Претходен број

Бакојани во мисија за поддршка на грчките ставови

Има ли причини за загриженост во Скопје од антимакедонската кампања на Грција деновиве во САД

Соња Крамарска

Силните најави за средбата на министерката за надворешни работи на Грција, Дора Бакојани, со државната секретарка на САД. Хилари Клинтон, вчера завршија со куси куртоазни соопштенија од двете канцеларии. Офисот на грчката шефица на дипломатијата во кратки црти објави дека се разговарало за грчко-турските релации и кипарското прашање, како и „за теми од регионално и од меѓународно значење“, а на веб-страницата на Клинтон вчера можеше да се види само транскриптот од пречекот на Бакојани во канцеларијата на државната секретарка.

Средбата на Бакојани беше една од повеќето што Хилари Клинтон ја имаше во средата. Во Стејт департментот во денот за прием беа и министрите за надворешни работи на Колумбија, Бразил и на Полска.

Како и да е, четириесет и петминутната средба на највисоко ниво што министерката за надворешни работи на Грција ја имаше со третата по редослед политичка личност во хиерархијата на САД внесе доза на неспокојство во македонскиот државен врв. Причина за тоа се грчките очекувања дека по смената во Белата куќа, Атина ќе издејствува кај демократот Барак Обама повлекување на американската одлука од ноември 2004 за признавање на Република Македонија под нејзиното уставно име.



Бакојани, како потврда на македонските стравувања, тридневната посета на Вашингтон не издржа да не ја „зачини“ со триумфалистички пораки до Владата во Скопје проследени со обвинување дека го буди национализмот на Балканот, на што уследија одвоени реакции на шефот на дипломатијата Антонио Милошоски и на вицепремиерот за евроинтеграции Ивица Боцевски. Милошоски рече „ако говориме за национализам на Балканот, владата на Грција има посилни врски со него“. Боцевски додаде дека Македонија води политика на добрососедство „без разлика на позицијата на грчките влади во однос на македонската евроатлантска интеграција“.

Во првата реакција на грчките медиуми посетата на Бакојани на САД доби призвук на „прекин“ на грчко-американските непријателства што во заднина на официјалните политики на двете земји се присутни со години наназад, а дефинитивното заладување настапи по сензационалната одлука на Џорџ Буш за поддршка на македонското уставно име.

„Катимерини“ сосема кусо прокоментира дека двете министерки на првата средба се согласиле на стратегиска соработка меѓу нивните земји, цитирајќи го соопштението на Министерството за надворешни работи дека „тема на разговорите биле прашања од особен интерес за Грција, како што се грчко-турските релации и кипарското прашање, а исто така и регионални и меѓународни прашања“.

Новинските агенции, пак, излегоа со толкување дека Бакојани ги запознала Американците со грчките позиции спрема Скопје и спрема Анкара, но и дека се пожалила на национализмот од страна на македонската Влада.

Во првите оцени на средбата и самата министерката Бакојани беше концизна и официјална. „Разговаравме за прашања што се од особен интерес за Грција како што се грчко-турските релации, односите меѓу Турција и ЕУ, кипарското прашање, и за прашања од пошироката политика, како што е Средниот Исток. Со оглед на нашето претседателство со ОБСЕ, дискутирав за прашања што се од важност за Кавказот, стратегија за европската иднина, Русија и ОБСЕ. Разговорите беа позитивни и се одвиваа во многу позитивна клима. Тие беа конструктивни и суштински и јас верувам дека тоа е почеток на една добра соработка која ќе продолжи и во иднина“, кусо изјави Бакојани.

Има ли тогаш причини за загриженост во Скопје? Впечаток што се наметна по разгорувањето на изборната треска е дека македонската страна во спорот со Атина преминува во дефанзива. Има повеќе елементи за една таква анализа. Прво, тоа е фактот што Бакојани е една од првите политички личности на Европа (по Тони Блер, а пред Гордон Браун) што доби покана од Вашингтон по доаѓањето на новата администрација. Иако примарна причина за поканата е грчкото претседателство со ОБСЕ.

Второ, непосредно пред заминувањето на Бакојани за Вашингтон, во Грција престојуваа сенаторот од Илиноис (држава од која потекнува Обама) Ричард Дурбин и министерот за финансии на Илиноис, Алекси Генулиас. „Дојдовме како официјални пријатели на претседателот Обама и ќе се вратиме со пораката дека пријателството со Грција е силно и ќе стане посилно. Грција е инспирација за нашата демократија и нашето денешно сојузништво не' инспирира нас“, му рекоа тие на премиерот Костас Караманлис.

Трето, и покрај првичните вести по последната рунда преговори во Њујорк јавуваа за обострана согласност да прекинат разговорите додека траат изборите во двете земји, Грција побрза тоа да го демантира со изјави дека ним не им пречи да преговараат и за време на избори.

Четврто, додека Македонија ја тресе изборна треска, Грција го користи периодот за засилена антимакедонска кампања и провокации како она со изјавата на Бакојани дека подготвувале стратегија за спорот и тоа една година пред самитот во Букурешт.

Но, има и поинакви анализи, а тоа е дека односот на политичките сили на европската сцена е таков што десницата, која доминира во владите на земјите, е силно заинтересирана да ја задржи таа доминација. Во таквиот политички мозаик Нова демократија на грчкиот премиер Костас Караманлис, која има само еден пратеник повеќе од опозицискиот ПАСОК, добива статус на миленик на другите десничарски влади од Европа. Оттука, се проценува дека поголем дел од изјавите на владиниот врв во Атина се наменети, пред се', за домашната јавност која и' врти грб на сегашната влада која се соочува со корупција во сопствените редови, улични демонстрации, па се' до апсурдното бегство од затворот.

Во моментов како своевидно олеснување за македонската јавност може да претставува фактот што, и покрај некои предвидувања дека новата власт во Вашингтон го губи интересот за Балканот, првите потези на Белата куќа го докажуваат токму спротивното. По Бакојани, од вчера гостин на новата администрација е и комплетното раководство на Косово, претседателот Фатмир Сејдиу, премиерот Хашим Тачи и шефот на дипломатијата, Скендер Хисени.