Балкански ѕвезди

Увозна турбофолк - интелигенција

Јасминка Павловска

Кога Македонците би биле тестирани за знаењето што го поседуваат за дамите именувани како Северина, Јелена Карлеуша, Цеца, веројатно резултатите би биле подобри од сознанијата што ги поседуваат, да речеме за визната либерализација на ЕУ кон земјите од Западен Балкан... Или кој победи на Евровизија? Или кој е последниот филм на Милчо Манчевски? Или да испеат некоја македонска песна (изворна народна, забавна, рок, турбофолк...) од почеток до к��ај?

Но, за Северина, Карлеуша и Цеца дури и најлаиците, најнеинформираните, најнезаинтересираните би добиле барем преодна оценка, а сосема задоволителен број би имале солидни познавања за трач - животописот, творештвото и кариерата на госпоѓите со ѕвездена биографија. Најсвеж доказ за тоа е преполната сала „Борис Трајковски“, минатата сабота на концертот на Северина. Не останува многу простор за сомневање дека тоа ќе се случи и на концертот на Карлеуша, а уште помалку на оној на Цеца. Веќе е докажано во живо во Прилеп и во Куманово дека на Македонците пиво(фестот) најмногу им годи со Цеца и со Северина. Далеку од тоа дека сакаме да оспоруваме нечиј музички афинитет, врз каква било основа, но каде ни е крајот кога балканските кралици на турбофолкот почнавме да ги доживуваме како општествено ангажирано културно доживување. Имено, Цеца и Северина годинава во Прилеп и во Куманово гостуваа на сметка на општинските буџети, што е фактурирано веројатно како културна активност. Концертите во Скопје се од чисто комерцијална природа, но некако лебди во воздухот и медиумската восхитеност дека со рефрените „гас, гас“, „слатка мала“, или „манта, манта“ ни доаѓа здивот на напредните интелектуални струења, со модерно - хуманитарен предзнак.

Потсвесната, па и свесна мотивација на голем дел од публиката на Северина е да ја видат во живо „актерката“ од веќе дамнешното домашно, т.е. бродско порно-видео, пет-шест години подоцна, сегашното толкување на тој клип е како мудар потег во кариерата. Во меѓувреме, таа се обидува во својата татковина, покрај атрибутот „национале“, да се здобие и со имиџ на политички дисидент, со директни обвинувања до премиерката на Хрватска, Јадранка Косор за невработеноста, за незаземањето околу програмата за контрола на раѓањето... И така Северина се претвори во мудрица, која со плитки песни и ономатопејски текстови стана балканска хероина на турбофолкот. Сепак, останува резервата за нејзина турбофолк-квалификација поради тоа што е демек од Хрватска. Зашто според некоја ограничена логика, турбофолкот е иманентен за српските пејачки диви. Во секој случај, никако не сме скратени ни за турбофолк-интелигенција од таква провиниенција. Еве, на 20 ноември, доаѓа Јелена Карлеуша, која освен тоа што во Македонија е позната како другарка на Боки 13, во последно време со својата колумна за одбрана на правата на хомосексуалците, ги возбуди и интелектуалците од кариера со европска ориентација, кои со „иронија на судбината“ егзистираат и творат на просторот од Вардар до Триглав. Со сличен принцип како Северина, Карлеуша стана мудра интелектуалка за човечки права.

За волја на вистината, третата ѕвезда, која ќе ги „удостои“ скопјани со своето творештво и ѕвездена аура, Цеца Величковиќ-Ражњатовиќ, со својот бекграунд не може да игра на моментот на политичката коректност. Колку и да е кратка меморијата на Балканците, сепак, незаборавен е периодот на нејзиниот брак со контроверзниот (анти)херој Аркан. И како пародија, колку е поголема контроверзноста на балканските ѕвезди - толку е поинтензивно инсистирањето на ниските страсти на аудиториумот, кои ја ограничуваат свеста. И според логиката на таа пародија, Македонците се среќни кога Цеца, Карлеуша и Северина ќе им дојдат во дворот, да им ја наполнат душата и да им ја замрачат свеста. Згора на се', освен сексапилот, во најново време ни увезуваат и интелектуална политичка коректност напишана на маичка, и тоа на кирилица „ЛОВЕ СКОПЈЕ“.

И за крај, колку и да изгледа чудно што во ист наслов се најдоа зборови како турбофолк и интелигенција, македонската концертна реалност докажува дека тоа може да функционира. Како карикатурален оксиморон!