Сирија како нов Тајван за Македонија?

Големите играчи си водат тефтер кој како се позиционира во меѓународните односи, вели Денко Малески

Тамара Грнчароска

На добар пат ли е Македонија да и' се случи нов Тајван со гласањето за резолуцијата во прилог на Сирија во ОН и со средбата пред една недела на премиерот Никола Груевски со диктаторот на Зимбабве, Роберт Мугабе? И двете држави во меѓународни рамки важат за недемократски и од нив се дистанцираат многу поголеми и помоќни држави од Македонија.

„Оваа ситуција покажува дека се соочуваме со една опасна македонска надворешна политика, а тоа е да го загубиме својот компас, кој секогаш треба да покажува кон двете стратегиски цели на земјава, членство во НАТО и во ЕУ“, е ставот на поранешниот министер за надворешни работи, Денко Малески. Според него, доколку не се прави тоа, политиката може да се оцени како погрешна, при што за некоја ситна добивка се жртвува голема цел.

Надворешниот советник на претседателот Ристо Никовски вели дека признавањето на Сирија и гласањето за нејзината резолуција, всушност, е бранење на интересите на нашата држава. Според него, апсолутно нерелевантно во случајот е каква е внатрешната политика на сегашното сириско раководство. „Мислам дека тоа е работа на сирискиот народ и на главните меѓународни фактори“, тврди Никовски, според кого со Резолуцијата не се осудувало нешто конкретно, некој геноцид, злосторство, злоупотреба на власта во Сирија. „Не заборавајте дека Сирија беше последната земја која ја призна нашата држава под уставното име“, изјави Никовски.

Токму признавањето на Македонија со уставното име за Малески е пазарот што е направен со Сирија за да го добие нашиот глас во ОН, нешто што тој го оцени како мала добивка со голем ризик да се загуби многу повеќе. Тој смета дека воспоставувањето на дипломатските односи со Сирија, на некој начин, би можело да се спореди со признавањето на Тајван. „Иако се работи за други цели и последици, мотивот е ист – инстант-корист“, вели Малески.

Според негова оцена, признавањето од Сирија е храна за власта и шанса за прикажување успех, но е потег на штета на членството во НАТО и во ЕУ. Понекогаш, вели тој, доколку и' ви се нуди нешто, треба да се знае да се одбие доколку не соодветствува со стратегиските цели на земјата. Генерално, само признавањето на Сирија, според него, не е трагедија, но ако продолжи тенденцијата да одиме наоколу и да собираме ситни придобивки, ќе ја загубиме големата цел.

„Големите играчи си водат тефтер за тоа кој како се позиционира во меѓународните односи“, порачува Малески, додавајќи дека привилегијата да грешат и потоа да се исправаат или не ја имаат големите земји. „Малите земји, како што е нашата, имаат една многу тенка линија на движење и немаат право на големи грешки“, вели Малески. Тие мора да балансираат внимателно во интерес на големите земји, т.е. ако им се јави прилика да им се придружат - како што е членство во НАТО или во ЕУ - во таа насока да го водат бродот. Во ОН земјите кои стремеа кон НАТО и кон ЕУ се запознаваа со целите на големите земји и така гласаа. „Тоа го правевме и ние“, се потсетува Малески од времето кога беше амбасадор во ОН.

„Нам ЕУ ни беше репер. Имаше екстремни случаи, како што е Албанија, која секогаш гласаше согласно со политиката на САД, што за Тирана се покажа политички исплатливо. Ние си дозволувавме да се оддалечиме од САД, но се држевме со ЕУ, ни чекор повеќе“, вели Малески, додавајќи дека ако оваа сегашна политика стане правило, тоа ќе ги загрози стратегиските цели. Според него, во македонската приказна со Сирија или, пак, со Мугабе има и друга заднина. Доколку ние сме сериозни за НАТО и за ЕУ и пријателски разговараме со нив, смета тој, средбата со Мугабе би се толкувала како ширење на демократските вредности во таа земја, а не би личело, како сега, на случај на соединување на две автократии.

Сирија го навлече гневот врз себе со поддршката за милитантните палестински групи Хамас и Хезболах, на режимот во Иран и со мешањето во Либан. Таквото позиционирање на Сирија, контра интересите на израелската држава, всушност, значеше и конфронтација на Дамаск со интересите на САД во регионот, поради што Вашингтон го повлече својот амбасадор оттаму пред пет години и воведе санкции спрема земјата. Годинава во февруари Вашингтон, сепак, реши да ги одмрзне односите и најави повторно испраќање на амбасадор во земјата.

Мугабе, пак, и неговата влада се под ембарго од САД и од ЕУ од 2002 година откако одбија присуство на европски набљудувачи на изборите. Мугабе се обвинува и за задушување на демократијата во земјата и на слободата на медиумите. Тој владее со Зимбабве од 1980 година и за западните држави е диктатор што го поттикна крвавото одземање на земјата од белите земјопоседници. Македонија и Зимбабве немаат ниту дипломатски односи, ниту, пак, Хараре се изјаснил досега околу името на Македонија, па мотивот на средбата веројатно треба да се бара во тоа. (Т.Г.)