ЕДИТОРИЈАЛ

Излеани милиони

Деспина Трајковска

Општина Центар, конечно, и' ги стави на увид на јавноста зделките за изградба на спомениците. Иако засега само дел од нив, и тоа под притисок на јавноста, на виделина излегоа парафираните милионски договори што датираат уште од пред повеќе од една година. Седум милиони евра за помалку од десет споменици, конечно, гест на транспарентно работење, ама со пробиени законски рокови за отчетот, математики, кои уште отсега ги поклопуваат пресметките на носителите на проектот „Скопје 2014“ за неговата финансиска тежина...

Де факто, ова се само дел од елементите што сега дополнително ја креваат прашината во јавноста по најавата на контроверзниот проект за неговата содржина, но, пред се', за вредноста. Токму на Општина Центар за (не)среќа и' падна обврската за главната реализација. На нејзина адреса (не)оправдано стасуваат голем дел од негативните критики.

Речиси нечујно, без јавноста да има на ум оти спомениците еден ден ќе бидат дел на мегаломанска замислена урбанизација, Тодоровиќ(?!) го договорил и леењето. Обичните смртници дознаа за тоа дури по повеќе од една година, иако потписникот на договорите имаше обврска во рок од 30 дена да даде отчет за нив. Градоначалникот го обелодени „бизнисот“ дури неделава, правдајќи се дека технички причини го оневозможиле да ја заокружи постапката. Граѓаните така, конечно, разбраа каде и за што се трошат нивните пари. Но, очигледно, само навидум цехот на општинарите и Владата не се совпаѓа со оној на јавноста.

Доволно е само паушално прелистување на објавените финансиски зделки за да и на мало дете му стане јасно дека некој некого очигледно лаже. Тврдењата дека спомениците од „Скопје 2014“ ќе чинат 10 милиони евра од старт паѓаат во вода. Таа сума, веројатно, не е ниту половина од вкупната, доколку се пресмета вредноста на барем пет споменица, а ќе се постават вкупно дваесетина. Сега сите знаат дека просечно повеќето од војсководците овековечени во бронза вредат до или над половина милион евра, а значителен е и бројот на оние што тежат и над еден милион. Ако, пак, како што вели Тодоровиќ (официјалниот договор се' уште не е објавен!), само леењето на Александар Македонски чини 4,5 милиони евра, а фонтаната за него 3 милиони евра, тогаш и со проста математика веднаш се негираат тврдењата на надлежните. Се' на се', цех кој ќе ја надмине сумата од 10 милиони евра и тоа без пресметани астрономски суми за комисиите што ги избираа спомениците, за нивниот транспорт, царината, за хонорарите, за авторите...

Но, сепак, и тие кога тогаш ќе мора да ја здогледаат светлоста на денот. Надлежните ќе бидат приморани да дадат комплетен извештај за потрошените пари, па макар како и досега тоа да биде резултат на љубопитноста на јавноста. Досега нетранспарентноста во работењето веќе почна да им се одразува негативно на рејтингот па колку и „Скопје 2014“ да е позитивен проект.

Тодоровиќ и екипата околу него од старт да играше со отворени карти, очигледно, сега немаше да биде на удар на јавноста. Што порано го сторат тоа, веројатно, фитбекот ќе биде побезболен. Договорите се во нивните фиоки, година и кусур фаќаат прашина, а правдањата дека техничките причини се виновни за нетранспарентноста на работењето не поминуваат ниту во јасли. Деновите минати во исчекување само натрупуваат минуси на сметка на носителите на проектот, но можеби сметаат дека ќе се покријат со неговата конечна реализација.

„Скопје 2014“, дефинитивно, е еден од државните приоритети што се докажува со најавите дека тој нема да се кастри со претстојниот ребаланс. Дали навистина ќе биде така, како и секогаш, ќе пресуди јавноста. А дотогаш таа ќе биде на штрек поради мистериозното поставување на спомениците. Уште еден моментот во целата приказна, кој дополнително ги разбранува сомнежите на јавноста од секој аспект.