ЕДИТОРИЈАЛ

Груевски не рече не за „Северна Македониjа“

Слободанка Јовановска

Чекор понапред или чекор поназад е сега Македонија во однос на преговорите за членство во Унијата? Ги блокираше или не премиерот Никола Груевски преговорите со Грција со изјавата за референдум околу името „Северна Македонија“? Ја нацрта ли тој, конечно, македонската црвена линија или ни покажа црвена, но испрекината? Се изјасни ли, конечно, Груевски за името „Северна Македонија“, како што од него бара меѓународната заедница, или само се изјасни против неговата примена надвор од досегот на референцата?

Од сите овие прашања јасно е дека премиерот Груевски и' фрли јадец на јавноста во Македонија, давајќи изјава со многу непознати, што може да ја чита секој како што сака. Тој, конечно, одговори на барањата во земјата да ја каже поконкретно својата преговарачка позиција, но и да и' реплицира на Атина, која агресивно ја турка својата преговарачка платформа, овој пат и на наша територија. Иако повеќето коментари во јавноста се дека Груевски ги закопа шансите за компромис, многу поверојатно е оти премиерот првпат ја протна во јавноста можноста да прифати промена на името на Македонија т.е. „Северна Македонија“, а да не се забележи тоа. Имено, како и да се чита неговата изјава за Сител, во неа тој категорично не најави дека е против името „Северна Македонија“, туку дека е против името „Северна Македонија“, но „за севкупна употреба“. Да беше обратно, доволно ќе беше да каже дека е против името „Северна Македонија“, а вака додека сите се занимаваа со тоа дали ни се засегнати идентитетските прашања и до каде се одат грчките барања, името на државата стана тема од второстепена улога.

Притоа впечаток е дека Груевски не е толку наивен играч колку што изгледа, оставајќи и' на Атина да ја подготви за компромис јавноста во Македонија, место тоа да го направи сам, како премиер на секоја одговорна држава. Практично веќе со месеци сите детали околу преговорите се пласираат од грчки извори, а реакциите на јавноста ги следат властите во Атина, но и нашите од ВМРО-ДПМНЕ и од ДУИ. Колку поригидни се грчките ставови, толку е поголем просторот на премиерот за отстапки пред јавноста во Македонија, па по сите оние нонсенс барања што ги изнесоа грчките невладини експерти финансирани од владини пари, Груевски нема што да се правда, и да прифати и да не прифати промена на името на Македонија. За волја на вистината, да излезеа македонски експерти со такви анализи и барања кон друга нација, како што направија Александрос Маљас, Евангелос Кофос и Танос Веренис, ќе доживеаја ист медиумски линч како авторите на фамозната македонска енциклопедија, но толерантноста кон туѓиот национализам во Македонија е зачудувачки растеглива во однос на нашиот национализам дома.

Нивниот настап потврди не само дека грчката позиција околу спорот останува иста, која влада и да е во Атина, туку и тоа дека Папандреу е поопасен преговарач од Караманлис, бидејќи се користи со сите средства, а ги пакува во убава европска реторика. Хендикепот на Папандреу е што еднаш тој и експремиерот Симитис беа блиску до договор за спорот што го посакуваше Атина, па сега би се издевалвирал политички ако отиде подалеку од тоа што еднаш се чинеше дека му успева. Неговиот втор хендикеп е што не сфаќа дека актерите се сменија во Македонија и оти купувањето решение што му успеваше во времето на Љупчо Георгиевски и Васил Тупурковски, сега тешко може да го повтори на македонската политичка сцена. Предноста, пак, на Папандреу е што во моментов на европска сцена тој важи за умерен, а Груевски за националист, но ако продолжи со вакво ширење на нерационални барања може да го изгуби тој адут и да се најде на втората страна од приказната за спорот. Овој преговарачки блиц-криг преку медиумите последниов викенд покажа дека јуни не ни е на дофат, дека формални преговори во моментов нема, но оти Македонија и Грција го пишуваат следниот предлог на Нимиц без да му се јават на мобилен, а температурата околу спорот е многу висока.