Груевски и Ахмети судени еден на друг

Лидерот на ДУИ ја разреши дилемата: не размислува за напуштање на коалицијата

Александра М. Митевска Гојко Ефтоски

Сега се' зависи од ДУИ! Таква фама подолго време се создава околу владејачката партија од албанскиот блок, на која, од друга страна, постојано и' се забележува дека е во подредена позиција во однос на ВМРО-ДПМНЕ.

Според тоа, од маргинализирана партија се очекува да изврши притисок врз премиерот Никола Груевски за решавање на спорот со името и да ја принуди ВМРО-ДПМНЕ на порационално дејствување за прашања што ги допираат меѓуетничките односи. Послабиот коалициски партнер се претставува и како фактор што може да предизвика политичка криза, да ја напушти власта и да иницира предвремени избори.

Лидерот на ДУИ, Али Ахмети, викендов делумно ја разреши дилемата што повторно почна да кружи низ јавноста кога коалициските партнери влегоа во нова етапа несогласувања - околу уставните измени, селективната употреба на албанскиот јазик во парламентот и хашките случаи. Најлесно е ДУИ да ја напушти власта, рече Ахмети, посочувајќи дека владејачката коалиција е стабилна и дека неговата партија не размислува за излегување од неа, бидејќи тоа би било штетно за државата.

„Наша желба е да бидеме корисни и заедно со партнерите во власта и со меѓународните фактори да работиме за што побрзо да ги надминеме проблемите и да продолжиме кон евроатлантскиот пат“, одговори Ахмети на новинарските прашања дали коалицијата ќе се растури ако до јуни не се најде решение за спорот со Грција.

На прославата во тетовско Желино, по повод годишнината од победата на ДУИ на локалните избори, Ахмети наведе дека постојат разлики меѓу ДУИ и ВМРО-ДПМНЕ, но дека во демократијата тоа се смета за природно. Според него, основно е дека се почитуваат главните принципи на спогодбата за формирање на коалицијата. Сепак, ДУИ нема намера да се откаже од барањето најавените уставни измени да го опфатат и Уставниот суд, покрај иницијативата на ВМРО-ДПМНЕ за промени во персоналниот состав на Судскиот совет.

„Уставните измени се повеќе од оправдани. Не може се' да се содржи во Рамковниот договор. Измените во Уставот што ги предлагаме се во согласност со духот на тој договор. Бараме во Уставниот суд законите да се поништуваат со двојно мнозинство. Ќе продолжиме да ги образложуваме нашите предлози и ќе се бориме за нивна примена по правен пат“, нагласи Ахмети.

Прашањето за статусот на ДУИ во рамките на власта, всушност, може да се постави на два начина: Дали оваа партија, навистина, е толку моќна како придружник на владејачката композиција, чија „локомотива“ има дури 63 пратеници во парламентот? Или дали интегративците реално се толку слаби за да не може да се справат со каприците на подоминантниот партнер?

Аналитичарите коментираат дека работите не треба да се набљудуваат во црно-бела комбинација, особено ако се има предвид апсолутното мнозинство со кое располага ВМРО-ДПМНЕ во парламентот, што е позиција со која теоретски може да се владее и без коалициски партнер од албанскиот блок. Друга работа е што таква влада не би имала политичка поддршка од партиите од албанскиот камп и што ДУИ има речиси двојно повеќе пратеници од другите парламентарни партии на Албанците, така што е тешко да се замисли нормално функционирање на власта со друг партнер. Освен ако не се ризикува враќање на тензичната ситуација кога ДУИ остана во опозиција, и покрај тоа што доби најголема доверба од албанскиот електорат.

Од друга страна, пак, по растурањето на традиционалното сојузништво меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДПА во 2008 година, Мендух Тачи во неколку наврати потенцираше дека не би коалицирал пов��орно со Груевски. За Нова демократија, која почна да ја губи силата на терен, пак, се зборува дека се' повеќе ги затоплува релациите со ДУИ, дури и дека е во оптек заеднички настап на двете партии контра ДПА на следните парламентарни избори.

Аналитичарот Ризван Сулејмани вели дека од формално-правен аспект можна е влада без ДУИ. Според него, отсуство на партнер од албанскиот политички блок, сепак, би претставувало преседан во плуралната историја на земјата. Но, тоа отсуство би можело да се надомести со вклучување министри - Албанци на експертско ниво, бидејќи ДПА и НД тешко дека би се нафатиле да влезат во власта, имајќи го предвид искуството од периодот 2006-2008 година. Но, прашање е, објаснува Сулејмани, колку време би функционирала една таква влада.

Според него, погрешен е пристапот со постојаните лицитирања дали и кога ДУИ ќе излезе од коалицијата и дали тоа ќе значи вовед во нови вонредни избори.

„Изборите не би го смениле драстично распоредот на силите на политичката сцена. Затоа прашање е што ќе се добие со избори, освен што ќе се изгуби многу време“, вели Сулејмани.

Тој оценува дека позицијата на ДУИ во власта не е толку слаба, како што се доживува во јавноста, бидејќи оваа партија успеала да амортизира многу проекти на ВМРО-ДПМНЕ што наишле на неодобрување меѓу албанската заедница. Во тој контекст ги спомнува повлекувањето на енциклопедијата, непримената на одлуката сите првоодделенци да учат македонски јазик, стопираната изградба на црква на плоштадот...

„Проблемот е во тоа што тие проекти фуриозно се најавуваат, а потоа власта се повлекува од нив чекор по чекор, така што се создава привид дека ДУИ е во подредена позиција“, забележува Сулејмани.

Комуникологот Петар Арсовски, пак, во колумна во нашиот весник посочува дека на ВМРО-ДПМНЕ и' одговараат избори во што побрз рок и дека изборната позиција на владејачката партија би била посилна ако се настапи без „свиткан ‘рбет“ за името. Затоа, како што посочува Арсовски, на ВМРО-ДПМНЕ дури и' одговара ДУИ да ја напушти Владата, бидејќи тоа е најбезболна увертира за посакуваните вонредни избори. „Наспроти овој процес, ДУИ е во сериозна спрега со меѓународната заедница, која, меѓу другото, ја доживува како посериозен партнер за решение со името. Затоа ќе биде многу тешко да се ’избрка’ ДУИ од владината коалиција и да се спроведат избори без решение за името“, заклучува тој.