Претходен број

ЕДИТОРИЈАЛ

Уставна рампа за лоши проекти

Гордана Дувњак

Преродбата во сто чекори повторно треба да се врати еден чекор назад. Амбициозно најавуваниот владин проект за „бејби бум“наиде на уставна рампа и одново треба да се преиспита.

Уставните судии оцениле дека мерките со кои владиниот кабинет на премиерот Никола Груевски сака да го стимулира наталитетот, продуцираат нееднаквост. Право на надомест треба да добие секоја мајка која во овие тешки и скапи времиња ќе роди трето дете, а не само оние од неразвиените подрачја со наталитет под 2,1 отсто. Ваквата уставна корекција ќе бара да се направат нови математики, бидејќи пресметките нема да бидат исти како претходните, затоа што ќе треба да се опфатат поголем број корисници. И поделбата на Клинички центар беше една од многуте законски „колатерални штети“, која не го помина уставниот праг поради измешаните законски ингеренции околу основачите.

Лани во декември беше укинат уште еден проект, кој Владата го промовираше како своја голема гордост. Паднаа на Уставен суд и „патриотските фискални сметки“, бидејќи судот сметаше дека поделбата на производите на странски и на домашни нема никаква логика и само продуцира нееднаквост на пазарот. И покрај интервенцијата на судот, состојбите останаа статус кво. Сметките и натаму се издаваат по старо, никој не ги казнува прекршителите, а Владата мие раце и тврди дека нема што да се меша во оваа работа. Не и' паѓа на памет да ги обесштети оние на кои своевремено им се закануваше со високи казни доколку не се „престројат“ патриотски. Единствено се задоволни продавачите на фискални каси, на чии конта, како што се тврди, легнале околу 5,5 милиони евра за инсталирање на софтверскиот систем.

Кој, пак, да пресмета колку чинат скапо платените реклами во функција на поддршка на некои владини проекти, со кои граѓаните секојдневно беа бомбардирани од медиумите! Министерството за финансии само еднаш неволно призна дека секоја од овие кампањи во просек чини околу 400.000 евра! А, тоа се пари кои Владата не ги донела во мираз, туку се од џебот на буџетските корисници.

Доколку пропадне и проектот за веронаука, кој повторно е на преиспитување пред Уставниот суд, залудно ќе се фрли во бунар уште некое милионче од буџетските пари. Според некои калкулации, само на име верско образование за плати на 110 верски учители месечно се издвојуваат 44.000 евра, или над 300.000 во текот на учебната година.

И околу имплементацијата на Законот за стечајци, кој наменски беше донесен за претходните предвремени парламентарни избори, месечно се издвојуваат околу 106.000 евра, или над 1,3 милиони евра годишно. И повторно, и од него никој не е задоволен, бидејќи надвор од оваа категорија останаа многу стечајци.

Статистиката на Уставниот суд покажува дека само минатата година се „соборени“ околу 70 закони, во кои имало многу фалинки, контрадикторности, но и лоши решенија, спротивни на Уставот и на законите.

Дали е во прашање некаков каприц на Уставниот суд или, пак, за набрзина и неквалитетни донесени проекти?

Најверојатно е ова второто. Сетете се само како за време на летната ферија, кога буквално преку ноќ беа донесени околу 150 закони. Без јавна расправа, во отсуство на опозицијата, со техничка влада. Последиците на брзањето сега излегува на површина. Не дека порано немало неквалитетни закони и оти уставните судии немале што да работат и вртеле бројници. Имало и тогаш и сега. Проблемот е во тоа што некој треба да ги слушне укажувањата на експертите и на уставните судии. Зашто во право се кога велат дека не може да се штанцаат туѓи закони, администрацијата да пишува закончиња по налог на министрите, кои ја спроведуваат својата или партиската волја, туку мора квалитетно да се работи. Власта наместо да се лути, кога и' паѓаат законите, или да молчи, кога се носат одлуки по нејзин ќеф, треба добро да се замисли.