Претходен број

Буџетот снема пари - Владата се задолжи со екстра-камати

Опозицијата реагира дека зголемувањето на каматната стапка на државните записи ќе ги зголеми каматите на кредитите

Соња Маџовска


Откако Владата призна дека се прибрани помалку пари во буџетот од предвиденото, сега се реши да зајмува пари на домашниот пазар. Прв пат издаде едномесечни државни записи со екстрависока камата од дури 8,9 отсто, на износ од 2 милијарди денари или 32,5 милиони евра.

Ова е вонредна аукција на едномесечни државни записи, бидејќи моментно на државата очигледно и' се неопходни пари, кои за 28 дена, односно на 8 април, по изборите, ќе ги враќа заедно со висока камата. Каматната стапка на овие записи што ги издава Министерството за финансии е за 2 процентни поена повисока од каматата на благајничките записи на Народна банка на Македонија, која моментно изнесува 7 проценти на годишно ниво. Тоа е многу примамливо и за банките и за инвеститорите, на кои многу повеќе им се исплаќа парите да ги вложат во државни записи, како многу посигурни инструменти, отколку, на пример, парите да се насочуваат во стопанството.

Вчера опозицискиот СДСМ остро ја обвини Владата дека спротивно на најзините повици до НБМ за намалување на референтната каматна стапка, издала државни записи со камати повисоки од благајничките записи на централната банка. Од СДСМ предупредија дека зголемувањето на каматната стапка на државните записи ќе ги зголеми каматните стапки на кредитите за претпријатијата и за граѓаните, со што кредитите ќе станат уште поскапи, а голем дел од компаниите нема да можат да ги финансираат тековните активности, ниту да влезат во инвестициски проекти.

„Во изминатиов период министрите постојано ја повикуваа НБМ да ја намали каматната стапка на благајничките записи и со тоа да влијае на намалување на каматите на кредитите. Владата вчера го направи сосема спротивното. Издаде државни записи во износ од 2 милијарди денари со ист период на достасување како и благајничките записи на НБРМ - 28 дена, но со 2 процентни поена повисока каматна стапка“, изјави Драган Тевдовски од Комисијата за економија на СДСМ.

Тој обвини и дека во буџетот за 2009 година има многу непродуктивни расходи. Побара Владата итно да направи ребаланс на буџетот со кој ќе се откаже од непродуктивните трошења за да се создадат предуслови за намалување на каматните стапки, со што, како што рече, ќе им даде свеж воздух на македонските граѓани и претпријатија.

На овие изјави на најголемата опозициска партија веднаш реагираше и Министерството за финансии, кое возврати дека каматните стапки се формираат пазарно, што СДСМ не го разбирала. Во соопштението тие го обвинија Тевдовски од СДСМ дека со вчерашната изјава покажал дека има тотално неразбирање како функционира финансискиот пазар и како се утврдуваат каматните стапки. „Со цел јавноста да не биде доведена во заблуда од страна на младиот и надежен експерт на СДСМ, ќе појасниме дека каматните стапки се формираат врз основа на каматната политика на банките, како и врз основа на каматната стапка на благајничките записи што ги издава Народна банка на Македонија, која служи како референтна каматна стапка. Имено, единствено НБМ со мерките на монетарната политика, а особено преку аукциите на благајничките записи, ги дава сигналите врз основа на кои комерцијалните банки ја утврдуваат својата каматна политика“, се вели во соопштението од Министерството за финансии.

Оттаму потврдуваат дека првпат се издава едномесечен државен запис по барање, како што велат, на купувачите. „Станува збор за прво воведување на инструмент со ваква рочност од страна на Министерството за финансии, што е резултат на барањата од страна на потенцијалните купувачи, кои изразија заинтересираност за инвестирање во државни хартии од вредност и на пократки рокови, што би претставувало погодност во управувањето со нивната ликвидност. Ова е од причина што благајничките записи кои ги издава НБМ единствено можат да ги купат банките, додека кај државните записи, покрај банките, како купувачи може да се јават и сите останати физички и правни лица“, објаснуваат од Министерството за финансии.

На тоа дека државата со високи камати на државните хартии од вредност зајмува пари од домашниот пазар пред десетина дена предупредија и од Сојузот на стопанските комори на Македонија. Од СКМ посочија дека државата ги испумпува парите од банките со високите камати, поради што снемува пари за стопанството.

„Банките се конзервативни, а државата со високите камати за државните хартии од вредност зајмува пари од банките. Мора да се преземе нешто. Владата да престане да купува пари од банките и тие да се насочат во стопанството. Банките повеќе се определуваат парите да ги насочат во сигурни инструменти отколку да го кредитираат стопанството со кое ќе треба да го делат ризикот“, изјави неодамна Мирче Чекреџи од Сојузот на стопанските комори. (С.М.)