бајрам, туку е Бранко. Не е Рамазан-бајрам, туку е Бранко Црвенковски, претседателот на државата.

Наместо да остане во колективната свест на граѓаните на Македонија дека еден македонски премиер без комплекси на Бајрам, државен празник во Македонија, што само по себе многу кажува, првпат во историјата покрај вообичаените честитки испраќа значајни политички пораки, бевме сведоци на тривијална кавга, емотивна конфузија, нетрпеливост и јавна демонстрација на балканштината. Претходниот ден истото тоа, во друга пригода, го направи претседателот на државата, Бранко Црвенковски, обвинувајќи го Груевски со непримерни зборови небаре како незрела личност и неспособен премиер да се соочи со најгорливото прашање во поновата историја на Република Македонија, а тоа се името и евроатлантските интеграции. Уште еднаш граѓаните на Македонија видоа до каде оди омразата и целосната партизација на Македонија, битката за власт, и до каде одат личните суети, политичката некултура и игнорирањето на највисоките приоритети на државата.

Навистина голема штета. Можеше тоа да биде политичка лекција на Груевски пар екселанс. Премиерот имаше што да каже во една бајрамска порака за првпат и во поновата, но и подамнешната историја на Република Македонија. Си велам, како ќе прозвучеше, ако нашиот премиер покрај вообичаената честитка дадеше мал отчет пред јавноста на реализацијата во практиката на Охридскиот договор. Бајрам беше добар повод да се почне токму од Охридскиот договор, бидејќи ниту една земја во Југоисточ��а Европа не ги решила подобро колективните права на малцинствата во практиката како тоа што го направи Македонија. Нашите малцинства и како уставна категорија се конститутивни народи на државата. Бајрамското обраќање на премиерот беше одличен момент да се каже дека Охридскиот договор е спроведен во живот, не само како резултат на една наметната криза во 2001 година туку, пред се', поради вековната традиција на овие простори да се почитуваат верските, националните и јазичните разлики. Спроведувањето на Охридскиот договор во практиката е само уште еден доказ дека воената криза 2001 година е наметната однадвор.

Се разбира, Бајрам беше извонредна прилика и за други пораки како, на пример, да се кажат неколку реченици за економските прилики во земјата, со што особено се горде премиерот Груевски. Иако се' уште не сме стасале да живееме како во 1989 година, бидејќи домашниот производ ни е на ниво од пред 20 години, што јасно укажува на кое дереџе сме, односно дека она што е направено во претходниот период, во македонската транзиција не може ни да се одржува, а камоли да се направи нешто ново и значајно. Сепак, можеше во една ваква прилика да се нагласи сосема оправдано дека во Македонија значајно е подобрена финансиската дисциплина на граѓаните и на компаниите. Обврските кон државата, даноците, придонесите, и се' друго се исплаќаат како никогаш досега. Има добри резултати во борбата против криминалот и корупцијата, без оглед на грешките и злоупотребите на пресумцијата на невиност. Можеше и беше добар повод да се охрабрат граѓаните и со првите посериозни знаци за интерес на странските компании кон „Бунарџик“ и за некои посериозни најави за странски директни инвестиции... Можеше да се истакнат и некои реформски зафати со зголемување на конкурентноста и напредок во реформите. Сето тоа е нормално дури и неопходно во политиката, особено при вакви јавни обраќања на највисоките функционери како што се претседател или премиер.


Конечно, разбравме дека премиерот Груевски и претседателот Црвенковски имале заеднички став што не може, но ни оддалеку немаат заеднички став што може да се направи за Република Македонија и како треба да се направи тоа

Можеше нашиот премиер да поентира со својата бајрамска порака и со многу други најави, податоци и активности, но тој избра да ни соопшти дека Бранко Црвенковски е најголемото зло за Македонија. Небаре ако го нема Македонија за час ќе цвета и ќе стане членка на ЕУ и на НАТО.

Секако дека јавните обраќања на претседателите и на премиерите треба добро да се осмислат и подготват. Мора да ги содржат и најсуштествените и најгорливите државни проблеми и стратегиски прашања што ги засегаат сите граѓани. Особено кога треба да се преземе одговорност и да се донесе одлука за тешките прашања и кога на народот треба да му се даде самодоверба и надеж за подобар живот и визија за подобра иднина. Премиерот Груевски можеше, а и требаше во своето бајрамско обраќање да бара поддршка и единство да се реши проблемот со името и да го посочи патот како да се ослободиме од кратенката БЈРМ. Со право можеше да упати критика зошто овој проблем во изминатите 17 години го игнорирале сите влади и сметале дека со неговото одложување или со признавањето на уставното име од голем број земји тој проблем ќе се реши сам по себе. Во тој дел, се разбира, своја одговорност има и сегашниот претседател на државата, Бранко Црвенковски. Навистина ќе делуваше како погодок во центарот ако Груевски со висока политичка култура и со чувство на историска одговорност го повикаше претседателот Бранко Црвеновски, но и лидерите на политичките партии и парламентот да преземат заедничка активност со единствен став кон државните и националните интереси. Немаше да биде тоа заговарање на едноумие и лажно единство. Напротив, Груевски требаше да излезе од тесната партиска лушпа (стр. 146 од Програмата на ВМРО-ДПМНЕ) и да се впушти во храбро барање поддршка за решавање на државните интереси од приоритетно значење за сите граѓани на Македонија. Тој во обраќањето потврди дека најзначајните приоритети се НАТО и ЕУ. Секое одложување на овие европски интеграции оди најмногу на негово конто. Нашиот премиер Никола Груевски се крие зад референдум. Но, и без референдум и без истражување на јавното мислење се знае дека мнозинството граѓани на Република Македонија се за уставното име без никаква промена и толеранција кон наметнатите и навредливи грчки барања. Па, зошто тогаш Груевски не го каже тоа отворено дека не прифаќа никаков компромис за името. Мислам дека ова јавно обраќање можеше да биде пресврт во политичките релации меѓу власта и опозицијата, меѓу владата и парламентот и, особено, меѓу премиерот Груевски и претседателот Црвенковски ако премиерот тргнеше од еден сосема друг агол и ако го повикаше претседателот на државата, Црвенковски, заедно да тргнат низ Македонија во битка за Европа. Граѓаните на Македонија ќе ја прифатат нивната заедничка определба за да се заврши најтешката работа на оваа генерација македонски политичари.

Конечно, разбравме дека премиерот Груевски и претседателот Црвенковски имале заеднички став што не може, но ни оддалеку немаат заеднички став што може да се направи за Република Македонија и како треба да се направи тоа. На Црвенковски и на Груевски им недостига храброст јавно да излезат пред граѓаните и да кажат за што се залагаат тие и за што бараат поддршка.

Со нивната кавга губиме сите.