Претходен број

ЕДИТОРИЈАЛ

Лустрацијата почна инквизиторски

Оливера Војновска

Лустрацијата стартуваше неславно, најлошо што може: со етикетирање и јавен линч. Пред воопшто да биде направен првиот чекор за институционално и правично спроведување на овој процес, партиските лустратори ги зедоа работите во свои раце, пред телевизиски камери мавтаа со документи, се закануваа. Се случи токму тоа што предупредуваа некои експерти: лустрацијата доби инквизициска димензија.

Оваа политичка гарнитура по многу колебања го донесе Законот за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, популарно наречен Закон за лустрација, и собра сили да ја формира Комисијата за лустрација. Но, очигледно дека нашата политичка елита нема храброст да се соочи со предизвиците и да ја направи потешката задача: да го спроведе Законот. Затоа беше и инсистирањето Комисијата да се избере по партиски клуч, сите сакаа да бидат сигурни дека гревовите од минатото нема да излезат на површина.

И додека Комисијата за верификација на фактите се загуби низ владините лавиринти, барајќи простории и елементарни технички услови за да почне со работа, партиите ја презедоа улогата на лустратори-егзекутори. ВМРО-ДПМНЕ излезе со документи дека носителот на советничката листа на СДСМ за Скопје, актерот Петар Арсовски, го клеветел Ристо Шишков и ја повика Комисијата за лустрација да го провери овој случај. Ваквиот настап на владејачката партија не може да се протолкува поинаку освен како директен притисок на луѓето кои се во Комисијата, која се' уште не го одржала ниту првиот состанок.

За да го возврати ударот, СДСМ извади од некоја друга архива „проверени информации“ дека и носителот на листата од ВМРО-ДПМНЕ за Советот на Скопје, професорот Владо Поповски, функционирал по системот на кодошење. Но, во брзината направија цела мешаница од личности и датуми.

И, за да нема забуни - во текот на вчерашниот ден централите на двете партии продолжија со серијалот објаснувања за тоа кој, кога и како кодошел. Сега се на ред ДУИ и ДПА, тие да ги отворат своите депоа и приватните збирки.

Прашање за дискусија е од каде им се на партиите такви доверливи документи и како ги добиле. Исто така, непознатост е колку такви документи има во нивните фиоки и како ќе ги употребуваат. Можеби секој ден до изборите ќе свикуваат прес-конференции и ќе испраќаат соопштенија со сензационални откритија за јавноста. Се разбира, на тапет ќе бидат исклучиво политичките противници. Клучната работа е зошто партиите се впуштија во оваа опасна авантура и не и' дозволија на Комисијата за лустрација да ја провери документацијата на кандидатите кои учествуваат на изборите.

Тоа сигурно не го направија поради непромисленост или незнаење. Па, Законот го донесоа „лустраторите“ кои деновиве самите се промовираа во јавноста. Тие многу добро знаат што има напишано во Законот, дека само Комисијата може да објавува податоци. Сигурно им е познато дека поради неовластеното објавување информации поврзани со соработката на лицата со органите на државната безбедност, може да заработат затворска казна.

Но, веројатно не се грижат за таквата опасност. Можеби се убедени дека нивните испади нема да предизвикаат внимание кај обвинителите. Или, пак, намерно прават конструкции и вадат податоци од судски процеси, кои, сепак, лесно се достапни. И, притоа, многу добро знаат дека немаат во рацете крунски докази за кодошење, меѓутоа имаат потреба да направат драма во изборни цели.

Впрочем, нив само изборите ги интересираат, особено како ќе се пласираат. А, за да обезбедат подобра пласман, не избираат методи. Водени од оваа желба, ги газат сите принципи и уништуваат човечки судбини.