Претходен број

Си велам...

Каде плови бродот на Груевски

Ерол Ризаов

Мораториум на непродуктивни објекти е доказ за подготвеност за европски интеграции

Визната либерализација е порака од Брисел до сите граѓани на Македонија дека, по 20 години изолација, успешно се завршени реформите за безвизен режим. Долгата гетоизација паѓа на душа на сите македонски влади. Најмалку ова е успех на една влада и на еден премиер. Припишувањето на тој успех само на себе, во најмала рака, е безобразлук. Безвизниот режим, колку и да е олеснување за граѓаните, не е замена за двете најгорливи прашања: евроинтеграциите и последиците од економската криза.

Само мораториум на изградбата на сите непродуктивни објекти, музеи, споменици, стадиони, театри, филхармонии, итен ребаланс на буџетот и членство во ММФ се сигурен доказ дека новата Влада и Груевски бараат „разумен компромис“ за името и излез од економската криза.

За да се дојде до ова сознание, треба да се побараат одговори прво на прашањето зошто заминаа четворица министри од Владата. Јавноста, и покрај квалитетната расправа во парламентот и многубројните анализи во медиумите, нема јасен и точен одговор на ова клучно прашање. Молчат двете страни. Молчи премиерот Груевски. Ни абер ни глас нема од „доброволно“ заминатите министри, а и разрешениот Трајко Славески не кажа ништо повеќе отколку она од собраниската говорница. Оставките, колку и да се со немушт јазик, сепак, доволно јасно укажуваат на сериозни несогласувања и дијаметрално спротивставени концепти околу двете најгорливи прашања што ја притискаат Македонија: името на државата и економската криза.

Премиерот Никола Груевски ги оправда лаконски смените со потребата за поефикасно работење, а и досега сме биле турбоефикасни и засега храбро ја презеде целата одговорност од севкупните состојби и последици што произлегуваат од овие две суштински прашања кои со себе носат историска одговорност и ги засегаат сите граѓани на Македонија. Тој јавно објави дека ситуацијата е под контрола, капетанот рече дека управува со бродот сигурно, дури е и засилен и плови според курсот кој лично тој го задава, знаејќи ги добро сите подводни гребени. Меѓутоа, освен капетанот, сите што сме на бродот Македонија никој не го знае патот. Засега само знаеме дека пловиме кон ’Ртот Добра Надеж, но знаеме и тоа дека таму се најсилни водите и таму има најмногу потопени бродови.

Тешко е да се верува дека Груевски сам ќе ја прифати целата одговорност да управува со бродот Македонија кога ќе надојдат поголемите бранови пред да удри цунамито. Ако се' смислил сам, со своите соработници кои јавноста ги идентификува како државен врв, а потоа ги викне за покритие другиот дел од политичките и интелектуалните елити само за да ја дели одговорноста, а да не учествуваат активно во стратегијата, тешко дека некој ќе се согласи на таква маргинализација во време на огромна историска одговорност. Меѓутоа, мора да се знае дека Грците се подобри морепловци од Македонците. Секогаш знаеле да ги одбегнат подводните замки, но знаеле да ги потопат бродовите на противникот, па дури и тројански коњ да натоварат на брод и да ти го остават пред врата како подарок.

Последен таков случај е со Кипар 2004 година. Целиот свет го убедуваа дека Кипар е независна држава, дека Турција 1974 година извршила агресија и дека иднината на Кипар е заедничка држава на Грците и на Турците што живеат на островот. Кога кипарските Турци за истото тоа се изјаснија на референдум со 65 проценти дека го прифаќаат тој предлог, веднаш и Грците организираа свој референдум на кој 75 проценти кажаа не сакаме заедничка држава со Турците на Кипар. И успеаја да им ги затворат вратите на кипарските Турци и кон Европската унија и кон светот.


Капетанот Груевски може храбро да потоне со својот брод, но сите сме на него

Ако Груевски не ги знае овие грчки византиски политики и подводни санти мраз, ќе му го потопат бродот уште пред првата бура. Сега, наводно, доброто расположение за „Северна Македонија“ Грците брзо ќе го претворат во неприфатливо и навредливо решение за нив, ако во Македонија се кројат уште пред тоа будалштини од типот „бараме прекин на преговорите“ како што сега заговараат истовремено некои провладини организации и тајните грчки разузнавачки служби. Едностраниот прекин на преговорите од страна на Македонија е најдобрата вест за грчките шовинисти и за тврдиот Караманлис. Тоа би било, пак, најлошата вест за граѓаните на Македонија.

Ако сите овие работи ги знаеше Ивица Боцевски и ако виде дека Македонија глуми оперативност, неговото заминување со таков повод е крај на прикаската за европеизација на Македонија. А истовремено именувањето на Васко Наумовски со иста цел и само ново жртвено јаре со една олеснителна околност дека сите стануваме жртви на една авантуристичка политика. Значи, нема друго чаре освен да се потроши рејтингот собиран со популистички мерки и да се тргне храбро со скалпелот. Оставајќи простор некоја идна генерација граѓани на Македонија да ја исправат големата историска неправда што им се нанесува на Македонците и на сите граѓани на Македонија во 21 век, кога самоименувањето и самоопределувањето се дел од основните човекови права.

Рокот за одлуката околу името, по се' изгледа, е крајот на 2009 година. Дотогаш треба навистина многу мудрост, храброст и пријатели. На државниот врв не треба да му се завидува, го чекаат тешки денови особено ако тврдоглаво продолжат само со веслање да го возат прекуокеанскиот брод.

Трајко Славески индиректно кажа дека многу се различни концепциите и за справување и за ублажување на економската криза. Тој драматично извика од собраниската говорница дека итно е неопходен нов ребаланс на буџетот за сто милиона евра. И тоа веднаш, а не во септември, ако Македонија не сака да банкротира.

Всушност, од различните економски концепции и од односот спрема економските реформи се гледа дали Груевски се подготвува за евроинтеграции или за нови избори. Ако е за евроинтеграции - ќе се работи на стратегија за името, а ако е за нови избори - Груевски нема да ги напушти непродуктивните популистички инвестиции: музеи, стадиони, антички споменици, театри, филхармонија, црква, џамија... Тоа се главните адути на Груевски до следните избори. Затоа е избркан ММФ од Македонија. Министерот Славески и други домашни и меѓународни економски експерти постојано го повикуваат Груевски да стави мораториум на изградбата на овие објекти. Нашиот Перикле не сака ни да чуе за вакво нешто. Тој упорно стои на ставот дека со овие објекти ќе ги добие изборите.

Тешко може кој било на светот да смисли стратегија за разумен компромис со Грците истовремено и со Александар Македонски јавнат на Букефал на скопскиот плоштад или со копје високо 30 метри на Филип Втори што ќе ги допира облаците од Градскиот стадион. Досега само МАНУ јасно укажува на словенскиот предзнак на македонскиот јазик и потекло, а антиквизацијата продолжува и натаму со епидемични размери. Тешко дека Нимиц колку и да е оптимист во последно време, а ниту Брисел, Вашингтон и Москва можат да притиснат во вакви услови за „разумен компромис“ или за „решение прифатливо за двете страни“. Значи, само мораториум на изградбата на сите непродуктивни објекти, ребаланс на буџетот и ангажман со ММФ во износ од 700 до 900 милиони евра, според процените на бизнис-елитите, ќе значи дека Груевски и новиот владин кабинет цврсто решиле да одат кон Европа и кон излез од економската криза. Се' друго е фолирање и измама на домашната и светската јавност. Без овие храбри и вистински реформски потези, Владата и државниот врв влегуваат во авантура во која влогот е Македонија. Никаква не е утехата што целиот товар го презема капетанот Груевски. Тој може храбро да потоне со својот брод. Ама сите сме на него.