Си велам...

Бугарски пасош како награда

Ерол Ризаов

Доживеавме да се радуваме на бугарско државјанство

Колку чини животот на еден Бугарин. Се разбира, нема цена, како што нема цена животот на кој било човек на планетата Земја. Ама, ако Македонец спаси Бугарин - еден, двајца, тројца... тогаш бугарската влада ќе му издаде паспорт по итна постапка. Таква голема радост ги облеа деновиве тројца храбри Македонци кои спасуваа луѓе од водите на Охридско Езеро по потонувањето на бродот „Илинден“, кои само случајно беа Бугари. За хуманиот подвиг на трите момчиња, кои несфатливо останаа анонимни за македонската јавност, бугарскиот премиер Бојко Борисов и бугарската влада им возврати со примерен гест. Тројцата охриѓани нема да чекаат со месеци како што чекаат другите стотици Македонци, туку ќе станат нови благонадежни Бугари веднаш. Ете, и тоа го доживеавме. Да се радуваме на бугарски пасоши и бугарско државјанство. А, зошто да не, кога е тоа за многумина единствен прозорец кон светот. А, зошто да не и кога во Македонија на момците никој не им обрна внимание, не ги пофали и не ги награди за овој, би рекол, најхуман потег на годината. Наместо јунаци опкружени со публицитет и внимание, наместо пример за храброст и хуманост, овие момци од Охрид станаа анонимни и лојални Бугари. Сигурно не само од идеолошки, туку од многу прагматични животни причини. Најавената визна либерализација не ја спласнува трката по бугарски пасош. Голема е разликата меѓу пасошите на луѓето од земјите-кандидатки и од земјите рамноправни членки на ЕУ.

И додека ги бараме нашите македонски корени во антиката во вековите пред Христа, додека градиме антички храмови, споменици на Александар Македонски, мостови, стадиони и музеи, додека трагаме по нашето славно минато и по нов старомакедонски антички идентитет, илјадници граѓани стануваат словенски Бугари со паспорт во џебот. Ете колку е силна политичката квазикампања за нашиот генетички код кој се протега од цивилизациите пред нашата ера до денес, а најчесто не знаеме како ни се викаат прадедовците. Некои нови проповедници, вредностите на конзервативизмот и демохристијанството кај нас ги темелат на Александар Македонски, црквата и силната државност, а не знаат ни кои се основачи на десницата во Македонија, па им се случува јавно да го напаѓаат и навредуваат проф. д-р Гане Тодоровски, основачот на десницата во Македонија. Бати таквата грижа за традицијата и докажаните македонски вредности. Но, во Македонија со плукање на големи имиња и на признати вредности се станува министер. Такви примери имаше повеќе. Дежурните антички ’македонствујучи‘ генијални десничарски патриоти само ја доотворија вратата за уште посилен наплив на провинцијализмот и примитивизмот. Големиот патриотизам, под удар на сиромаштијата и бесперспективноста, стана прав и пепел пред бугарскиот паспорт. Ме фаќа страв кога ќе помислам колкави редици за туѓо државјанство ќе се направат ако Србија и Албанија влезат пред нас во Европската унија, што се' повеќе станува реалност. Какви ли вета и барања ќе ни испорачаат Албанците и Србите ако не' престигнат на европскиот пат за Брисел. Нашиот семафор одамна свети црвено.

Уште пред дваесетина години напишав, а потоа тоа го повторив повеќе пати, дека Македонија ќе стане рамноправна членка на ЕУ оној ден кога тоа на нејзините граѓани ќе им биде сеедно. А, за да им биде сеедно треба да имаме невработеност под 10 проценти, а не како сега близу 40 отсто, национален доход по глава на жител барем десет илјади долари, да имаме правна држава каде што сите ќе бидеме еднакви пред законот, чиста човекова околина, пристоен личен и општествен стандард, добри комуникации и инфраструктура. Малку од тоа остваривме за изминатите 20 години.

Зошто досега не успеавме со евроатлантските интеграции, најголем дел од вината, сите знаеме, е во грчката националистичка и шовинистичка политика која го блокира македонскиот пат кон НАТО и ЕУ. Но, мора да признаеме дека дел од вината е во нашите политички елити, особено последните три години кога се запрени речиси целосно нашите евроатлантски интеграции на ниво на кандидат за ЕУ. Словенија и Хрватска со посредство на Брисел најдоа решение за да се отстранат пречките за влез на Хрватска во ЕУ. По тој повод, нашиот претседател Ѓорге Иванов веднаш даде изјава. Лично очекував дека со истенчен политички манир претседателот на Македонија ќе ја поздрави флексибилноста на Словенија и на Хрватска, но и на Брисел, да се отворат патиштата за Хрватска кон членството во ЕУ. Иако случајот ни оддалеку не е ист, иако не се исти Словенија и Грција во своите демократски дострели, како што не се исти и Хрватска и Македонија, сепак, секое решение кое ги урива бариерите за пристап во европското семејство оди во наш прилог. Наместо тоа, претседателот Иванов во својата прва реакција изненадувачки ригидно ја исклучи можноста за решение на сличен начин, наместо нетолерантноста да им ја препушти на Грците, па да се види дека тие го лажат светот кога тврдат дека, наводно, се за компромисно решение кое е прифатливо за двете страни. Добро е што Иванов ја увиде својата грешка, па веке во второто изјаснување во интервјуто за ДПА ја поддржа словенечко-хрватската варијанта.

За жал,Грчко-македонските односи систематски се уништувани со децении. Особено по прогласувањето на независноста на Република Македонија. Точно е дека Македонија и нејзините граѓани се жртви на ирационалните грчки ултиматуми, но што е со нашиот дел од вината. Таа треба да се бара во нашата Влада, која ги зазеде сите главни институции за производство на минатото. Со помош на својата службена верзија и партиска доктрина, обезбеди нов идеолошки монопол кој до пред неколку години го држеа комунистичките рецидиви. Што мислите - што е полошо. И двата монопола заговараат амнезија за различни делови од историјата. Во Македонија битката за интерпретација на минатото не е предмет на науката, туку на политиката. Ја предводат шарлатани. Погубно. Тоа е така, само затоа што политичките водачи целосно се впрегнати во трката за превласт и кога имаат апсолутна власт со стабилен тригодишен мандат.

Предизборната кампања како да е во полн ек. Секој по нешто прави во регионот за својата држава, а Македонците прават секоја година избори. Моментно најинтересно ми е што ВМРО-ДПМНЕ јавно покажува уплав од Бранко Црвенковски, за кого велат дека е веќе виден и потрошен филм, дека е најголемиот виновник за се'. Ако е така, зошто тогаш се емитуваа скапи десетминутни спотови за ликот и делото на Црвенковски низ целата транзиција. Негативната кампања секогаш значи страв. Тие што имаат големи достигнувања и самодоверба не го сатанизираат противникот.

Имам впечаток дека ако Груевски се одлучи да оди на предвремени ��збори, иако јавно изјавува дека не размислува за предвремени избори, тоа ќе го направи не за да добие постабилен мандат, бидејќи има уште три години за владеење и апсолутно мнозинство во парламентот. Тоа нема да го направи и поради тоа да ја порази уште еднаш опозицијата, таа и онака е во длабока криза. Туку, во Македонија се подготвуваат предвремени избори само за Груевски да го победи и да го отстрани од политиката Бранко Црвенковски. Тоа навистина би било преголем, прескап и ризичен влог за една сиромашна држава каква што е Македонија. Во последните три години во Македонија се потрошени, според некои пресметки, над двесте милиони евра за избори, главно, пари на граѓаните. Нема ниту една таква инвестиција, ниту странска ниту домашна. Навистина демократијата е скапа работа, но што е многу, многу е. Кога се коле вол за килограм месо, казната може да биде драконска и за касапот.