Претходен број

Без ракавици

Булшит

 Јосиф Ќурчиев

Лажгото и оној што ја зборува вистината се во иста игра. Булшитерот ги игнорира и едното и другото. Тој и' е поголем непријател на вистината отколку на лагата

Веројатно ниту авторот на малата по формат студија под наслов „Булшит“, Хари Г. Франкфурт, не се надевал дека содржината ќе наиде на таков одѕив, на каков што наиде. Јас не знам дали кај нас воопшто има информација за нејзиното постоење, но знам дека во Германија стекна неподелена популарност. Можеби причината е во долгата и богата филозофска традиција. Сеедно, тоа и не е најважно.

Професорот по филозофија на универзитетот во Принстон, како што вели самиот, само прави обид да ја објасни структурата на тој поим. Зашто: „... меѓу највпечатливите симболи на нашата култура е фактот дека постои булшит. Секој знае за булшит. Секој дава скромен придонес во тоа, а сепак секој мисли дека може да излезе на крај со него. Најголемиот број луѓе мислат дека можат да го препознаат и да се заштитат од него, па затоа тој феномен досега не наиде на сериозно внимание и беше истражуван само површно. Последица на тоа дека ние не знаеме баш точно што е булшит и што ни значи. Со други зборови: немаме посебна теорија. Јас сакам да го направам првиот чекор за развој на теоретско разбирање на овој феномен и тоа преку мошне претпазливо сондирана филозофска анализа“.

Меѓу овој и следниот цитат, кој ќе биде последен, зашто моја намера не е да ја раскажам неговата студија, професорот Франкфурт го прави тоа што го најави - анализа на зборот булшит, за да стигне до следнава констатација: „Лажгото и човекот обврзан да ја кажува вистината, учествуваат во иста игра, иако на спротивни страни. Обајцата се ориентираат врз факти, само што едниот се ориентира според авторитетот на вистината, а другиот го одбива тој авторитет, односно не им возвраќа на неговите барања. Булшитерот, напротив, во целост го игнорира и едното и другото. Тој не го отфрла авторитетот на вистината и не и' се спротивставува, како што прави лажгото. Тој воопшто не и' обрнува внимание. Од тие причини, булшитот и' е поголем непријател на вистината отколку лагата!“



Никој не истражувал колкаво е количеството булшит, ниту кој, надвор од стадата бизони, произведува најмногу, но во "принцип" е утврдено дека во однос на другите области од животот, политичарите д��минантно водат. Тоа воопшто не е случајно, особено и поради последиците од политичарските булшитарења. Еве, на пример, актуелната економска криза. Бистриот поранешен шеф на американските пари Ален Гринспен прв виде врз каква бомба седи, па ја напушти фотелјата. Кога се појавија првите знаци, за неговиот наследник Барненке веќе беше доцна. Тој не беше во состојба да го спречи развојот што доведе до сегашната состојба. Но, што се случуваше од моментот кога берзите во светот тргнаа стрмоглаво удолу? Се појави, меѓу другите, претседателот на Европската централна банка, Жан Клод Трише, во интервју за Евроњуз: гледа тој во нас, гледаме ние во него. Без око да му трепне, тврди дека за се' е виновен системот, односно дека треба да претрпи длабоки промени соодветни на совремието! На крај памет не му беше да ги констатира лакомоста, корумпираноста на учесниците на берзите, да го масакрира таканаречениот глобализам кој се претвори во турбокапитализам. Барем да се присетеше на анализата на поранешниот германски канцелар Хелмут Шмит, кој неолибералниот капитализам одамна го крсти „капитализам на грабливи животни“ или други кои го нарекоа „капитализам на скакулци кои уништуваат се' преде себе“.



Со слична „искреност“ како Трише, зборуваше и американскиот претседател Џорџ Буш, кој им се извини на даночните обврзници што ќе мора од нивните пари да ги спасува банките со 700 милијарди долари! Европа ќе биде уште поширокограда - илјада милијарди евра, повторно пари на граѓаните! Така реши еден грст бледи бирократи без визија. Посматрајте го тој куп кловнови, ги има секој ден на телевизија. Пожарот мора да се изгасне! И, гледај чудо - лагите на берзите повторно живнаа. Одат нагоре... Во меѓувреме, се подготвува самит: ќе морало да се размисли како да се стигне до нов систем со кој ќе се избегнуваат вакви или слични ситуации. Како кризата да падна од небо, ама сателитите не ја регистрирале!? А, што е со виновниците? Булшит!

Во оној момент кога некој мудро се сети да зборува за "човечки ресурси", всушност, беше даден сигналот за безмилосната трка. Турбокапитализмот човекот го посматра исто како да е нафта, руда, домати, жито. За учесниците на берзата постои само една Библија - акција што носи пари, веруваат само во еден Бог - профит.

Во дипломатијата процентот на производство булшит е уште поголем но, за волја на вистината, „пософистицирано“. Убивањето цивили во војна е геноцид. Точно. Но, кога интервенционистот во истата таа војна води "војна за мир", а притоа убие цивили, тоа се нарекува „колатерална штета“. Првите, одат пред трибуналот во Хаг - така и треба: Милошевиќ, Шешељ, сега и Караџиќ, можеби некогаш и Младиќ. Вторите, наредбодавецот истера два мандата во Белата куќа - Бил Клинтон. Извршителот, генерал Весли Кларк, се кандидираше за претседател на САД. Зелениот "пацифист" Јошка Фишер се пензионира, напиша мемоари и спокојно предава по американските колеџи. Рудолф Шарпинг, кој ја мамеше германската јавност со фотографии за масакри кои наводно се случиле на Косово и со некаква операција „Потковица“, сега е гроф и претседател на Велосипедскиот сојуз на Германија. Така не треба, или?



Една од последните булшит „операции“ беше Тибет. Или веќе заборавивте? Во обидот да се компромитира Кина пред Олимпијадата, грст монаси кренаа „востание“. Се возбуди целиот „демократски свет“ во одбрана на слободата и човековите права. Далај Лама ја заврте планетава, демонстративно приман од државници. Тој зборуваше за културен геноцид што се врши врз неговиот народ од страна на Пекинг, но не беше за бојкот на Олимпијадата. Гласноговорници од типот на артистот Ричард Гир најдоа поволен момент да го свртат вниманието кон себе со искажаната „загриженост“. Булшит!

Ќе завршам: дали она што се обидува да го постигне Грција кон Македонија не е подеднакво најмалку културен геноцид, а речиси никој да не се возбуди? Не! Грција била членка на ЕУ и на НАТО - со сите нивни вредности! Булшит! (За домашните булшити овој пат немам простор).

(Авторот е новинар)