Знамето ноќе мора да биде осветлено

Законот за употреба на знамето, грбот и химната никој не го почитува

Билјана Јовановска

Министерството за одбрана од саботата започна нова практика - на секои две недели ќе приредува церемонијална промена на знамињата што се веат на јарболите пред Владата, Собранието и работната вила на претседателот на државата на Водно. Бидејќи промената на знамињата ќе биде церемонијална, тоа подразбира дека ќе бидат ангажирани гардисти и воен оркестар.

Убаво е што барем пред овие три институции ќе се веат чисти, а не избелени знамиња. Меѓутоа, што ќе стане со сите други државни знамиња што се истакнати буквално каде кому му текнало. Со години сме сведоци дека дури ни задолжените државни служби никогаш не реагирале зашто притоа воопшто не се почитува Законот за употреба на грбот, знамето и химната на Република Македонија. Дали за ова главен виновник е фактот дека Република Македонија дваесет години по самостојувањето нема државен протокол, па секој свири и игра по свои правила.

Законот за употреба на знамето, грбот и химната на Република Македонија е донесен во јули 1997 година. Во член 19 од Законот пишува: „Кога знамето на Република Македонија се истакнува на јарбол, се истакнува меѓу изгрејсонце и зајдисонце, а може да биде изложено и 24 часа дневно, под услов соодветно да биде осветлено во текот на часовите кога е темно“. Во практика, оваа законска одредба не се почитува и еден новинарски текст е недоволен за да се набројат сите места каде што знамето се вее без престан, со месеци и со години. Дење и ноќе, извиткано, скинато, со непрепознатливи бои.

Законот предвидува и многу други детали, за кои не се води сметка дури и во главните институции на државата. Така, на пример, прецизирано е дека при истакнувањето знамето не смее да допира до ништо што се наоѓа до него или под него, односно, кога е спуштено ниту еден негов дел не смее да се допира до подот или до кој било друг предмет.

Тито Петковски, шеф на НСДП и претседател на Собранието во времето кога се донесе Законот за употреба на знамето, се потсетува дека тогаш македонското знаме првпат беше истакнато на покривот на парламентот, поточно над тогашниот кабинет на претседателот на државата. Нагл��сува дека знамето, грбот и химната, како државни симболи, подложат на строг режим на употреба и користење, што е проследено и со посебни дозволи од државата. „Масовно истакнување на државното знаме е својствено за унитарните режими, а моја претпоставка е дека со најновата одлука за церемонијално истакнување на државното знаме, Владата оди на ’билдање‘ на патриотизмот на Македонецот. Не би сакал, но ова може да предизвика и контраефект. Дотолку повеќе што сме сведоци дека во мултиетничка Македонија, малцинските заедници најчесто ги користат своите знамиња, така што не би ме зачудило да побараат на големи јарболи да бидат истакнати македонското и албанското знаме или, само албанското, како што гледаме во практика“, вели Петковски.

Тој вели дека за џиновските столбови за јарболите што се поставени се потрошени 400.000 евра, меѓутоа, иако до Владата поставил пратеничко прашање за огромните износи, одговорот никогаш не го добил.

Ексминистерот за одбрана, Владо Бучковски, е зачуден. „Лично, ме чуди Министерството за одбрана, кое наместо да биде преокупирано со реформи, влегува во партиски проект, кој е дел од кампањата на ВМРО-ДПМНЕ, која е само продолжение на она претходната започната со џиновските знамиња и јарболи“, истакнува тој. За Бучковски ваквото кревање на патриотизмот во услови на економска криза може да предизвика и контраефект.