Професионални плукачи на Интернет

Во Бугарија може добро да се заработува со говорот на омраза преку Интернет

Сениште се шири по Југоисточна Европа, сеништето на професионалните плукачи преку Интернет! Тоа секојдневно ги посетува разните Интернет- форуми, групи и онлајн-магазини и таму остава траги на опустошување по угледот на политичарите и други јавни личности. Неговите активности се засилуваат, секако, за време на предизборните кампањи во земјите од регионот. Притоа професионалните плукачи седат којзнае каде, можеби дома, комотно пред персоналниот компјутер, можеби во пижами со шолја утринско кафе и ќесичка чипс.

Еден од нив е Влад Урсулеан, кој за време на предизборната трка за претседателските избори во 2009 година ги напаѓаше на Интернет- страниците двајцата главни фаворита за иден претседател, секако, по налог на третиот кандидат. Она што тогаш не беше познато е дека Влад Урсулеан живее во Букурешт и оти е професионален новинар. „Секој ден на е-пошта добивав список од 30 до 40 линкови за статии на Интернет, или за разни форуми и блогови, на кои требаше да испратам соодветни пораки. На пример, дека актуелниот претседател на државата, Трајан Басеску, е виновен за сите проблеми со кои е соочена земјата или дека неговиот најголема соперничка, Мирчеа Ѓоана, направила разни криминални дела. Тоа беа директни напади врз личноста на кандидатите“.

Влад Урсулеан дошол до оваа вносна професија така што преку повеќе фиктивни адреси на „Фејсбук“ се пријавил како учесник во групите на Либералната партија и набрзо бил ангажиран како соработник за изборната кампања. Според неговите сознанија, ваквата практика е многу раширена во Романија и ја применуваат речиси сите поважни партии. Пред околу една година сенатор на Социјалдемократската партија на Романија во јавно интервју дури призна дека неговата партија плаќа луѓе за клеветење на политичките противници. Притоа не покажа ни малку грижа на совест. Единственото по што жалеше е дека неговата партија платила помал број вакви професионалци од другите политички партии во земјата.

И во соседна Бугарија може добро да се заработува со говорот на омраза преку Интернет. Социологот Харалан Александров од Софија објаснува: „Можеме да сметаме дека дел од пораките на Интернет потекнуваат од членови на партиите, односно дека тие стојат зад нив како нарачатели. На Интернет-форумите ваквите учесници во дебатата често се означуваат како платеници. Во меѓувреме, и тој израз стана дел од политичката пресметка и служи за дезавуирање на оние што имаат поинакво мислење во Интернет-дебатите. Можам да кажам дека бугарските форуми се многу нецивилизирани во тој поглед“.

Во таквиот „нецивилизиран виртуелен свет“ во Југоисточна Европа не учествуваат само партиските платеници, туку има и учесници што сеат омраза од убедување. Така, на пример, во бугарските форуми често можат да се најдат паушални обвинувања против Ромите дека тие го пљачкосуваат бугарското население, додава Харалан Александров. Токму во кризни времиња, како што е ова, на Интернет поинтензивно се шират расистички пароли.

И косовскиот новинар Ибрахим Маколи тврди дека Интернетот е погодно место за ширење омраза врз етничка основа: „Меѓу корисниците на Интернет се води вистинска војна што може да се забележи не само на Косово, туку и во другите балкански земји. Во изјавите има голема нетолерантност меѓу етничките групи во регионот“.

Ибрахим Маколи, меѓутоа, не верува дека ваквите изјави на омраза можат да имаат опасно влијание врз јавниот живот, туку ги смета за поединечни феномени со ограничено влијание.

Како поединечен феномен би можело да се категоризира и групата на „Фејсбук“ против Ирена Цветковиќ, која во Македонија јавно се залага за правата на истополови парови. Но, тоа не ја намалува болноста на изјавите полни со омраза, со кои таа е соочена. Ирена Цветковиќ не се предава: „Не дозволувам тоа да ме исплаши или да ме навреди. За мене е само алармантно тоа што толкав голем број луѓе мисли оти борбата за човекови права претставува предавство на татковината!“

За разлика од неа, една млада парламентарка од Романија се обиде да го спречи говорот на омраза на Интернет. Откако беше преплавена со ниски и подмолни навреди, таа поднесе предлог-закон во парламентот, според кој, рубриките за коментари на романските Интернет-магазини и весници би требало централно да се набљудуваат и регулираат.

Кристијан Пантаци, главен уредник на романски Интернет-портал, ваквата иницијатива ја смета за погрешна: „Со тоа би се отворила Пандорината кутија. Штом ќе се појави првата препрека за слободно изразување на мислењето на Интернет, ќе се отвори патот и за натамошни ограничувања“.

Со тоа, според него, би се загрозила слободата на изразување. Наместо државно регулирање, неопходно е саморегулирање на самите Интернет- портали и весници, смета Лијана Ганеа од Агенцијата за набљудување на медиумите „Актив воч“: „Сметаме дека саморегулирањето треба да го преземат издавачите и сопствениците на Интернет-страниците, а не парламентарците или организациите за заштита на малолетници. Секој од издавачите мора да донесе одлука за тоа на кој начин ќе го води дијалогот на форумот и со тоа да ја преземе одговорноста за објавените прилози“. (Дојче веле)