Претходен број

Без визи, бизнисот тешко ќе ги задржи добрите работници

Несигурната работа во домашните фирми ќе ги натера стручните кадри да бараат работа во ЕУ

Соња Маџовска

По добрата веста од Брисел дека македонските граѓани, конечно, од наредната година ќе можат слободно да патуваат во земјите од Европската унија, бизнисмените се задоволни, но и уплашени дека младите умови, кои се и нивни најквалитетни кадри, ќе си заминат од земјава. Менаџерите ќе мора да им ги зголемат платите ако сакаат добрите работници да ги задржат во земјава. Но, и покрај тоа, сметаат дека добриот македонски кадар ќе им избега, бидејќи тие ќе сфатат дека им се отвораат можности повеќе да заработуваат надвор од земјава. Домашните бизнисмени ќе нема со што да ги задржат. Се очекува првиот бран, веднаш по стапувањето во сила на визната либерализација, да биде најсилен, гледајќи го примерот на Полска и на Бугарија. Тогаш и таму менаџерите им ги зголемија платите на вработените само за да ги задржат, но, и покрај тоа, не го спречија одливот на млади и квалитетни кадри.

„И кај нас бизнисот ќе биде погоден, од аспект што тешко ќе ги задржиме добрите работници. Тоа особено ќе ги погоди фирмите како нашата, која поради кризата, неколку месеци работи, па неколку не работи. Тоа може да доведе до губење на најдобрите работници, иако може да се каже дека во нашата фирма тие се добро платени. Сепак, несигурноста на работата ќе ги натера да бараат други алтернативи. Инаку, за бизнисот визната либерализација ќе значи поголем и побрз проток на стоки и луѓе. И досега сме се снаоѓале, иако се губело многу време при чекање за визи, сега очекуваме комуникацијата да биде многу полесна“, вели Ѕвонко Стојановски од „Силмак“.

Мирче Чекреџи од Сојузот на стопански комори смета дека визната либерализација на која се чекаше долго е многу позитивна работа и ќе значи поттик за побрз развој на домашното стопанство. „Досега се споредуваме самите со себе, време е да се споредуваме со повисоки стандарди и на живеење и на работење. Очекувањата ќе се зголемат. Во делот на услугите, дизајнот, притисокот да се менувавме на подобро ќе биде поголем. Точно е дека ќе има одлив на млади луѓе кои ќе бараат подобри можности за работа и за живот, но визната либерализација ќе донесе повеќе позитивни отколку негативни ефекти“, вели Чекреџи.

Тој смета дека во бизнисот ќе се зајакнат контактите со странските фирми, а ќе се донесат и нивните технологии, знаења, култура. Нешто за што досега визите беа пречка, а недостасуваше. „Од обичен работник до инженер ќе се споредуваат со нивните странски колеги. Тоа што еден дел, особено високостручните кадри, ќе гледа поголеми можности надвор од земјава, нема да биде негативно, напротив, тоа што ќе имаат можност да видат како се работи во Европа, ќе биде добро и за нив и за Македонија. Не верувам дека ќе се зголемат платите, тоа може да се случи дури кога ќе влеземе во ЕУ. На ова ниво на кое е сега домашното стопанство не може да се очекува дека има простор за раст на платите“, објаснува Чекреџи. Земјите од Европската унија се на прво место како трговски партнери на Македонија. Во извозот учествуваат со 56 отсто, а на страната на увозот со 51процент. Од земјите во Унијата, Македонија најмногу тргува со Германија, Грција, Италија.

Визната либерализација, пак, многу ќе им ја олесни работата на транспортерите. Од нивното здружение велат дека тоа ќе значи слободно движење, помалку процедури, заштеда на материјални средства и време, за разлика од досега, кога губат денови и веќе договорени зделки, чекајќи пред шалтерите на амбасадите. „Визната либерализација ќе значи спас за нас, транспортерите, брзина и флексибилност, но и подобрување на цените. Сега има ситуации кога губиме работа поради долгото вадење визи, а плаќаме дури и пенали поради доцнењето, за што транспортерите воопшто не се виновни“, вели Билјана Муратовска од „Макамтранс“.

За бизнисот, визната либерализација ќе донесе искуство и нови технологии. За младите отворање нови видици.

Но, според сегашната статистика, дури 70 отсто од младата популација меѓу 16 и 30 година не биле во ниту една земја-членка на ЕУ, со исклучок на Грција, а само неколку стотици студенти имале можност да патуваат на конференции во Европа. Поразителен е фактот што македонските граѓани досега годишно трошеа во просек по пет милиони евра за шенген-визи.