Мое ќоше

Буна во Словенија

Ерол Ризаов

Што им стана на мирните и културни Словенци што наеднаш збеснаа

Словенците си избраа нов претседател на полувреме меѓу две буни. Борут Пахор, поранешен премиер, по волја на народот словенечки го победи убедливо Данило Тирк, досегашниот претседател. Само 40 отсто од Словенците излегоа на избори. Не дека се баш толку аполитични, или не им се избира меѓу двајца левичари, меѓу нова и стара левица, туку некако им е снеубавено, им дошло преку глава од премногу убавина, на некогаш нашите соплеменици и содржавјани драгите Јанези. Повозбудлива им е буната против актуелната и бившата словенечка политика. Словенија се' повеќе врие, се соочува со најголеми и најжестоки протести и улични нереди откако прогласи самостојност и независност. Има десетици повредени и голема материјална штета.

Што им стана на мирните и културни Словенци што наеднаш збеснаа. Како се случи тоа. Да не аздисаа да бараат преку леб погача, или отвораат еден нов процес, како и секогаш први на овие простори. Пред еден цел месец на мариборчани им се преполни чашата кога открија дека нивниот градоначалник одлучил да склучи договор со приватна компанија за наплата на казни за брзо возење по градските улици. Прво работите тргнаа мирно, со маршеви по улиците за да прераснат во нереди и изливи на општо незадоволство од корумпираната политика на мариборскиот градоначалник. Потоа протестите добија нови димензии. Се проширија како пожар во другите градови на Словенија, во Љубљана, во Копер, во Нова Горица, во Ајдовчина, во Ново Место, во Велење, во Трбовле.... Политичкиот естаблишмент се вознемири и видно уплаши. Премиерот Јанез Јанша предупреди дека „Словенија може да тргне по грчкото сценарио“ ако продолжат уличните протести. Никој не го послуша. По неговиот апел, само во Љубљана имаше 20 повредени и 33 уапсени луѓе. Дали е тоа крај? Не. Нови масовни протести се во тек од понеделникот, веднаш по претседателските избори. Полицијата веќе дополнително е вооружена со солзавец, а политиката разгледува планови како да се сопре стампедото ако тргне народот. На социјалните мрежи се шири повикот. „Ова е буна“. Во Крањ повеќе илјади луѓе протестираа против сите политички опции - и леви, и десни и централни. Демонстрантите велат дека не гледаат во ниту една партија заговорници на правна држава. Ги извадија плакатите на кои го напишаа истиот текст како Србите против Слободан Милошевиќ: „Готов е“.

Ситуација стана ептен сериозна кога и студентите излегоа на улица, кои се бунат против намалување на буџетот за образование во наредната година, во Марибор се борат против градоначалникот, во Љубљана против мерките за штедење, во Крањ против сите политики, а најмногу барања се упатени за функционирање на правната држава. Словенечката дежала бара војна против корупцијата, воспоставување владеење на правото и нивната земја да почне да личи на социјална држава во која нема се' да се прекршува преку грбот на народот. Видлива е жалта за Југославија, што се објаснува така што, всушност, тоа не било југоносталгија, туку било потрага по општествен поредок во кој обичниот човек се чувствувал заштитен за разлика од овие капиталистички времиња. Па некако тоа многу личело како жал по Југославија. Не по врат, по шија. Ако на тоа се жалат Словенците, што да кажеме ние.

Во Македонија малку се следат настаните во Словенија. Ние секогаш сме си биле доволни сами на себе. Поубаво ни е кога гледаме сеир во комшискиот двор. Ама и кај првите соседи многу често не можеме да ги видиме работите како стојат, туку како ние ги гледаме преку оградата. Отсекогаш сум мислел, и кога бевме со Словенците во заедничка држава и сега, дека нашиот Запад е Словенија. Едното око секогаш треба таму да ни гледа. Се разбира, не за лоши, туку за добри работи. Ветерот на промени во Југославија почнувал да дува од Алпите надолу, само што јужниот талас секогаш го ублажува северниот ветер додека стаса во Македонија и редовно работата станува „што јужније, то тужније“. И Хрватите кои будно ги следат настаните во соседството стравуваат да не дувне југо, па да ги разводени работите. Деновиве еден Хрват од „Лијепа наша“ им напишал на пријателите во Словенија: „Драги Словенци, кога ќе завршите со протестите во вашата држава, слободно дојдете во Хрватска, народот наш ќе ве бодри на интернет“.

Која порака ние да им ја напишеме на Словенците.

Кликнете ОВДЕ за повеќе колумни од авторот