ММФ: Дефицитот на тековната сметка најголем ризик за земјава
Фондот потврдува дека ќе се забави економскиот раст на Македонија и оваа година ќе се движи околу 3 отсто
Александрија Стевковска
Меѓународниот монетарен фонд уште еднаш предупредува дека планираната фискална експанзија на Владата би можела да ја влоши среднорочната надворешна чувствителност на Македонија и ја повикува Владата да штеди. Поради влијанието на кризата, фондот потврдува дека ќе се забави економскиот раст на земјава оваа година и ќе биде 4 отсто, иако и тоа коригирано предвидување од 4 отсто подлежи на значителен ризик во надолна линија, па може да се движи околу 3 отсто.
Што се однесува до политиката на Владата, која за годинава има проектирано зголемување на дефицитот на 3 отсто од БДП во 2009 година и 4 отсто во 2011 година за дополнителни инфраструктурни инвестиции, за ММФ значи драматична промена на фискалната политика.
„И покрај проширувањето на фискалниот дефицит на 4 отсто од БДП во 2011 година, се претпоставува дека дефицитот на тековна сметка постепено се намалува. Тоа би значело дека претходните услови за трговско влошување, конечно, ги зголемуваат заштедите и дека поранешните СДИ ја зголемуваат понудата за извоз. Владата, но не и НБРМ, смета дека извозот и приспособувањето на тековна сметка ќе бидат посилни“, се вели во најновиот извештај на ММФ за Македонија.
Сепак, се констатира дека надворешната чувствителност на ��емјава значително се зголемува, при што покритието за резерви е под увозот од три месеци, надворешниот долг се зголемува од 48 отсто од БДП на крајот од 2007 година, на над 75 отсто до 2013 година, а краткорочниот надворешен долг значително се зголемува.
„Веројатноста за ’ненадеен прекин‘ и криза ќе се зголеми, особено ако пропаднат плановите на Владата за суштинско надворешно финансирање, во просек 4 отсто од БДП годишно. Ќе следува нагло приспособување на тековната сметка, додека развојот ќе биде многу понизок“, најавуваат од ММФ.
Мисијата препорачува одложување на зголемувањата на трошоци и употреба на фискалната политика за да се намали надворешната чувствителност. Мисијата предложи заштеда на годинашниве приходи и да не се извршуваат дискретни зголемувања на трошоците во дополнителниот буџет, што би создало вишок на буџетот на централната Влада од околу 1,5 отсто од БДП. Тоа ќе го ограничи дефицитот на тековната сметка на 12 отсто од БДП.
„И покрај таа чувствителност, Владата ги реафирмира плановите за натамошна фискална експанзија. Владата тврди дека поранешната фискална претпазливост и намалувањето на долгот се направени на сметка на многу пониски резерви на јавен капитал. Со оглед на влошените економски изгледи во светот, Владата тврди дека фискалната експанзија би можела да се покаже корисно контрациклична. Сепак, на годишните состаноци Владата јасно стави до знаење дека е подготвена за приспособување на своите планови, доколку условите забележливо се влошат“, стои во извештајот на ММФ.
Што се однесува до монетарната политика, ММФ ги поздравува последните мерки на НБМ за затегнување на монетарната политика, дури сметаат дека можеби ќе бидат потребни дополнителни мерки. „И покрај фиксниот девизен курс, Централната банка сега има простор да ги зголеми каматните стапки, бидејќи меѓународните резерви се израмнија. Комерцијалните банки имаат зголемени депозитни стапки во согласност со повисоките стапки на НБРМ. Стапките за зајмување опаднаа, но тоа беше одраз на зголемена конкуренција и поради тоа што стапките на Централната банка беа премногу ниски. Доколку бидат значително зголемени, повисоките стапки на Централната банка, конечно, ќе ги поттикнат комерцијалните банки да ги зголемат стапките за зајмување. Сепак, иако НБРМ беше отворена за преземање натамошни мерки доколку кредитниот развој не се забави значително, Владата се спротивстави на монетарно зајакнување“, стои во извештајот на ММФ.
Според ММФ, банкарскиот систем во земјава е солиден, иако проблематични се брзиот кредитен развој и судските предизвици за овластувањата на НБРМ. ММФ гледа најголема опасност во големината и брзината на влошувањето на тековната сметка. И покрај малите движења на реалниот девизен курс, покажува дека причината не е политиката на девизниот курс, иако тоа би можело да биде проблем доколку не постои приспособување на макроекономската политика. Ризиците за капиталната сметка, исто така, се зголемуваат, а предвидувањата се дека ќе биде потребно ново значително надворешно зајмување за да се стабилизираат резервите. Исто така, постои веројатност да се намалат достасувањата.
ММФ смета дека фиксниот девизен курс е соодветен. Сепак, доколку структурните реформи не можат да привлечат одржливи СДИ или се подобрат условите за трговија, тогаш макроекономската политика ќе треба да се приспособи за да ја заштити фиксираноста, иако тоа понекогаш значи жртвување на внатрешниот баланс. |
