Мислења
Мајски договор vs. мартовска изјава
 Ермира Мехмети
За среќа на граѓаните на Македонија, државата ќе влезе во НАТО и без договорот на Мендух Тачи
Враќањето на ДПА во Владата (од која формално никогаш и не си замина) не ја решава политичката криза во Македонија. Кризата, за жал, ќе продолжи да ја тресе нашата политичка сцена и по самитот на НАТО до чие одржување останува помалку од една недела. ДПА не се „враќа“ во Владата поради некаков договор со ВМРО-ДПМНЕ, туку се враќа откако стана кристално јасно дека оваа политичка партија ризикува да ја запечати сопствената иднина под епитетот „попречувач на зачленувањето на Македонија во НАТО“.
Објавувањето на постигнатиот договор меѓу коалициските партнери постави повеќе дилеми. Основна меѓу нив, без сомнение, е дилемата што правела ДПА во Владата 19 месеци? Потоа, јавноста мора да се праша од кои позиции разговараат ВМРО-ДПМНЕ и ДПА? Зарем на формирањето заедничка влада не и' претходело дефинирање на заедничка платформа за владеење и утврдување на приоритетите кои ќе се решаваат за четири години? Нејасно е и прашањето каде се водат овие „преговори“ меѓу партнерите: во Владата, во Собранието или во некоја друга просторија? Доколку се тргне од претпоставката дека партнерите се среќаваат секојдневно во најразлични формати во рамките на институциите со кои раководат, навистина станува нејасно каков формат има оваа нова форма на комуникација за која дознавме од партиските штабови во неделата навечер?
Која е разликата меѓу мајскиот договор меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, и изјавата на ВМРО-ДПМНЕ и ДПА? Дијалогот меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ стартуваше во еден многу важен политички момент. Тоа беше периодот кога Европската комисија и, воопшто, меѓународната заедница инсистираа Владата на Македонија да воспостави политички дијалог со опозицијата. Овој дијалог меѓу ДУИ и ВМРО-ДПМНЕ беше основан врз принципите претставени од страна на ДУИ како дел од политичката агенда понудена за разговори меѓу лидерите од власта и опозицијата во ноември 2006 година. ДПА на овие средби не понуди никаква платформа ниту предлог-решение за прашањата по кои трумпетира деновиве. Како резултат на политичкиот дијалог меѓу власта и опозицијата беше постигнат мајскиот договор кој има пишана форма, а чинот беше осведочен од страна на претставници на амбасадата на САД и Мисијата на ЕУ во Скопје. Ниту формата, ниту содржината на мајскиот договор не ��е исти со барањата содржани во изјавата на ДПА.
Многу брзо мајскиот договор беше признат како политички критериум за членство на Македонија и во НАТО и во Европската унија. Барањето за негово спроведување беше иницирано и од генералниот секретар на НАТО, г. Шефер, и од американскиот амбасадор во НАТО, г-ѓа Нуланд, и од еврокомесарот за проширување, г. Рен, и од високиот американски дипломат г-ѓа Розмари ди Карло. Европскиот парламент дури усвои резолуција во која јасно се наброени обврските од мајскиот договор и неопходноста од негово целосно и доследно спроведување.
Мајскиот договор предвидува усвојување закон за Комитетот за односи меѓу заедниците; усвојување листа закони кои ќе се гласаат според Бадинтеровиот принцип, законско решение за службената употреба на албанскиот јазик; решение на статусот на учесниците во конфликтот, како и разгледување на методите на избор на Владата. Изјавата на ДПА, пак, претставува партиска агенда арогантно наметната на владиниот партнер, но и на јавноста само две недели пред самитот на НАТО. Оваа изјава предвидува во иднина формирање работни групи кои ќе работат на прашањето на јазикот и статусот на учесниците во конфликтот. Единствената јасна работа од изјавата, всушност, е согласноста на ДПА хашките случаи да бидат процесуирани од домашните судови. Оваа согласност е целосно спротивна на барањето на ДПА овие случаи веднаш да бидат затворени од страна на Владата. ДПА , исто така, објави дека се договорила за подобрување на правичната застапеност. Бесмислица! Две години по доаѓањето на власт на господата им текнало дека потфрлиле сериозно во подобрувањето на процентуалната застапеност на Албанците во институциите, па сега ќе барале акциона програма! Јавноста има целосно право да се прашува дали правичната застапеност како уставна обврска пропаднала комплетно? Што се однесува до признавањето на независно Косово, мора да се истакне дека станува збор за сериозен политички аматеризам демонстриран преку обидите на ДПА политички да поентира ставајќи го признавањето на Косово од страна на државата во сопствената партиска агенда и претворајќи го во политичко пазарење меѓу партнерите.
Добрата страна на оваа изјава е веројатно тоа што преку неа ВМРО-ДПМНЕ, всушност, добива прилика да ги чуе барањата на ДПА кои, очигледно, досега немала можност да ги чуе. Со своето уценувачко однесување во овие две недели ДПА единствено покажа дека досега немала сопствена агенда. Сега таа се обидува договорот од мај да го претвори во сопствен успех, инсистирајќи дека тој е ништовен, но во исто време препишувајќи ја неговата содржина на хартија отпечатена со лого на ДПА. Но, челниците на оваа партија забораваат дека мајскиот договор ги обврзува страните да разговараат и за методот на избор на влада. ДПА се плаши да го спомне прашањето на избор на влада, бидејќи тоа е нејзиниот најголем хендикеп, тоа е причината поради која ДПА се маргинализира до пропаст. Оваа партија не може да заборави со какви принципи влезе во коалицијата и од тие причини повеќе не држат поплаките на ДПА дека во коалицијата ништо не функционирало. Останува единствено заклучокот дека „договорот“ за „враќањето“ на ДПА во Владата претставува наметнување на една нејасно дефинирана агенда од страна на ДПА спроти предвремените избори на кои, свесна за сопствените неуспеси, партијата и дефинитивно ќе ја добие осудата од гласачите.
За среќа на граѓаните на Македонија, државата ќе влезе во НАТО и без договорот на Мендух Тачи. Потоа ќе треба да се прашаме: за кого работи ДПА?
(Авторката е магистер по компаративна политика) |
