Едиторијал

Нека ни е честит денот!

Гордана Дувњак

Светскиот ден на слободата на медиумите вчера беше одбележан планетарно.Извршното тело на Меѓународната федерација на новинари одлучи глобалната тема оваа година да биде апсењето и затворањето новинари.

За среќа, и покрај повремените закани, македонските новинари се' уште не ги апсат. Ги нема ни во затворите. Но ги има, и тоа голем број, во судниците. И евентуално, во евиденцијата на Агенцијата за вработување. Фала му на Бога, ги нема ниту на „црните листи“ на загинати новинари, што ги објави меѓународната организација „Репортери без граници“ која преброи дека лани настрадале 102 новинари, од кои седум во Европа.

Македонската „седма сила“ годинава најмалку има причини за славје. Само за загриженост, бидејќи состојбите во медиумската сфера никогаш не биле полоши. Новинарството падна на најниски гранки, кое не' стави рамо до рамо со другарчињата од Конго. На „високото“ 116 место.

Македонскиот журнализам и натаму останува монета за поткусурување. Со речиси никаква социјална заштита (чест на исклучоците), која ги сведува на, како што велат од Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници, на нивото на „економско робје“. Порачуваат дека новинарите нема да замолчат и ќе продолжат да ги бараат и остваруваат своите права.

Токму на вчерашниот меѓународен ден на слободата на медиумите, Здружението на новинари на Македонија објави и дека пропадна дијалогот со Владата околу декриминализацијата на клеветата. Велат, преговорите не се прекинати, туку едноставно ги нема. Еснафското здружение дури сега сфати дека Владата ги (зло)употреби и фрли како „палома шамивчиња“. Лани послужија како одлично алиби пред Брисел дека постои дијалог со медиумите. Сега, Владата не отстапува од барањето за енормни глоби за клеветата и навредата, кои наместо кривично, ќе се казнуваат во граѓанска постапка.

Не е исклучено ни Владата, да си најде „нов преговарач“ во лицето на некоја нова новинарска асоцијација, за која ќе тврдат дека е легитимен претставник. „Друга страна“ на која нема да и' пречи што се заобиколува еснафот при носење на нова законска рамка за медиуми, за ставање под контрола на дописништвата, за затварање на медиуми. Која нема да гледа ништо лошо ни во тоа што преку ноќ се проширува Советот за радиодифузија, за да се оствари контрола во издавањето на лиценци.

Новинарите можеби навистина никој не ги затвора и убива во Македонија, но главно се „убиени во поим“. Секоја чест, повторно, на исклучоците. Но, генерално, никогаш не биле повеќе уплашени за својата судбина,разделени,ставени во функција, со автоцензура. Како да го изгубија еланот и самосвеста за тоа колку се важен сегмент во демократизациајта на една земја,уште помалку дека се еден вид контролор на лошите политики.

Но, затоа никогаш почесто од сега, можат да се сретнат по судските ходници. Ги тужи кој ќе стаса. За наводни изнесени невистини,повреда на честа и угледот,нанесената материјална штета, духовна болка.Но, и за лични ставови,„погрешно“ поставени прашања, наслов што некому не му се допаѓа,или пак,за пренесена изјава на соговорник. Ставени под пресата на дневната политика,судиите со леснотија изрекуваат казни и по десетици илјади евра.Применуваат двојни аршини околу тоа кој е тужен и тужи. Стана најлесно да се тужат новинарите, бидејќи набрзо се добива сатисфакација со вакво судство.И оние што заслужуваат да се најдат на обвинителна клупа,заради својата тенденциозност и непрофесионалност, но и оние што со ништо не го повредиле Кодексот на новинарската фела. Нека ни е честит празникот!