Едиторијал

Исправена неправда

Соња Крамарска

Предолго чекаа македонските граѓани на паѓањето на шенгенскиот ѕид. Две децении висење пред странските амбасади во Скопје, понижување, финансиско оптоварување. Визите не беа само физичка пречка, туку и психолошка бариера кон Западот. Не' проценуваа дали сме здрави, дали ни се сите заби на број, дали имаме што да облечеме, дали ќе јадеме или ќе просиме во некоја од европските метрополи. Се разбира, и Западот понекогаш може да страда од предрасуди и стереотипи. Балканот во таа смисла е последната жртва.

Македонските граѓани сосема заслужено се најдоа на белата шенген-листа. Европа веројатно и досега сфати дека не политичарите што носеа погрешни одлуки во изминатите две децении, туку граѓаните беа тие што беа дискриминирани. Политичарите од Македонија и нивните колеги пошироко од Балканот беа привилегирани во Европа. Да, и таму има привилегии. Тие се, всушност, изум на Западот.

Македонската јавност достоинствено и културно го дочека падот на шенгенскиот ѕид. Може да се каже дури и дека немаше некоја експлозија на радост. Со исклучок на медиумите, главно, под инструкција на Владата на која безвизниот режим и' треба за да го прокнижи како успех на „Преродбата“, обичните граѓани не бликаа од среќа. Така и треба. Тие знаат дека европските земји им дадоа нешто што одамна им припаѓа, а тоа е слободата на движење и размена. Тоа е нешто што треба да има третман на цивилизациска, а не политичка придобивка.

Визниот режим беше особено апсурден во услови кога луѓето што беа поврзани со криминални структури и од кои Европа се плашеше, всушност, лесно доаѓаа до визи. Страдаа обичните граѓани, оние што сакаат да отидат на гости, на летување или зимување, или да отидат едноставно на шетање. Европските политички центри треба да знаат дека добивањето визи во Македонија беше претворено на некој начин и во бизнис. Нека ги отворат само илјадниците огласи каде што се нудеше посредување за визи за некоја сума за „провизија“.

Смешни се настојувањата на Владата падот на визниот режим да го прогласи за свој политички успех. Ако премиерот Никола Груевски и владејачката партија сакаат да постигнат вистински успех на политички план има други потези со кои можат да ја докажат својата волја за напредување на земјата. За еден таков потег, имаат дури и рок, до 10-11 декември. Оттука, непотребен беше театарот на плоштадот во Скопје на кој, божем спонтано, се собраа граѓани да го прослават укинувањето на визите, а Груевски, божем случајно, се најде таму. Евтино и невкусно.

Божикниот подарок од ЕУ за Македонија е убав и културен гест, но никој нема да се залета нестрпливо и еуфорично да го искине целофанот и портокаловата панделката во кои е завиткан. Тоа е нешто што предолго сте го чекале и повеќе не ви прави некој голем ќеиф. Особено што економските состојби во државата не се во ѕвездените височини каде што ги сместува вицепремиерот Зоран Ставрески и не дозволуваат прочуениот македонски јазик и идентитетот да ги преплават австриските скијачки центри. Освен тоа, пензионерите, нели, ќе се упатат кон домашните бањи.

Ќе видиме што ќе покажат првите искуства од минувањето на границите без визи. И дали ќе се остварат прогнозите дека безвизниот режим ќе доведе до кадровско осиромашување на државата. Ако биде така, тогаш тоа е добро, затоа што ќе се зголеми цената на трудот во земјава. Но, билансите што пристигнуваат од странство говорат дека откако почна светската економска криза, европските земји се борат како да ги задржат работните места на своите граѓани. По тоа и ги оценуваат владите таму. Колку работни места успеале да спасат, а колку се загубени.

Во секој случај, добро е што Европа по подолго време ни нуди гостопримство. Македонските граѓани сега ќе можат самите да се уверат во предностите што ги нуди членувањето во европската заедница, наместо за тоа да читаат или да гледаат филмови. Така ќе се изостри, се надеваме и критичката мисла во Македонија, која и самата веќе подолго време е во криза.