Специјална програма на Би-Би-Си за годишнината од смртта на Тито

Национализмот во поранешна СФРЈ е последица на Уставот од 1974 година, вели Раиф Диздаревиќ

Од нашиот дописник
Томислав Ивановски

ЛОНДОН - Семето на национализмот во поранешна СФР Југославија беше посеано со новиот Устав на земјата од 1974 година, изјави за Би-Би-Си поранешниот сојузен шеф на дипломатијата и подоцна член на федералното претседателство Раиф Диздаревиќ.

Според мислењето на овој поранешен висок функционер од БиХ, Уставот донесен во времето кога се' уште беше жив и на власт Јосип Броз Тито, ја разлабави дотогашната цврста федерална структура, без притоа да се извршат неопходните економски реформи.

Тоа Диздаревиќ го оценува како грешка и му забележува на поранешниот партиски и државен лидер, затоа што во новите услови политичарите во побогатите тогашни републики бргу почнаа да „собираат гласови“ и да бараат и да добиваат поддршка, постојано прашувајќи ги гласачите во своите средини, зашто тие би требало да ги субвенционираат и понатаму посиромашните и економски помалку развиените југословенски републики. Овој некогашен сојузен и републички функционер тврди дека кога тогашниот државен врв на СФРЈ се одлучил да изврши децентрализација на земјата е направена грешка што не и' беше дадено повеќе време на економијата да се зацврсти и да се реформира за новата ситуација.

Изјавата на Диздаревиќ е дел од специјалната програма на Би-Би-Си, посветена на 30-годишнината од смртта на поранешниот лидер на Југославија Тито и од распаѓањето на земјата, до кој дојде многу сурово и крваво 11 години подоцна. Авторот на програмата е Мартин Бел, поранешен дописник на Би-Би-Си од Балканот и од војните на територијата на поранешната федерација. Тој вели дека три децении по смртта на Тито на просторот на поранешна СФРЈ се' уште има поделено мислење околу неговата вина за крвавиот расплет при растурањето на државата, за која овој угледен британски новинар забележува дека некогаш имаше поголем респект во светот од нејзината физичка големина, беше еден од лидерите на неврзаното движење и успешно балансираше меѓу политички и идеолошки поделениот Исток и Запад.

Авторот забележува дека најдобар доказ за тој респект е што на погребот на Тито присуствуваа лидерите од цел свет, но дека сонот за заедничко живеење и за единство се растури набргу, во напливот на национализам. Би-Би-Си во својата програма открива дека, сепак, по се' она што се случуваше „се' уште има Срби, Хрвати и Босанци, како и некои други“ што себе си се нарекуваат „југоносталгичари“, па се оценува дека шансата за надминување на состојбите што настанаа во годините по Титовата смрт се гледа во амбициите на земјите (републиките) каде што се војуваше во 90-тите години од 20 век, но и кај сите другите од поранешната Југославија, за интегрирање во Европската унија.

Сегашниот сон за влез и членство во ЕУ може да помогне за задушувањето и за елиминирањето на национализмот, како и за враќањето на чувството за „национален простор“ што исчезна по смртта на Тито и по растурањето на некогашната федерација, заклучува авторот Мартин Бел во програмата на Би-Би-Си за некогашна СФРЈ.