Едиторијал

На духовното богатство му треба и грижа

Даниела Трпчевска

Негрижа и невнимание го пеплосаа македонското духовно богатство. Пламените јазици кои за миг ги проголтаа конаците на манастирот „Свети Јован Бигорски“, бисерот во долнореканскиот крај, уште долго ќе се паметат. Вљубениците во манастирскиот спокој, многубројните намерници во Бигорски и донаторите кои и досега несебично даруваа за овој црковен храм повторно ќе помогнат тој да блесне во сета своја раскош. Можеби во манастирот ќе изникне уште поголем и поимпозантен комплекс на конаци каде што спокој ќе наоѓаат многубројните посетители. Но, сепак, пламените јазици кои за миг урнисаа се' ќе останат долго во сеќавање – како предупредување за негрижата и индолентниот однос кон историското наследство.

Манастирот „Свети Јован Бигорски“ е стожер, прибежиште на илјадници верници, споменик од непроценливо културно и духовно богатство, светилиште кое со векови нуди мир и спокој. Со овие зборови завчера и црковниот и државниот врв го опишаа Бигорскиот манастир, додека со насолзени очи гледаа во изгорените греди и ѕидовите кои едвај се додржуваа под налетот на пламените јазици.

Никој од нив не даде одговор како е можно да се случи ваква катастрофа токму во духовното светилиште, кое е под посебна заштита на Црквата и државата како богатство со непроценлива вредност!

И поглаварот на МПЦ во огнената катастрофа виде „предупредување за сите нас, колку и како се грижиме за она што нашите постари го направиле и ни го оставиле со многу вера, љубов и уметност во нив“. Но, „испарувањето“ вредни икони од македонските цркви, опустошувањето на верските храмови, „исчезнувањето“ на неколкуте книги со златен повез, се само еден показател дека ниту Црквата ниту државата не водат доволно грижа за заштита на нашето непроценливо духовно и културно богатство.

Вџашеност и солзи завчера се наѕираа во очите на монасите кои изминативе години вложија многу енергија и љубов за Бигорскиот манастир да прерасне во прибежиште за средби на сите религии за прослави и духовно прочистување во мавровскиот крај. Ова е еден од ретките манастири каде што луѓе од сите вери навраќаат за да пронајдат спас и да се помолат за здравје. Препознатлив по уникатниот иконостас од 19 век и чудотворната икона, манастирот кој изникна на бигор, беше пример како треба да се негува и опстојува едно вакво древно црковно светилиште.

Оттаму веројатно и шок и неверување кај граѓаните дека неисправна инсталација (како што првично беше соопштено) за миг може да го вивне во пламен сето она што го години макотрпно е градено.

По пожарот во Бигорски, се' повеќе испливу��а на површина незаинтересираноста на надлежните да се вложи во заштитата на културното наследство. Индолентниот однос е присутен со години, кај сите институции.

Царината неколкупати информираше за обиди за изнесување икони, слики или артефакти од земјава во соседството. Полицијата ретко излегува со сознанија каде завршува нашето непроценливо културно богатство и кој е тој што го разнебитува. Ефикасна реакција нема ниту од страна на црковните лица за пустошењето по древните македонски храмови. Па така, икони, како да се игли за шиење, незабележливо се изнесуваат надвор од земјава, се крадат вредни предмети и книги со златни повези, чија вредност не може да се спореди со никакви пари.

Ако може една ваква катастрофа со незапамтени размери да се случи во манастир во кој несебично со години се вложуваа и пари и макотрпна работа од страна на монашкото братство за да се создаде црковно светилиште за посетителите, тогаш што преостанува за останатите културни и верски објекти во земјава, кои сакале да признаеме или не, се препуштени на милост и немилост.

Со години никој не седна да направи солидна категоризација на сето културно наследство со кое располага земјава. Оттаму и се' потешки се напорите да се пронајдат украдените вредни предмети, за кои никој не сака да говори во чии витрини завршуваат.