Едиторијал

Бензинот чудно мириса

Маја Томиќ

Ни тргна годинава со поскапувањата. Ако вака продолжи, до декември платата веќе нема да ни стасува ни за леб и млеко. Трговците секој ден лепат нови цени и тој процес нема брзо да заврши. Уште ќе лепат.

Во изминатите неколку месеци цените на бензините на секои две недели одат угоре. Ако по нешто друго не можеме да се почувствуваме онака европски, со најновата цена на „Еуросупер“ БС-98 од 77,5 денари или 1,26 евра за литар, станавме Европејци. Сега го стасавме нивото на повеќето европски земји, со кои ама баш по ништо не можеме да се мериме, а најмалку со стандардот.

Кога било тоа Македонците со просечна плата од околу 300 евра, и Германците или Словенците со плата од 1.500 и повеќе евра, да плаќаат речиси исти цени за еден литар бензин? И сите во државава креваат раменици и се прават немоќни да сменат нешто.

Додека граѓаните се' погласно негодуваат и коментираат, Владата упорно си молчи. Никогаш и не помислила да влијае врз намалувањето на цените на бензините преку намалување на данокот на додадена вредност, кој е 18 отсто, или, пак, на акцизите, ко�� се плаќаат за нафтените деривати. Не е луда да ги намали двата најголеми извора што го полнат државниот буџет со стотици милиони евра годишно. Се правда дека со која било интервенција ќе се нарушела буџетската маса. Парите од ДДВ биле однапред проектирани каде ќе се трошат и тука не смеело да дојде до дисбаланс. Притоа, нема врска што нивното евентуално намалување ќе значи и намалување на крајната продажна цена на бензините, секако, во интерес на граѓаните.

И Регулаторната комисија за енергетика си тера по свое, демек, законски. Таа си се држи до својата утврдена методологија за пресметка на цените на дериватите и на секои петнаесет дена, во зависност од движењето на светските цени на нафтата и на курсот на денарот спрема доларот, носи одлуки за нови цени. Тоа е секогаш на барање од ОКТА, единствен увозник и преработувач на дериватите во земјава. Небаре никогаш не смее да и' оди контра на барањето, а повторно во интерес на граѓаните.

И ОКТА е во случајов „чиста“. Си постапува според купопродажниот договор, според кој, има целосно право на секои 15 дена да бара поскапување, ако нафтата станала поскапа на берзите во светот. Без разлика на фактот што сигурно има резерви на нафтени деривати купени по стара, пониска цена. Нема шанси за 15 дена тие целосно да и' се потрошени, па да е принудена експресно да бара од Регулаторната комисија нови, повисоки цени на дериватите. Но, зошто да не, кога на тој начин остварува екстра профити.

Убаво си профитираат и продавачите на бензин кои на основната, рафинериска цена по која ги набавуваат дериватите од ОКТА, си ги пресметуваат и ги додаваат сите други трошоци, маржа, транспорт и слично. На крај бензинските пумпи го продаваат бензинот по двојно повисока цена од набавната. Супер заработувачка. Регулативата им дозволува да пресметуваат маржа од 0,5 до 1,5 денари за литар, но трговците секогаш одат со максималната маржа за да продаваат поскап бензин и да заработат повеќе пари.

Значи, сите профитираат и си ги полнат џебовите. Освен граѓаните. Тие, како и досега, се оние што плаќаат и се во загуба. Што е најстрашно, никој во државата ниту помислува нешто да смени ниту, пак, е загрижен поради тоа.