Орбан претера

Унгарскиот премиер систематски ги стави под контрола сите независни институции

Алармните ѕвона во Унгарија ѕвонат најгласно досега. Откако победи со двотретинско парламентарно мнозинство на изборите во април, владејачката партија Фидес систематски ги стави под контрола претходно независните институции во земјата: претседателската функција, Државниот завод за ревизија и Советот за медиумите сега се под раководство на партиски поставени луѓе. Минатата недела парламентот гласаше за значително ограничување на правото на Уставен суд буџетските прашања да ги решава со судска одлука. Владата дури сака да ги принуди инвеститорите во приватните шеми за пензионирање да се вратат во државниот систем за да се исполнат буџетските цели. Советските државјани, кои немаат дозвола да емигрираат, би можело да загубат до 70 отсто од своите пензии.

Меѓутоа, последниот потег на власта можеби е чекор предалеку. Пратеникот на партијата Фидес, Јозеф Варга, предложи закон за намалување на буџетот на Фискалниот совет - независно надзорно тело задолжено за мониторинг на буџетот, така што ефективно тој се уништува. Варга вели дека средствата треба да бидат насочени кон мерки со кои ќе се помогне интеграцијата на ромското малцинство во Унгарија. Тој немал став дали Советот треба да постои или не, но е сигурен дека неговите членови се „добро платени банкари“.

Овој чекор предизвика гнев и конфузија. Не од политичката опозиција, која е слаба и поделена, ниту од јавноста кај која владата има убедлива поддршка. Проблемот е потенцијалната дестабилизирачка порака до пазарите: Унгарија веќе ќе нема каков било веродостоен, независен домашен надзор на фискалната политика. Тоа ќе ја уништи довербата кај инвеститорите - веќе нарушена од наметнувањето на „кризните даноци“ за банките, секторите за телекомуникација, енергија и малопродажба - и би можело да предизвика намалување на вредноста на форинтата. Тоа, пак, директно ќе ги погоди џебовите на гласачите: половина од долговите на домаќинствата во Унгарија, во вредност од 26,5 милијарди долари се деноминирани во швајцарски франци.

Ентузијазмот во земјата за самопрогласениот режим на владата за „национална соработка“ може брзо исчезне кога ќе се почувствува цената на нејзината политика. Затоа инвеститорите се вознемирени. Единаесет амбасадори, кои ги претставуваат најголемите инвеститори во Унгарија, неодамна го посетија премиерот Виктор Орбан, за да разговараат за економската политика на неговата влада. Ѓорг Копиц, претседател на Фискалниот совет, изјави дека укинувањето на Советот потсетува на Венецуела и на Хуго Чавез и оти тоа ќе уништи „корисна институција и вреден интелектуален капитал“.