Претходен број

Дипломатски фаул во односите со Австрија

Неодговарањето на официјалните писма од Австрија во дипломатските кругови се третира како невоспитаност

Тамара Грнчароска

Поминаа два месеца откако австрискиот вицеканцелар и министер за финансии, Јозеф Прел, го испрати првото, потоа и второто официјално писмо до македонскиот вицепремиер Зоран Ставрески, со кои побара нашата земја да ги подобри односите со австриската компанија ЕВН. Македонија се' уште не собра храброст да одговори на ниту едно од нив. Дали од игнорантски однос или поради немање што да се каже, македонските власти ги оставија австриските да чекаат на нивниот став и мислење, на нивниот одговор, каков и да е.

Без оглед на тоа кој е во право или не и дали разврската и правдата за случајот со ЕВН ќе се бара пред меѓународните судови или со директна спогодба меѓу двете страни, во дипломатските кругови, неодговарањето на нашата земја на писмата од Австрија се третира како „невоспитаност“.

Луѓето од дипломатијата официјалните писма од една до друга земја т.е. дипломатската кореспонденција ја објаснуваат како ништо друго, туку „приспособено цивилизирано однесување меѓу луѓето“. „Во обичен бон-тон да не одговориш на писмо е нељубезно и некоректно, а не во дипломатијата“, сметаат тие, додавајќи дека неодговарањето од македонска страна е несоодветно однесување. Според нив, и неодговарањето може да значи политички став, но само доколку писмото е некоректно и нељубезно.

Поранешниот македонски шеф на дипломатијата, Слободан Чашуле, смета дека право на секоја суверена држава е кон секоја суверена држава да се однесува на начин кој ќе го избере. „Тука не можеме да го оспориме правото да се прави вака или така, но можеме да ја цениме корисноста“, смета Чашуле. Во таа насока поранешниот министер за надворешни работи смета дека со оглед на сегашната позиција на Македонија, нејзините предизвици, нејзината внатрешна разединетост, економска криза, на земјата не и' е потребно да не и' одговара на една многу важна држава како што е Австрија. „Точно е дека можеме да ги игнорираме нивните писма, но тоа е лошо“, вели Чашуле, додавајќи оти ние треба да комуницираме со Австрија и овој спор да го елиминираме што е можно побрзо од многу причини.

Најважна од сите, според него, е тоа што Австрија е крупен играч на Балканот, што ЕВН е државна компанија и, според тоа, австриската влада мора да ги штити интересите на својата инвестиција во Македонија. Чашуле вели дека таа ќе ги преземе сите чекори да и' помогне на својата компанија да го добие овој спор. „Во овој случај, Македонија со право, штитејќи ги интересите на својата државна компанија, треба да разбере дека Австрија не и' е потребна како непријател, туку како пријател и ова прашање не треба да се решава во Вашингтон, туку тука“, смета тој.

Поранешниот амбасадор на Македонија во Австрија, Огнен Малески, зборувајќи за односите меѓу двете земји, вели дека „Австрија е една од земјите пријатели на Македонија, во чии односи многу е вложувано, на економски и на политички план“. Според него, неодговарањето на австриските писма од страна на Македонија е крајно невообичаено. „Постои начин дипломатски да се соопшти каков било став“, смета Малески, додавајќи оти „не држи меѓу две пријателски земји да не се даде одговор“. Тој, како поранешен амбасадор, за дипломатската кореспонденцијата меѓу две земји вели дека на писмо се одговара со писмо. Може ставот да се искаже и усто, но чисто формално е дека треба да се одговори со писмо, информира тој.

Молчењето т.е. неодговарањето, според дипломатите, става под знак прашалник со кој дел од писмото не се согласувате, но, исто така, и со што се согласувате.

Австриските официјални претставници, и во Македонија и во Австрија, не сакаа да го коментираат случајот со писмата, велејќи дека можеби „деновиве нешто ќе се промени“. Единствен официјален одговор, кој можеше да се добие од нивна страна беше дека Македонија се' уште не одговорила на писмата.

Македонските дипломати по тоа прашање се многу јасни. Неодговарањето за Македонија може да биде штетно. Според нив, ако целиот случај ескалира, следниот потег на Австрија би бил во рамките на ЕУ, што би било логичен след на настаните. „Прво се оди на билатерално ниво, а ако Австрија процени дека е потребно ќе го постави прашањето на повисоко ниво т.е. во ЕУ“, велат тие. Секогаш во билатералните разговори меѓу две земји има дел кога се разговара за спорни прашања, објаснуваат тие, додавајќи оти писмата ќе бидат репер кој ќе се спомнува. Дипломатите сметаат дека во случајот на ЕВН треба да се искористат сите правни лекови, но доколку нема решение ќе има дипломатски реперкусии.

За Чашуле можна последица од неодговарањето на писмата е дека „еден досега наклонет сојузник ќе биде од нас навреден и иритиран и штитејќи ги своите интереси, нормално, ќе ги користи сите можности да ги оствари, а тоа значи неповолна позиција за нас“. Според тоа, вели Чашуле, „ние имаме право, но не е умно; ние имаме право, ама е штетно“.