Партиска сеча на 1.000 наставници

СОНК го нема никаде, наставниците се чувствуваат незаштитени

Билјана Јовановска



Најмалку илјада наставници овој септември ќе го запомнат по бранот ненајавени откази, што им ги приреди локалната власт. Не станува збор за никаква рестриктивна политика во образованието, туку, едноставно, актуелната власт најде формула да ги вработи своите партиски војници.

На црната листа за отпуштање од работа се најдоа наставници со искуство меѓу една и пет години и главна мана им била партиската обоеност, односно непокажувањето лојалност кон ВМРО-ДПМНЕ. Кој ја измерил и ја проценил нивната лева ориентираност, никој не кажува, но факт е дека во образованието проработе партиската метла. Овие наставници ќе бидат заменети, главно, со несоодветни кадри, без положен стручен испит, без искуство. Добар дел од нив буквално се заскитани во образованието и сега на децата ќе им предаваат дури и лица со завршени курсеви!

Стравот од откази владее секаде, бидејќи никој не е сигурен за своето работно место. Министерот за образование, Никола Тодоров, елегантно се обиде вината да ја префрли врз локалната власт и со тоа како да им даде нов поттик на вмровските градоначалници да ја засилат чистката. Претседателот на СОНК, Дојчин Цветановски, како в земја да пропаднал. Не кажа ниту збор за отказите на оние што, според функцијата што ја има, мора да ги заштитува. Деновиве тој е мета на напади на револтираните наставници, кои отворено прашуваат зошто Цветановски не го покаже текстот на спогодбата потпишана со Владата, со која, барем така тврдеше, на наставниците со ангажман на определено време им се гарантираше вработување на подолг рок.

Загрижени се и наставниците во Струмичко откако 28 нивни колеги во општините Василево и Босилево од 1 септември останаа без работа. Револтот е уште поголем затоа што се заменети со некомпетентни лица, со ниту ден работно искуство.

Катерина Тимова, одделенски наставник во ОУ "Св. Кирил и Методиј" во с. Иловица, општина Босилово, има работен стаж од четири години и шест месеци, а од 1 септември е на улица. "Работев како одделенски наставник до оваа недела и сега сум оставена на улица. На моето работно место е пристигнат нов вработен, без ниту ден работен стаж и искуство, ниту, пак, положен стручен испит. Одјавена сум од Агенцијата за вработување без никакво објаснување", вели Тимова.

Работното место како наставник по македонски јазик во училиштето во Василево го изгуби и Јане Циев. "По четири години работен стаж останав без работа. Кога на 1 септември отидов во училиштето на моето работно место имаше друг вработен. Ја прашав директорката зошто сум избркан, а таа ми одговори дека тоа не е нејзина работа, оти таа не одлучува, тоа не е по нејзин избор, туку зад сето тоа стои политиката и други фактори", појаснува Циев.

Без работа останаа и 12 наставници во Гевгелија. Тие тврдат дека договорот за работа им престанал од политички причини. "Првиот ден од учебнат�� година ми рекоа дека нема да ми го продолжат договорот. Единствена причина беше мојата политичка неподобност. Сите наставници се избркани врз политичка основа. Сите мои колеги кои се избркани од работа најавија дека ќе се жалат до надлежните институции во земјата", тврди Тања Трајковска, наставник во ОУ "Крсте Мисирков" во Гевгелија. Мултиетничкиот синдикат за образование и ССМ завчера од Струмица ја почнаа турнејата низ општините каде што има наставници, кои одненадеж се најдоа на улица.

"Со тоа сакаме да ги охрабриме отпуштените да го кренат својот глас и да ги повикаме на протести доколку до крајот на месецот не се реши овој проблем", порачува Коле Најденов, генерален секретар на МЕСО. Сите избркани наставници се од општините каде што локалната власт ја има ВМРО-ДПМНЕ.

Нашите дописници јавуваат дека иста е состојбата и во Гостивар. Новата учебна година им ја загорчи егзистенцијата на педесетина наставници, кои работеа со договор на дело. Своето незадоволство вчера го изразија со протест и со негодување. Решени се да одат до крај.

Отказите на наставниците во овој град ги зголемија тензиите. Директорите се под огромен притисок, добиваат закани од најразлични лица од државата и од странство. Директорот на гостиварската гимназија, на пример, добил директна закана за ликвидација од лица од соседна Албанија, бидејќи од работа била отпуштена нивна роднина. Случајот е пријавен во полиција, а градоначалникот Руфи Османи вели дека тој и неговите соработници биле под силен притисок. Појаснува дека се вршат притисоци од разни страни за повлекување на отказните решенија.

Агрон Али, до неодамна директор на гостиварската гимназија, го тврди спротивното - општинското раководство на овој начин се делегитимира и вака покажа дека сака или има задача да вработи свои луѓе. За Али и за останатите просветни работници овој начин на смена на просветните кадри е чист политички реваншизам и од работа се отпуштени само наставници - Албанци.

Градоначалникот на општина Гостивар, Руфи Османи, ги отфрла овие квалификации. Отказите на наставниците во средните и во основните училишта се законски. Тие биле вработени со договор на дело, нивниот договорен ангажман завршил и автоматски престануваат обврските на двете страни. Османи ги отфрла сите инсинуации и тврдења дека политиката е вмешана во отпуштањата во образованието.

Алармантно е и во Прилеп каде што над 20 просветни работници, меѓу нив бремени жени и самохрани мајки, кои не ја носат партиската боја на ВМРО-ДПМНЕ или воопшто не се партиски определени, а на кои им се продолжувани договорите за работа на одредено време од три години, а кај некои дури и по 11 години, буквално се избркани од училиштата. Тие се заменети со партиски кадри на ВМРО-ДПМНЕ, без положен стручен испит што е строго незаконски, обвини вчера на прес-конференција прилепската организација на СДСМ и го повика градоначалникот Марјан Ристески и координаторот на општинската ВМРО-ДПМНЕ, Гоце Ингилизов.

"До кога мислат да ги кршат партиските копја на најчувствителната категорија луѓе, а тоа се децата и дали за вакво европско образование им зборуваа на граѓаните пред да бидат избрани? Ги повикуваме градоначалниците на општините Долнени и Кривогаштани, Бајрамовски и Дуртаноски, да излезат и да ја објаснат оваа ситуација, а Дојчин Цветановски и регионалниот одбор на СОНК да го покажат договорот склучен со Министерството за образование и наука, во кој што е наведено дека треба работниот однос на овие кадри да се трансформира од определено на неопределено работно време", реагира Николина Недеска, портпарол на ОО на СДСМ. Избрканите наставници што беа присутни на оваа прес-конференција велат дека ако нивните интереси не ги заштити СОНК, тие ќе побараат помош од ССМ. "Јас сум одделенски наставник во основното училиште во Кривогаштани. Добив решение без образложение", вели Анета Божиноска.

"Доколку не се преземе ништо од страна на СОНК, ќе побараме помош од ССМ. Го повикуваме ССМ да застане на наша страна зашто доколку не излезе СОНК и не не' одбрани, тогаш остава простор за сомневање дека не ги штити нашите права како просветни работници", вели Лилјана Неделкоска, која досега била вработена во ОУ "Мирче Ацев" во село Лажани, со пет години работен стаж.

Од СОНК, пак, истакнуваат дека се поднесени приговори за сите наставници што останаа без работа и очекуваат трудовиот и просветен инспекторат брзо да реагираат. "Според информациите, инспекторите работат на терен во овие општините Долнени и Крив��гаштани, а в недела Советот на СОНК ќе одржи вонреден состанок во Скопје со министрите за образование и за социјална политика, кои се потписници на спогодбите", рече Веле Георгиоски, претседател на регионалниот одбор на СОНК. Тој потенцира дека сите нововработени наставници се без положен државен испит, што е противзаконски. Од друга страна, пак, како што објаснуваат од СОНК, сите што имаат пет години работен стаж на определено време, според Законот, работниот однос треба да им се трансформира во неопределено време. Дали така ќе биде е големо прашање.

(Во подготовката на текстот учествуваа и нашите дописници)