Претходен број

Почна битката за визите во Брисел

Франко Фратини

Италија и Словенија во мисија да ги разубедат скептиците околу визите во ЕУ

Од нашиот дописник
Слободанка Јовановска

Брисел - Битката за укинување на визите почна во Брисел, а ја иницираа на највисоко ниво италијанскиот и словенечкиот шеф на дипломатијата, Франко Фратини и Самуел Жбогар. Тие деновиве испратија отворено писмо до сите земји-членки на Унијата, барајќи „во пократок период“ да испратат јасен сигнал до граѓаните во Западен Балкан за укинување на шенгенскиот ѕид за да се зачува нивната верба во Европа.

Писмото на двајцата министри е одговор на обесхрабрувачките резерви што стигнуваат од Германија и од Холандија, кои изминатите месеци ставаат рампи на секој прогрес на Западен Балкан и, иако формално не се изјаснуваат, неформално не се расположени да прифатат укинување на визите, и покрај инсистирањата од Европската комисија.

„ЕУ досега не постигна вистински напредок околу укинувањето на визите за земјите од Западен Балкан. Патот до такво нешто е тежок и расправата продолжува“, порача чешкиот министер и претседавач Карл Шварценбег по министерскиот состанок во Брисел во понеделникот.

Во почетокот на април, неофицијално, треба да бидат подготвени извештаите на експертските комисии за исполнување на условите во Македонија и во другите земји, а во јуни се очекува препорака од ЕК за евентуално укинување на визите, која ќе се најде истиот месец на расправа во Советот. Ако помине предлогот и таму, за него ќе расправа новиот Европски парламент по летните одмори, така што одлуката ќе биде потврдена конечно на Советот во декември, а ќе се применува од јануари идната година. Во Европската комисија сакаат со укинувањето на визите да го компензираат остатокот на друг прогрес во интеграцијата на земјите од Западен Балкан, со ог��ед на тоа дека околу проширувањето отпорот е можеби и поголем, со Германија како водечка земја и во тоа.

Тоа дека укинувањето на визите нема да оди лесно се гледа од аргументите што ги употребија Фратини и Жбогар да ги убедат останатите дека потегот е неопходен и во интерес на целата Унија. Според нив, европската перспектива за земјите од регионот мора да остане на врвот на агендата на Унијата и Брисел мора мошне брзо да направи опиплив чекор кој би го одржал верувањето во евроинтеграцијата.

„Не можеме да се откажеме од нашата цел демократијата, мирот, стабилноста и просперитетот да ги прошириме на Југоисточна Европа. Мора да продолжиме да работиме на постепено приближување на Западен Балкан кон Унијата. За таа цел ни е потребна поддршка од проевропските и демократските влади таму, па наш прв чекор треба да биде усвојување итни и конкретни мерки со кои ќе им помогнеме да работат и натаму на европската агенда“, стои во писмото на двајцата министри. Според нив, либерализацијата на визниот режим во 2009 година може да помогне во остварувањето на таа цел, а шансите да се постигне тоа се реални.

Тие предупредуваат дека актуелната економска криза може да ги доведе овие земји во тешка ситуација, па сега повеќе од кога и да е ЕУ треба да ги употреби сите средства за да ја направи европската перспектива за нив пореална.

Ним им се приклучи и британскиот шеф на дипломатијата, Дејвид Милибанд, според кого регионот се' уште носи белези од етничките чистења и ако се загребе по површина, ќе се види дека националистичките политики се присутни и натаму, така што ако ЕУ сака да го стабилизира регионот - евроинтеграцијата не е само најдобар начин, туку и единствена надеж.

Извори од француската амбасада одрекуваат дека и официјален Париз е скептик кон укинувањето на визниот режим, а како пречка за проширувањето го гледаат само неусвојувањето на Лисабонскиот договор. Генерално, Франција е расположена да поддржи укинување на визниот режим за земјите што ќе ги исполнат условите, а прашањето за приемот на Македонија во ЕУ го сметаат за апсолвирано, со оцена дека Македонија веќе е на лентата, бидејќи има кандидатски статус.

Писмото на Фратини и на Жбогар ќе биде разгледано на министерскиот состанок посветен на Западен Балкан, што ќе се одржи на крајот на овој месец во Чешка и на кој ќе се судрат земјите кои се за нова кочница кон регионот и оние кои сакаат да го турнат кон Унијата. За укинување на визниот режим, инаку, не е потребен консензус, но прашањето е сензитивно, па нема ни да се решава ако нема поддршка од сите земји-членки. Грција веќе се изјасни дека нема да ги блокира иницијативите кои значат унапредување на контактите меѓу граѓаните и барем засега не навестува рампа околу ова прашање.