Претходен број

Мислења

Инаугурацијата како повод

Филип Петровски

Зошто на инаугурацијата на претседателот Иванов немаше претставници на двата наши соседа, кои се истовремено членки на НАТО и на ЕУ?

Беше оваа седмица исполнета со многу настани. Речиси таа беше уживање за оние коишто сакаат себе си да се позиционираат пред телевизорите дома и да почнат со вестите од 17 часот, за да завршат некаде околу полноќ. А потоа да заминат во спалната соба целосно зомбифицирани од се' што им се сервира. Шегата настрана, би сакал навистина да видам студија за последиците од практицирањето на овој начин на живот, кој ми се чини дека му е својствен на денешниот просечен Македонец. Чудно е што нема никаква студија за тоа колку се гледа телевизија и колку од тоа време е посветено само на информативните емисии, како (што ми изгледа најважно) и колку тие влијаат на однесувањето и на градењето ставови за животот и за политиката. Не би се обложувал дека партиските аналитички центри немаат вакви истражувања. Но, би сакал да постои едно вакво истражување за пошироката јавност. Од едноставна причина што ми се чини дека треба да им се укаже на консументите колку може да биде опасно по нивното здравје, особено на психата, доколку подолг период се практицираат навики да се спие покрај телевизор по 17 часот...



Можеби ќе звучи комично, но би сакал да илустрирам со еден пример. Повозрасните сигурно се сеќаваат на претходна Југославија, на живејачката во неа и, секако, на политичкиот систем. Ова го велам затоа што носталгијата по таа држава се' уште е силно изразена. Елем, системот беше составен од шест републики и две покраини. Нема да навлегувам во повеќе детали зашто сметам дека се доволни за она на што сакам да укажам. Оваа седмица главна вест беше инаугурацијата на новиот претседател Иванов. Не се осмелувам да го напишам и името, затоа што досега слушнав и прочитав најмалку 4 разни имиња, односно комбинации. Ми се чини дека секој новинар има различно име за претседателот кога известува за работи поврзани со него. Како и да е, пред да се случи фамозната инаугурација, на големо се лиферуваа вести за тоа кои претседатели од странство ќе дојдат. Огромна фама се крена во државата преку средствата за масовно перење на мозокот. Еден голем вознес се создаде затоа што четири претседатели ќе доаѓале во Македонија тој ден. Само еден поглед на вестите од тој ден и кај нас се создаваше огромно чувство на вредност и значење. Специјалци го обезбедувале целиот пат по кој се движеле колоните со возила. Снајперисти го проверувале аеродромот, па ни ги покажаа и со маски како будно чуваат... Една од телевизиите, која ексклузивно е поврзана со власта и задолжена да создава чувство на посебна величина кај отепаните од кризата и од транзицијата Македонци, дури и ни даде акциски слики од хеликоптерите на полицијата. Како што гледам, ептен се извежбале да прават акција и забава за плебсот.

Да се вратиме на имињата на претседателите кои беа на инаугурацијата. Дозволете сега да ве вратам на Југославија. И, истовремено, да ве потсетам оти се крена голема патрдија дека не беше поканет претседателот на Косово. Па, некои партии се закануваа дека нема да присуствуваат, оти ќе бојкотираат, не знам што ќе прават. Поради тоа, се измеша работата максимално, со секакви импликации. Театарот, односно претставата за нас, барем што се однесува на тој чин, траеше добри два-три дена. Стравувавме што ќе се случи. Дали ќе го викнат претседателот на Косово или не? Дали е направен превид во испраќањето покани, дали можеби намерно не е поканет? Ако е така, зошто? Играта на мачката и глушецот ќе потраеше и подолго да не се случеше чинот на инаугурацијата. Вака, за жал, се прекина чинот, претставата, и замина и таа во историјата на другите игри и хипнози.

На јавноста мораше да и' остане на располагање, а за радост, бројката од четири претседатели кои дојдоа на инаугурацијата. Беа тука претседателите на Србија, Хрватска, Црна Гора и на Албанија. Ми се чини оти некој од новинарите откри и дека ова е рекорд на било која инаугурација, според бројот на присутни претседатели на држави. И по трет пат ќе ве вратам на Југославија. Не случајно. Имено, ако забележувате, тројца од претседателите кои седмицава беа во Македонија се претседатели на поранешни републики од Југославија. Држава која кога постоеше беше од средна големина по своите параметри. Со исто таков број жители. Сега, откако постојат седум држави на истата територија, се радуваме што меѓу себе сме оствариле куртоазни посети. Нешто што би требало да биде сосема нормално и, да речам, ниту да се брои. Ако работите ги погледнете низ оваа призма ќе видите дека се крена огромен прав зашто поранешната покраина не била поканета со свој претставник.



Не сум толку многу млад за да не се сеќавам дека во времето кога одеа претставниците на републиките во посети, па дури и да биле 3-4, не се креваше голема врева, како да се работи за не знам какво достигнување. А сега? Сега, од се' се прави циркус и забава за народот. Затоа што нема критичка моќ на расудување. Испрана е. Запечена е. Нема дискусија, нема опсервација. Нема, ако сакате дебата. Еве една размисла во прилог на ова. Мене ме интересира зошто не дојдоа двата наши соседа, кои истовремено се членки на НАТО и на ЕУ? Уште повеќе ме интересира на кој начин се направил (доколку е направен) обидот да се придобијат да дојдат на чинот на инаугурацијата. И истовремено сакам да укажам дека барем мене ми е видливо оти информацијата дека претседателите на овие две држави нема да дојдат беше минимизирана како неважна. Никој не се осврна со посебна анализа зошто е тоа така? Немаше дебата од оние силни аналитичари кои се појавуваа и коментираа за се' и сешто кога беше во прашање оваа инаугурација. Како што се чини, имаше доволно време да се подготви овој чин, повеќе од еден месец, па можеше и мораше амбасадорите и дипломатскиот персонал да успеат да обезбедат високи претставници од овие држави на чинот. Како што тоа, во знак на добра волја, го направи Турција, испраќајќи свој висок претставник. Ако се негуваат во континуитет, и покрај разликите и споровите, на одделни нивоа контактите и се води тивка дипломатија на разбирање и на толеранција, која ќе чека да дојдат поволни ветрови, тогаш и овие држави ќе беа тука, правејќи го чинот комплетен. Недоаѓањето нешто кажува. Не прочитав коментари. По се' изгледа, така и ќе остане. Ќе ја турнеме главата в песок уште еднаш, а потоа ќе се чудиме од каде и зошто имаме проблеми. Се' ќе ни доаѓа во наш стил, наеднаш.

(Авторот е магистер по меѓународна политика)