ЕДИТОРИЈАЛ

Духовници или портпароли?

Билјана Јовановска

Македонските великодостојници со години почесто ќе ги слушнете да говорат за политички прашања, застануваат зад овој или оној потег на Владата, со кој, по дефиниција, црквите не се занимаваат, а многу малку се осврнуваат на теми што се од витално значење за институцијата со која раководат. Во Република Македонија, која е секуларна држава, што значи дека Црквата е одвоена од држава, стана вообичаена практика владиците да се ставаат во улога на владини портпароли и да излегуваат со политички ставови. Парадоксално, ама да не носат мантии, многу лесно би помислиле дека слушате изјава на член на кабинетот на Груевски, а никако на духовник.

Меѓутоа, имаат ли воопшто кредибилитет, па ако сакате и трошка доблест да говорат, на пример, за неменување на името на државата и на црквата? За жал, немаат, бидејќи истите тие владици, кои со години седат во Синодот, многупати влечеле потези и носеле одлуки што не се во согласност со нивните нови заложби.

Врвот на МПЦ пред неколку години тајно, а минатата година и официјално на Црковно-народен собир направи уставни измени на официјалното име - Македонска православна црква. И за да го олеснат признавањето на сопствениот статус и зборот „македонска“ да не им боде премногу очи на нашите негатори, во називот ја ставија додавката Охридска архиепископија.

Оние што сега на секоја молитва го повикуваат народот да не прифати промена на уставното име на државата, пред две години, во пресрет на Самитот на НАТО во Букурешт дадоа амин за компромисното име Република Македонија (Скопје). Но, откако премиерот се пишмани, дел од македонските владици ретерираа и ја свртија плочата. За волја на вистината, Синодот на МПЦ претходно излезе со официјално соопштение во кое бараа во преговорите за името да се води сметка за зачувување на националниот идентитет на Македонците, меѓутоа, во меѓувреме заиграа на други ноти. Да не говориме дека пред десет години повеќето од тогаш осумчлениот Синод, застана зад фамозната Нишка спогодба, која ја потпишаа по разговорите со владиците на Српската православна црква, иако во неа никаде не беше содржано името на нашата Црква. Наводно, тоа бил превид!?

Едно крило во Синодот е свесно дека кога веќе постојат преговори мора да се дојде до некакво компромисно решение, ама, за жал, тие се потивки и не се толку присутни во медиумите како оние навидум „тврдокорните“ што го билдаат сопствениот рејтинг. Притоа забораваат дека и самите стануваат соучесници на една политика што ја води државата во неизвесност и, сакале или не, носат одговорност.

Можеби нивните аплаудирања на потезите на власта до некаде и би ги голтнала јавноста доколку Црквата излезеше со став и за она што токму неа најмногу би требало да ја засега. Иако антиквизацијата директно им удира по словенските корени и им ги сече сите светии заслужни за нејзиното постоење, духовниците не излегоа ниту со збор. Дури имаа свој удел и во случувањата на скопскиот плоштад кога дебелиот крај го извлекоа студентите од Архитектонскиот факултет. Да не говориме за поситни теми за кои владее апсолутен молк.

Поглаварот Стефан ниту другите самопрогласени портпароли не ги слушнавме да се произнесат за катастрофалната положба на сопственото монаштво. Јавна тајна е дека цели монашки заедници од 10 или 15 лица се лекуваат на една книшка и се препуштени на добрата волја на лекарите, кои замижуваат пред овој факт. Тоа што врвот на Црквата во која служат не мрднал со прст да им уплати здравствено или социјално осигурување, никому ништо. Ги живеат благоудопствата што им ги дава позиционираноста во МПЦ и малку ги засегаат секојдневните проблеми на монасите. Некои забележуваат оти ваквиот однос се должи, главно, на фактот дека најголемиот дел од епископатот нема монашко искуство и оттаму не ги споделуваат нивните маки. Истото се однесува и на паствата, поточно на се' понагласената сиромаштија во која тонеме, а за која повеќето владици не покажуваат никаков слух. Зошто? Па, нека одговорат.